Rumianek ‒ właściwości, działanie i zastosowanie
Rumianek jest ziołem powszechnym, a przy tym bardzo wszechstronnym. Nie bez powodu herbata rumiankowa jest jedną z najpopularniejszych herbat na świecie. Ma delikatny, ziołowy smak, a obszerne badania pokazują korzyści zdrowotne ze spożywania tego napoju, zaczynając od wzmocnienia układu odpornościowego po leczenie bezsenności czy zaburzeń żołądkowo-jelitowych.
- Skład chemiczny i zastosowanie rumianku
- Rumianek na przeziębienie
- Rumianek na kolki I biegunki u dzieci
- Rumianek dobry dla brzucha
- Rumianek na hemoroidy
- Rumianek dla wzmocnienia odporności
- Rumianek na wrzody i problemy z cerą
- Rumianek to spokojny sen
- Przeciwwskazania przy stosowaniu rumianku
- Rumianek nie tylko leczy, ale i smakuje
Rumianek lekarski (Chamomilla recutita, syn. Ma-tricaria chamomilla) należy do rodziny Astrowatych (Asteraceae). Rośnie na terenie wschodniej i południowej Europy, w Azji, Ameryce Północnej i Południowej, a także w Australii. W Polsce rumianek znajdziemy na nieużytkach rolnych i łąkach. Jest też popularną rośliną uprawową. Surowiec leczniczy stanowią kwiaty rumianku.
Nazwa Rumianek pochodzi od greckich słów chamos i melos, co oznacza „ziemne jabłko”. Przetwory z kwiatów rumianku wykazujących długotrwałą historię stosowania. Roślina ta była znana już za czasów Pliniusza (75-23 p.n.e.), polecał ją też Hipokrates i Dioskuride. W starożytnym Egipcie rumianek wykorzystywano w leczeniu gorączki i w celach kosmetycznych. Rzymianie lubili go zarówno jako napój, jak i kadzidło. Najciekawsze jest to, że rumianek był wykorzystywany do produkcji piwa, aby dodać smaku, podobnie jak chmiel jest używany dzisiaj. Mnisi w średniowieczu uprawiali roślinę nie tylko do piwa, ale także do tradycyjnych preparatów ziołowych. Zauważyli nawet, że sadzenie rumianku w pobliżu chorych roślin pomagało przywrócić je do życia. Później odkryto, że jabłkowy zapach zioła odstrasza owady i inne szkodniki, chroniąc rumianek i sąsiadujące z nim rośliny. Jak na ironię, nazwa „rumianek rzymski”, o której czasami słyszymy, nie pochodzi od tego konkretnego okresu. Wynika to raczej z arbitralnego nazewnictwa zioła w XIX wieku przez botanika, który przypadkiem znalazł je rosnące w rzymskim Koloseum.
Skład chemiczny i zastosowanie rumianku
Suszone kwiaty rumianku zawierają wiele terpenoidów i flawonoidów przyczyniających się do jego właściwości leczniczych. Głównym składnikiem koszyczka rumianku są olejki eteryczne, w tym bisabolol, tlenki bisabololu A i B oraz matrynę. Ponadto w kwiatach znajdują się pochodne flawonowe (głównie apigenina i 7-glukozyd apigeniny), kumaryny, kwasy fenolowe i polisacharydy.
Preparaty rumiankowe są powszechnie stosowane przy wielu dolegliwościach, takich jak katar sienny, stany zapalne, skurcze mięśni, zaburzenia miesiączkowania, bezsenność, wrzody, rany, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, bóle reumatyczne i hemoroidy. Olejki eteryczne z rumianku są szeroko stosowane w kosmetykach i aromaterapii.
Rumianek na przeziębienie
Przeziębienie jest najczęstszą chorobą człowieka, która najczęściej przybiera postać infekcji górnych dróg oddechowych. Zazwyczaj nie zagraża życiu, chociaż jego powikłania (takie jak zapalenie płuc) mogą być niebezpieczne dla zdrowia, jeśli nie są odpowiednio leczone. Jeżeli zauważymy pierwsze objawy infekcji śmiało możemy zastosować napar z rumianku do inhalacji. Taki zabieg rozrzedzi wydzielinę i ułatwi oddychanie. Badania opublikowane na łamach czasopisma European Journal of Pharmacology wskazują, że wdychanie pary z ekstraktem z rumianku jest pomocne w objawach łagodnego przeziębienia.
Rumianek na kolki I biegunki u dzieci
Wyciąg z rumianku może pomóc w skróceniu przebiegu biegunki u dzieci. Może także złagodzić objawy związane występowaniem kolki u niemowląt. W badaniu opublikowanym na łamach czasopisma The Journal of Clinical Pharmacology 68 zdrowym niemowlętom z kolką (w wieku od 2 do 8 tygodni) podawano herbatę ziołową lub placebo (glukoza, aromat). Po 7 dniach leczenia rodzice poinformowali, że herbata wyeliminował kolkę u 57% niemowląt, podczas gdy placebo było pomocne tylko u 26%. W żadnej z grup nie odnotowano niekorzystnych skutków ubocznych. W innym badaniu przeanalizowano wpływ wyciągu z rumianku u 79 dzieci (w wieku 0,5–5,5 lat) na przebieg biegunki. Jak wykazała analiza opublikowana w The Birth gazette biegunka zakończyła się wcześniej u dzieci leczonych rumiankiem (85%) niż w grupie placebo (58%). Wyniki te dowodzą, że rumianek można bezpiecznie stosować w leczeniu zaburzeń żołądkowo-jelitowych u dzieci I niemowląt.
Rumianek dobry dla brzucha
Rumianek stosuje się tradycyjnie w wielu schorzeniach przewodu pokarmowego, w tym zaburzeniach trawienia, skurczów, rozstroju żołądka, wzdęciach i podrażnieniach przewodu pokarmowego. Flawonoidy występujące w kwiatach działają rozkurczowo na mięśnie, ułatwiając rozprowadzaniu gazów w jelitach. Zdolność rumianku do rozluźnienia mięśni gładkich macicy może też pomóc złagodzić dyskomfort związany ze skurczami menstruacyjnymi.
Rumianek na hemoroidy
Ze względu na swoje działanie antyseptyczne rumianek może pomóc w walce z hemoroidami. Nasiadówki z rumianku złagodzą stan zapalny, zmniejszą ból i świąd związany ze schorzeniem.
Rumianek dla wzmocnienia odporności
Uważa się, że spożywanie herbaty rumiankowej wzmacnia układ odpornościowy i pomaga zwalczać infekcje związane z przeziębieniem. Korzyści zdrowotne rumianku oceniono w badaniu opublikowany w Journal of Agricultural and Food Chemistry, w którym wzięło udział czternastu ochotników, z których każdy wypijał pięć filiżanek herbaty ziołowej dziennie przez dwa kolejne tygodnie. I co się okazało? Picie rumianku było związane ze znacznym wzrostem poziomu hipuranu i glicyny w moczu, co wiązało się ze zwiększoną aktywnością przeciwbakteryjną. W innym badaniu rumianek łagodził objawy nadciśnienia i znacząco zmniejszał skurczowe ciśnienie krwi, zwiększając wydalanie moczu.
Rumianek na wrzody i problemy z cerą
Stany zapalne występujące w organizmie związane są z wieloma dolegliwościami żołądkowo-jelitowymi, takimi jak refluks, choroba uchyłkowa i choroba zapalna. Badania w modelach przedklinicznych sugerują, że rumianek hamuje rozwój Helicobacter pylori, bakterii, która mogą przyczyniać się do wrzodów żołądka. Uważa się, że rumianek jest pomocny w zmniejszaniu skurczów mięśni gładkich związanych z różnymi zaburzeniami zapalnymi przewodu pokarmowego. Rumianek jest często stosowany w leczeniu łagodnych podrażnień skóry, w tym oparzeń słonecznych, wysypek, owrzodzeń. Przyspieszona regeneracja naskórka może być związana z obecnością azulenu i α-bisabololu, które inicjują procesy ziarninowania. Rumianek też łagodzić stany zapalne oczu. Przestudzone torebki herbaty rumiankowej mogą być stosowane jako kompres na zmęczone, podrażnione oczy. Z kolei rumiankowy płyn do płukania jamy ustnej może łagodzić stany zapalne i utrzymywać zdrowe dziąsła.
Rumianek to spokojny sen
Rumianek jest powszechnie uważany za łagodny środek uspokajający. Tradycyjnie preparaty rumiankowe, herbata czy olejki eteryczne, są stosowane w leczeniu bezsenności. Działanie uspokajające może być spowodowane flawonoidem, apigeniną, która może wiązać receptory kwasu gamma aminomasłowego (GABA), wywołując działanie przeciwlękowe i uspokajające.
Przeciwwskazania przy stosowaniu rumianku
Rumianek, u niektórych osób może powodować reakcje alergiczne. Do typowych objawów alergii na rumianek należą: podrażnienie skóry, duszność, atak astmy, zapalenie oskrzeli i nieżyt nosa. Jednak uczulenie na produkty zawierające tą roślinę nie należą do zbyt częstych. Jeśli jesteś uczulony na inne rośliny z tej samej rodziny, takie jak stokrotka, ambrozja, aster, chryzantema lub nagietek, powinieneś zachować ostrożność przy stosowaniu rumianku.
