INHALACJA. Definicja pojęcia - inhalacja, wziewanie
Ekologia.pl Wiedza Encyklopedia inhalacja
Definicja pojęcia:

inhalacja

Spis treści

Inhalacja, wziewanie – zabieg polegający na wprowadzaniu do dróg oddechowych substancji leczniczych w postaci gazów, par lub aerozoli (zawiesin cząstek ciał stałych lub cieczy w fazie gazowej) wraz z wdychanym powietrzem stosowany w terapii chorób układu oddechowego (np. astmy oskrzelowej, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, mukowiscydozy, zapalenia oskrzeli, zapalenia oskrzelików, zapalenia zatok, przewlekłego nieżytu nosa i gardła, kataru siennego, alergii wziewnych). Substancje lecznicze stosowane w inhalacji obejmują aerozole naturalne (np. aerozole solankowe, pary wód mineralnych), sól fizjologiczną (0,9% roztwór chlorku sodu), leki rozszerzające drogi oddechowe, leki przeciwzapalne, leki rozrzedzające wydzielinę zalegającą w drogach oddechowych (tzw. mukolityki), antybiotyki, napary ziołowe lub parę wodną z esencją ziołową (olejkami eterycznymi). Zabieg przeprowadza się poprzez wdychanie pary wrzącego płynu (parówkę) bądź z wykorzystaniem urządzeń do inhalacji, czyli inhalatorów (np. ciśnieniowych z dozownikiem, pneumatycznych, ultradźwiękowych).

Zabieg inhalacji (wziewania)

Inhalacja (łac. inhalo – wdycham), określana również mianem wziewania, jest zabiegiem polegającym na wprowadzaniu do górnych dróg oddechowych różnych substancji leczniczych w postaci gazów, par lub aerozoli (zawiesin cząsteczek ciał stałych lub cieczy rozproszonych w fazie gazowej) wraz z wdychanym powietrzem (tzw. drogą inhalacyjną, drogą wziewną). Inhalacja jest skuteczną metodą leczniczą wykorzystywaną w terapii licznych dolegliwości układu oddechowego (np. stanów zapalnych, infekcji, astmy, mukowiscydozy bądź alergii).

Zalety stosowania zabiegu inhalacji obejmują:

Efekty lecznicze inhalacji i depozycja substancji leczniczych w określonym odcinku dróg oddechowych w dużej mierze zależą od wielkości cząstek tych substancji (np. aerozoli) wprowadzanych do organizmu drogą wziewną:

  • cząstki o średnicy > 8 μm – ulegające wchłanianiu w górnych drogach oddechowych (jamie nosowej, jamie ustnej, gardle i krtani);
  • cząstki o średnicy 5–8 μm – ulegające wchłanianiu w tchawicy i dużych oskrzelach (oskrzelach głównych i płatowych);
  • cząstki o średnicy 3–5 μm – ulegające wchłanianiu w mniejszych gałęziach drzewa oskrzelowego (oskrzelach segmentowych i podsegmentowych oraz oskrzelikach);
  • cząstki o średnicy < 3 μm – ulegające wchłanianiu w pęcherzykach płucnych.

Zabieg inhalacji można przeprowadzić poprzez wdychanie par wrzącego płynu zawierającego esencję ziołową (olejki eteryczne) lub naparów ziołowych (inhalacja parowa, tzw. parówka) bądź z wykorzystaniem urządzeń do rozpylania substancji leczniczych, zwanych inhalatorami.

Inhalacja parowa (parówka). Źródło: New Africa/Shutterstock

Inhalatory – urządzenia do inhalacji

Inhalatory są specjalnymi urządzeniami medycznymi wykorzystywanymi w zabiegu inhalacji, czyli bezpośredniego wprowadzania substancji leczniczych do określonego odcinka dróg oddechowych. Inhalatory mogą być wyposażone w zbiorniki zawierające gotową substancję leczniczą (tzw. inhalatory klasyczne) lub komorę rozpylającą (nebulizacyjną) rozpraszającą płynne roztwory lub zawiesiny substancji leczniczych do postaci aerozolu (tzw. nebulizatory). 


Rodzaje inhalatorów klasycznych:

  • inhalator ciśnieniowy z dozownikiem (pMDI, ang. pressurized metered-dose inhaler) – urządzenie składające się z pojemnika pod ciśnieniem zawierającego substancję leczniczą rozpuszczoną lub zawieszoną w gazie wytłaczającym (propelencie) i ustnika wyposażonego w mechanizm uwalniający określoną dawkę leku;
  • inhalator proszkowy (DPI, ang. dry powder inhaler) – urządzenie w kształcie dysku składające się z ustnika, komory zawierającej kapsułki żelowe wypełnione suchą substancją leczniczą w postaci zmikronizowanego proszku, przycisku służącego do przebijania lub rozgniatania kapsułki z lekiem i obudowy.

