Żółw błotny (Emys orbicularis)

Fot. Michał Kaczorowski
Żółw błotny to średniej wielkości żółw o gładkich tarczach pancerza i silnych kończynach z palcami zakończonymi pazurami. Ogon stosunkowo długi. W zależności od płci tęczówka może mieć barwę pomarańczową (u samców) lub żółtą (u samic), źrenica jest okrągła. Ubarwienie przeważnie oliwkowo-brązowe, najczęściej z licznymi drobnymi, jasnożółtymi plamkami rozsianymi na całym ciele. Zdarzają się jednak osobniki zupełnie ciemne. Plastron (pancerz brzuszny) z dużymi, jaśniejszymi plamami o nieregularnym kształcie. Wyróżnia się kilkanaście podgatunków, zasiedlających różne rejony. Samce są nieco mniejsze od samic, mają bardziej wklęsły plastron i wyraźnie dłuższy i grubszy ogon.
  1. Występowanie
  2. Środowisko i tryb życia
  3. Rozmnażanie
  4. Pokarm
  5. Systematyka
  6. Galeria zdjęć

Występowanie

Żółw błotny zamieszkuje północno-zachodnią część Afryki, zachodnią część Azji oraz południową i środkową Europę. Mimo tak dużego obszaru występowania jest zwierzęciem coraz rzadszym a na wielu terenach zachowały się tylko reliktowe populacje. W Polsce spotykany w kilku ostojach, m in. w Poleskim Parku Narodowym, Drawieńskim Parku Narodowym a także w Parku Narodowym Bory Tucholskie, w puszczy augustowskiej i na terenie kilku wydzielonych rezerwatów oraz parków krajobrazowych.
Czy wiesz, że...
  • Żółw błotny w Polsce wciąż jest gatunkiem rzadkim, na szczęście realizowany od kilkunastu lat program jego czynnej ochrony powoli przynosi efekty. Pracownicy Poleskiego Parku Narodowego od 1998 roku wypuścili na wolność ponad 2600 żółwi wyklutych w specjalnym ośrodku ochrony.
  • Żółw błotny jest jedynym rodzimym gatunkiem żółwia. Jednak w ostatnich latach do środowiska trafiło wiele wypuszczonych na wolność żółwi czerwonolicych. Ten inwazyjny gatunek wyżera bezkręgowce, ryby, kijanki i żaby oraz wypiera żółwia błotnego z miejsc dogodnych do wygrzewania się.

Środowisko i tryb życia

Żółw błotny najchętniej zasiedla tereny bagienne lub leśne, z dużą ilością oczek wodnych, zarastających jezior a także wolno płynące rzeki i gęsto porośnięte starorzecza. Woda jest jego podstawowym środowiskiem życia: tutaj poluje, szuka schronienia. Doskonale pływa i nurkuje a pod wodą może przebywać nawet do godziny. O ile opuści wodę, zawsze przebywa w jej pobliżu, często wygrzewa się w promieniach słońca przebywając na korzeniach czy kłodach wystających z wody. Jest gatunkiem płochliwym, aktywnym w ciągu dnia. W sen zimowy zapada we wrześniu lub w październiku a budzi się w kwietniu lub w maju. Zimuje zagrzebany w mule na dnie zbiorników wodnych.  

Rozmnażanie

Żółw błotny godów odbywa wiosną, w zależności od panujących temperatur od kwietnia do czerwca.  Samica w odpowiednio nasłonecznionym, suchym miejscu kopie kilkunastocentymetrową jamkę, w której składa 6-16 jaj. Ma to miejsce przeważnie na przełomie maja i czerwca, zaraz po zniesieniu jaj gniazdo jest zasypane i starannie maskowane. Młode żółwie, o długości około 2-3 cm legną się w sprzyjających warunkach po dwóch miesiącach, z końcem sierpnia. W chłodniejszych latach może dojść do zamierania zarodków, chociaż niekiedy, w dobrze zabezpieczonych gniazdach, wylęg może nastąpić wiosna następnego roku. Dojrzałość płciową uzyskuje w wieku kilkunastu lat, a w sprzyjających warunkach może dożyć nawet ponad 120 lat.

Pokarm

Żółw błotny poluje zawsze pod wodą, na rozmaite zwierzęta o odpowiedniej wielkości. Podstawę jego diety stanowią różne owady wodne i ich larwy, a  także kijanki, ślimaki i małże. Dieta jest wzbogacana o żaby, niewielkie ryby okazjonalnie także o padlinę.
Żółw błotny, Emys orbicularis, European pond turtle Fot. Michał Kaczorowski

Galeria zdjęć

Żółw błotny, Emys orbicularis, European pond turtle

Systematyka

Domena:Eukarionty
Królestwo:Zwierzęta
Podtyp:Kręgowce
Gromada:Gady
Rząd:Żółwie
Rodzaj:Emys
Indeks nazw polskich - gromada Gady
A B C D E F G H I J K L Ł M N O Q P R S Ś T U V W X Y Z Ż Ź