Rumianek nie tylko leczy, ale i smakuje
Oprócz zastosowania leczniczego rumianek cieszy się dużą popularnością, zwłaszcza w Europie i USA, jako orzeźwiająca herbata ziołowa i jako składnik wielu preparatów kosmetycznych. Rob McCaleb, prezes Fundacji Herb Research w Boulder (Kolorado), szacuje, że ludzie na całym świecie wypijają ponad milion filiżanek herbaty rumiankowej dziennie, co czynią ją najczęściej spożywaną herbatą ziołową na świecie!
Zresztą herbatę rumiankową można serwować na kilka sposobów, nie tylko w postaci gorącego napoju. Polecamy przepis na lemoniadę rumiankową z cytryną i miodem, która orzeźwi i wzmocni układ odpornościowy.
Składniki:
- 1l wody (w tym 250 ml do zaparzenia rumianku)
- 3 torebki rumianku
- 2 cytryny + 1/2 cytryny pokrojonej w półkola
- 3-4 łyżki miodu
Przygotowanie:
Rumianek zalewamy 250 ml wrzącej wody i zaparzamy pod przykryciem ok. 10 min. Wyjmujemy torebki, herbatę studzimy i dolewamy pozostałą wodę. Dodajemy sok z wyciśniętych cytryn i miód. Wrzucamy pokrojone cytryny. Chłodzimy przez godzinę w lodówce.
- Janmejai K Srivastava, Eswar Shankar, Sanjay Gupta; "Chamomile: A herbal medicine of the past with bright future"; Mol Med Report. 2010 Nov 1; 3(6): 895–901;
- Łukasz Szeleszczuk, Monika Zielińska-Pisklak; "Rumianek lekarski – dlaczego warto mieć go w domowej apteczce"; Lek w Polsce, VOL 23 NR 9’13 (269) 7;
- Anna Grys, Małgorzata Kania, Justyna Baraniak; "Rumianek – pospolita roślina zielarska o różnorodnych właściwościach biologicznych i leczniczych"; Postępy Fitoterapii 2/2014;
- "5 Ways Chamomile Tea Benefits Your Health"; https://www.healthline.com/nutrition/5-benefits-of-chamomile-tea; 2019-06-07;
- "15 Powerful Chamomile Tea Health Benefits"; https://www.organicfacts.net/health-benefits/beverage/chamomile-tea-benefits-uses.html; 2019-06-07;
- "Przepis na lemoniadę pochodzi ze strony: inspirowanenatura.wordpress.com"; https://inspirowanenatura.wordpress.com/2017/05/21/lemoniada-cytrynowo-rumiankowa-i-akcja-pomocy-pszczolom/; 2019-06-07;
W tekście o niepokalanku w spisie treści uzyliscie w punkcie 1 kontrolowanego fejka jest ro zamiast to może jak możecie to poprawcie
Słuszna uwaga :) Dziękujemy za czujność. Błąd został poprawiony.
Z serdecznymi pozdrowieniami
Joanna, Ekologia.pl
U mnie walka z hemoroidami również opiera się na ziołach, ale rumianku nie próbowałam. W mojej mieszance jest liść szałwii, ziele rdestu ptasiego, ziele skrzypu i prawoślazu i na razie działa to naprawdę dobrze. Zaparcia mam bardzo rzadko i lepiej te jelitka działają. No i oczywiście zmieniłam wiele nawyków, również tych żywieniowych
Ja osobno tego nie kupuje, bo bym kompletnie nie wiedziała w jakich proporcjach to robić, więc kupuję sobie przez internet już gotową mieszankę proctovitale
hmm.. A gdzie można kupić te zioła i w jakich proporcjach je mieszać?
Jeśli chodzi o problemy z jelitami lub hemoroidami to one są wynikiem tego, że proces trawienny się w jakiś sposób rozregulował i mamy parcia przez co pojawiają się dolegliwości. Takie zioła jak Ci wymieniłam mają dużo błonnika i działają rozkurczająco, usuwają toksyny i znikają przyczyny dolegliwości.
Bardzo sceptycznie zawsze podchodzę do takich sposobów. W jaki sposób ma to działać? Te składniki są wstanie pomóc?
W walce z hemoroidami mam dwóch pomocników.. Rumianek i biobidet to jest rodzaj deski myjącej. Siadam i się podmywam za jego pomocą. Lepiej jest podmyć się samą wodą niż trzeć papierem.. Papierem powoduje, że hemoroidy pękają a to nic miłego.. A zimna woda jest najlepsza w tym wypadku..