Rodzaje inhalatorów z komorą nebulizacyjną (nebulizatorów):

  • inhalator (nebulizator) pneumatyczny – urządzenie złożone z komory nebulizacyjnej rozpraszającej roztwór lub zawiesinę substancji leczniczej do postaci aerozolu przy pomocy sprężonego powietrza (tlenu); kompresora (sprężarki); gumowego wężyka tłoczącego powietrze i aplikatora (maski twarzowej, ustnika, końcówki nosowej);
  • inhalator (nebulizator) ultradźwiękowy – urządzenie złożone z komory nebulizacyjnej rozpraszającej roztwór lub zawiesinę substancji leczniczej do postaci aerozolu przy pomocy ultradźwięków; głowicy ultradźwiękowej wytwarzającej drgania o wysokiej częstotliwości (1-2 MHz) i aplikatora (maski twarzowej, ustnika, końcówki nosowej);
  • inhalator (nebulizator) membranowo-siateczkowy (MESH) – urządzenie składające się z komory nebulizacyjnej rozpraszającej roztwór lub zawiesinę substancji leczniczej do postaci aerozolu przy pomocy wibracji; perforowanej membrany generującej drgania o niskiej częstotliwości i aplikatora (maski twarzowej, ustnika, końcówki nosowej).

Stosowanie inhalatorów klasycznych, np. inhalatorów ciśnieniowych z dozownikiem, wymaga skoordynowania momentu wdechu z aplikacją dawki leku; u dzieci i osób starszych stosuje się dodatkowo przystawki objętościowe (tzw. spejsery) zwiększające skuteczność inhalacji. Stosowanie nebulizatorów (np. nebulizatorów pneumatycznych) nie wymaga koordynacji wdechowo-wydechowej w trakcie podawania leku, w związku z czym urządzenia te są często wykorzystywane w leczeniu niemowląt, dzieci, osób starszych lub osób nieprzytomnych.

Rodzaje nebulizatorów. Źródło: Irina Rogova/Shutterstock

Substancje lecznicze stosowane w inhalacji

Substancje lecznicze wprowadzane do dróg oddechowych na drodze inhalacyjnej (wziewnej) są substancjami naturalnymi lub syntetycznymi, które wykazują działanie przeciwzapalne (antyseptyczne), rozkurczowe (rozszerzające drogi oddechowe, np. tchawicę i oskrzela), mukolityczne (wykrztuśne)  (rozrzedzające i ułatwiające usuwanie gęstej i lepkiej wydzieliny zalegającej w drogach oddechowych) bądź nawilżające podrażnioną śluzówkę nosa i gardła.


Substancje lecznicze stosowane w inhalacji obejmują:

Substancje lecznicze w postaci naparów ziołowych lub pary wodnej z olejkami eterycznymi mogą być dostarczane do dróg oddechowych z wykorzystaniem parówki bądź inhalatorów parowych. Inhalatory ciśnieniowe i nebulizatory pneumatyczne wykorzystywane do aplikacji leków rozszerzających oskrzela oraz glikokortykoidów (np. w terapii astmy). Nebulizatory pneumatyczne używane są również do podawania antybiotyków oraz leków mukolitycznych (np. dornazy alfa w leczeniu mukowiscydozy). Nebulizatory ultradźwiękowe stosowane są do inhalacji solą fizjologiczną i hipertoniczną, niektórymi mukolitykami i antybiotykami.

Zastosowania inhalacji

Zabiegi inhalacji prowadzone w warunkach domowych (parówki) bądź z wykorzystaniem specjalnych urządzeń medycznych (inhalatorów klasycznych lub nebulizatorów) stosowane są głównie w celu łagodzenia objawów przeziębienia, grypy oraz infekcji grypopochodnych (np. kataru, kaszlu), leczeniu ostrych i przewlekłych stanów zapalnych dróg oddechowych, infekcji bakteryjnych, wirusowych lub grzybiczych bądź chorób o podłożu alergicznym. 

Inhalacja stosowana jest w leczeniu następujących dolegliwości układu oddechowego:

  • astmy oskrzelowej;
  • przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP);
  • mukowiscydozy;
  • przewlekłego zapalenia błony śluzowej nosa, gardła i krtani;
  • zapalenia zatok przynosowych;
  • zapalenia oskrzeli, oskrzelików i płuc;
  • rozstrzenia oskrzeli;
  • zespołu nieruchomych rzęsek (pierwotnej dyskinezy rzęsek);
  • ostrego podgłośniowego zapalenia krtani (krupu wirusowego);
  • grzybicy płuc;
  • kataru siennego;
  • alergii wziewnych.


Zabiegi inhalacji wykonywane są również profilaktycznie w celu nawilżenia przesuszonej błony śluzowej górnych dróg oddechowych (np. jamy nosowej, gardła) bądź oczyszczenia układu oddechowego z zanieczyszczeń (np. drobinek kurzu, pyłów), nadmiernej ilości śluzu zalegającej w drogach oddechowych lub drobnoustrojów chorobotwórczych (np. wirusów).

Inhalator ciśnieniowy z dozownikiem wyposażony w przystawkę objętościową (spejser) zwiększającą skuteczność inhalacji. Źródło: LightField Studios/Shutterstock
Indeks nazw
Szukaj lub wybierz według alfabetu
A B C D E F G H I J K L Ł M N O P Q R S Ś T U V W X Y Z Ź Ż
Organizacje ekologiczne
Fundacja WWF
Znaki ekologiczne
NCCO
NCCO
4.6/5 - (20 votes)
Subscribe
Powiadom o
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments