Smardz stożkowaty (Morchella conica)

Wstęp

Smardz stożkowy jest grzybem jadalny, porównywalnym w smaku do smardza jadalnego. Jest najczęściej występującym grzybem z rodziny smardzowatych. W Polsce jest dość rzadki i objęty jest ochroną. Najczęściej występuje na terenach górskich.

Sezon

Smardz stożkowaty najczęściej rośnie od połowy kwietnia do końca maja. Niekiedy w latach z łagodną i krótką zimą pojawia się już w marcu. Pojedyncze, ostatnie sztuki można znaleźć jeszcze w czerwcu.

Występowanie

Smardz stożkowany występuje w lasach liściastych i mieszanych oraz w nadrzecznych lasach świerkowych. Najczęściej można ją spotkać rosnącą w łęgowych, dobrze nasłonecznionych miejscach. Często również pojawia się na polanach, obrzeżach lasów, przy drogach, w parkach i ogrodach oraz miejscach składowania drewna. Potrafi wyrastać także ze ściółki leśnej. Preferuje żyzne, wilgotne gleby porośnięte trawą. Występuje w strefie klimatu umiarkowanego półkuli północnej oraz w Australii.

Wygląd

Owocnik smardza stożkowatego (nazywany główką) może osiągać wysokość od 3 do 12 cm. W najszerszym miejscu osiąga wymiary od 2 do 6 cm. Ma spiczasty, stożkowato wydłużony kształt. Na jego powierzchni znajdują się charakterystyczne fałdy w kształcie żeberek. Pokryty jest jamkowatymi, wydłużonymi wgłębieniami, zwanymi alweole, które ułożone są w regularnych szeregach oddzielonych od siebie żeberkami. Znajduje się w nich gładka warstwa zarodnikowa. Główka najczęściej przybiera szarobrązową, czarnobrązową lub oliwkowobrązową barwę. Czasami zdarzają się osobniki o rdzawoszarym odcieniu. Żeberka oddzielające alweole zazwyczaj są czarne. Owocnik smardza stożkowatego w środku jest pusty.

Trzon smardza stożkowatego osiąga wysokość od 2 do 10 cm. i grubość od 1 do 3,5 cm. Ma nieregularny, spłaszczony lub wygięty kształt, z wyraźnie zwężoną i pomarszczoną podstawą. Najczęściej ma biały lub kremowy kolor, chociaż zdarzają się egzemplarze o barwie ochrowej. Jego powierzchnia jest matowa i pokryta delikatnymi plamistymi łuseczkami. Czasem zdarzają się okazy o gładkim trzonie z żeberkowatymi fałdkami u góry. Wnętrze trzonu jest puste.

Miąższ smardza stożkowatego jest cienki. Charakteryzuje się dość dużą kruchością i łamliwością. Jest woskowaty i chrząstkowaty. Najczęściej ma biały lub kremowy kolor. Ma łagodny, przyjemny smaki i słaby, mdły, ziemisty zapach.

Smardz stożkowaty często mylony jest z innymi jadalnymi smardzami: jadalnym, półwolnym i wyniosłym. Najłatwiej odróżnić je po owocnikach. U smardza jadalnego główka pokryta jest nieregularnymi jamkami, smardz półwolny charakteryzuje się owocnikiem kapturkowato osadzonym na dość długim trzonie, a smardz wyniosły ma największe owocniki oraz najdłuższy i najszerszy trzon.

Innym grzybem, z którym często jest mylony smardz stożkowaty jest trująca piestrzenica kasztanowata, która charakteryzuje się regularnie, mózgowato pofałdowanym owocnikiem.

Właściwości

Smardz stożkowaty jest grzybem jadalnym, którego smak często porównywany jest ze smakiem smardza jadalnego. Smardz stożkowany jest bardzo wartościowym grzybem pod względem odżywczym, bogatym w białko, błonnik i węglowodany. Ponadto jest źródłem wielu witamin i pierwiastków mineralnych, zwłaszcza potasu.

Zastosowanie

Smardza stożkowanego nie należy spożywać na surowo, ponieważ w tym stanie wykazuje lekkie działanie trujące dla organizmu ludzkiego. Najlepiej smakuje w postaci duszonej, smażonej lub suszonej. Można go także stosować jako dodatek do zup, sosów i sałatek. Świetnie komponuje się z daniami mięsnymi, makaronami i ryżem.