Nandu plamiste (Rhea pennata)

Nazywany/a też: nandu Darwina

Nandu plamiste, fot. shutterstock
Nandu plamiste występują wyłącznie w Ameryce Południowej. Szczególnie duże populacje można spotkać w Patagonii, Andach w Argentynie, w Chile, Boliwii i Peru. Wyróżnia się trzy podgatunki tego gatunku, różnią się one miejscem występowania. Odmiana R. pennata garleppi zamieszkuje Peru, południowo-zachodnią Boliwię oraz północno-zachodnią Argentynę. Podgatunek R. pennata tarapacensis, czyli nandu andyjskie występuje w północnym Chile. Południowe Chile jest z kolei zamieszkiwane przez ostatni podgatunek - R. pennata pennata, można go także spotkać w południowej Argentynie.
  1. Biotop
  2. Wygląd
  3. Rozmnażanie
  4. Pokarm
  5. Systematyka
  6. Galeria zdjęć

Biotop

Nandu plamiste żyje wyłącznie na otwartych przestrzeniach, takich jak półpustynne stepy, wrzosowiska i torfowiska. Na północny Ameryki Południowej można je także spotkać na punie (wysokogórska formacja roślinna przypominająca step) oraz solniskach, czyli bardzo zasolonych obszarach. W okresie rozrodczym często przenoszą się bliżej zbiorników wodnych, takich jak jeziora lub rzeki, przyczyna takiego zachowania nie została jak dotąd zbadana.
Czy wiesz, że...Potoczna nazwa (nandu Darwian) odnosi się do Karola Darwina, choć to jego rywal, Alcide d'Orbigny, opisał ten gatunek.

Wygląd

Nandu plamiste jest dużym ptakiem. Wysokość ciała może wynosić od 92,5 do 100 cm. Masa ciała zazwyczaj mieści się w przedziale 15-25 kg. Z wyglądu przypomina strusia, ale jest znacznie mniejszy i lżejszy. U tego gatunku występuje dymorfizm płciowy, samce są większe od samców. Średniej wielkości skrzydła nie umożliwiają tym ptakom lotu. Zdolność sprawnego przemieszczania się zapewniają im bardzo silne, masywne i długie nogi. Dzięki temu nandu potrafią bardzo szybko biegać, pomagając sobie przy tym ruchami skrzydeł. Każda stopa ma trzy palce. Na końcu każdego skrzydła znajduje się ostry, mocny pazur, który często służy nandu jako skuteczna broń. Pióra są bardzo miękkie i gładkie, na wierzchu ciała mają popielato-brązowy kolor. Na końcach skrzydeł widoczne są białe plamki. Spód ciała jest jaśniejszy, kremowo-biały. Pióra pokrywają także górne części ud. Dziób ma brązowy kolor, podobnie jak tęczówki oczu. Długie nogi są szare z żółtym odcieniem. Samice są zazwyczaj ciemniejsze od samców i mają mniej białych plamek. Poszczególne podgatunki różnią się nieznacznie ubarwieniem. Młode osobniki różnią się kolorystyką i upierzeniem od dorosłych ptaków. Na grzbiecie piskląt nandu widoczne są dwa czarne, podłużne pasy, a ich skrzydła nie mają białych plamek na końcach. Pełne, dorosłe upierzenie otrzymują dopiero po upływie trzech-czterech lat.

Rozmnażanie

Okres lęgowy nandu plamistego jest dość zmienny. Cały proces zalotów i składania jaj jest dość skomplikowany. U tego gatunku występuje poligynia, a więc jeden samiec kopuluje z wieloma samicami. Na początku sezonu rozrodczego samce rywalizują ze sobą o terytorium w krótkich walkach. Po zabezpieczeniu terytorium dany samiec próbują zwabić do niego samicę. Robi to, biegnąc w jej kierunku z rozpostartymi skrzydłami. Samiec postępuje tak kolejno z następnymi samicami, aż zbierze na terytorium około 2-12 samic. Rozpoczyna wtedy pokaz zalotów, w ramach którego wydaje różne okrzyki i biega wokół samic, potrząsając skrzydłami. Zachęcone samice dopuszczają do siebie samca. Po kopulacji samiec prowadzi samice w grupie do gniazda, gdzie składają jaja jedna po drugiej. Następnie samice odchodzą, również w grupie. W kolejnych tygodniach wracają co 2-3 dni, aby złożyć więcej jaj. Jaja są żółtawo-oliwkowo-zielone i mają około 127 mm wysokości. Po zakończeniu składania jaj w określonym gnieździe samice wychodzą, aby skojarzyć się z innym samcem i złożyć jaja w innym gnieździe. W jednym gnieździe znajduje się około 13-30 jaj. Samiec samodzielnie wysiaduje jaja, a następnie opiekuje się pisklętami. Młode wykluwają się już po 2-8 dniach po rozpoczęciu składania jaj, ale ze względu na ich ilość cały proces może trwać nawet 35-40 dni. Samiec jest wtedy agresywny i odgania od gniazda samice, nawet jeśli te chcą złożyć więcej jaj. W związku z tym składają je w pobliżu gniazda, gdzie często nie zostają zauważone przez wysiadującego samca i gniją. Rozkładające się jaja przyciągają muchy, które są pokarmem dla piskląt. Samiec jest bardzo opiekuńczy wobec potomstwa. Po paru dniach pisklęta wychodzą z gniazda, ale przybiegają z powrotem i chowają się pod skrzydłami samca, gdy tylko czegoś się przestraszą lub będzie im za zimno/gorąco. Młode osiągają samodzielność po 6 miesiącach, ale na ogół pozostają w swoich grupach do osiągnięcia dojrzałości płciowej w wieku 2-3 lat. Długość życia nandu plamistego wynosi około 20 lat na wolności, do 40 w niewoli.

Pokarm

Nandu plamiste odżywia się owocami, nasionami i liśćmi. Niewielki element diety stanowią owady i małe bezkręgowce. Ptaki te  połykają kamienie, które pomagają rozcierać pokarm w żołądku.

Bibliografia

  1. del Hoyo, J., Elliot, A., and Sargatal, J. ; “Handbook of the Birds of the World ”; Lynx Edicions; 1992
  2. “https://www.mun.ca/biology/scarr/4270_Rheas.html”; data dostępu: 2021-12-16
  3. “https://ebird.org/species/lesrhe2”; data dostępu: 2021-12-16
  4. “https://avibase.bsc-eoc.org/species.jsp?avibaseid=590ADF928DB63885”; data dostępu: 2021-12-16
  5. “https://animaldiversity.org/accounts/Pterocnemia_pennata/”; data dostępu: 2021-12-16
  6. “http://datazone.birdlife.org/species/factsheet/lesser-rhea-rhea-pennata”; data dostępu: 2021-12-16
Nandu plamiste, fot. shutterstock Nandu plamiste, fot. shutterstock

Galeria zdjęć

Nandu plamiste, fot. shutterstockNandu plamiste, fot. shutterstock
Nandu plamiste, fot. shutterstock

Systematyka

Domena:Eukarionty
Królestwo:Zwierzęta
Podtyp:Kręgowce
Gromada:Ptaki
Rząd:Nandu
Rodzina:Nandu
Rodzaj:Rhea
Indeks nazw polskich - gromada Ptaki
A B C D E F G H I J K L Ł M N O Q P R S Ś T U V W X Y Z Ż Ź