Kwietnik (Misumena vatia)

Powszechnie występujący, niewielki pająk z rodziny ukośnikowatych, żyjący głównie w Europie, Azji i Ameryce Północnej. Jest drapieżnym gatunkiem, ale nie buduje sieci, a jego jad nie stanowi zagrożenia dla człowieka. W Polsce nie podlega ochronie gatunkowej.

Występowanie

Kwietnik występuje głównie w Europie, w Azji i w Ameryce Północnej. W Europie zasięg tego gatunku sięga od Morza Śródziemnego po Skandynawię. W Polsce występuje pospolicie w całym kraju.

Biotop

Kwietnik najchętniej zamieszkuje tereny otwarte, takie jak pola uprawne, tereny trawiaste, łąki, bagna, obrzeża lasów i ścieżek. Równie często można go spotkać w przydomowych ogrodach i w parkach. Jak sama nazwa wskazuje, jego występowanie jest ściśle powiązane z obecnością kwiatów, ponieważ poluje na owady zapylające. Szczególnie chętnie przebywa na kwiatach rumianku. Można go spotkać tylko w ciepłych miesiącach, od maja do lipca, ponieważ pozostałe miesiące spędza zagrzebane w ściółce.

Wygląd

U kwietnika dymorfizm płciowy jest wyraźnie zaznaczony, samce i samice różnią się wyglądem. Długość ciała samca wynosi od trzech do pięciu milimetrów. Jest on mniejszy od samicy – jej długość ciała mieści się w przedziale od siedmiu do dziesięciu milimetrów. Ubarwienie samicy jest bardziej kolorowe i zmienne. Potrafi ona dopasować kolor ciała do koloru kwiatu, na którym się znajduje, zmieniając barwę pomiędzy białym, żółtym i zielonkawym. Taka zmiana trwa zazwyczaj od sześciu do dwudziestu dni. Samiec jest czarny z białym odwłokiem, na którym widać dwa, czarne pasy. Podobnie jak u każdego pająka, w budowie ciała kwietnika można wyróżnić dwie zasadnicze części: głowotułów i odwłok. Głowotułów zbudowany jest z sześciu segmentów i potocznie określa się go “karapaksem”. Zwierzęta te poruszają się na ośmiu nogach krocznych, mają także parę nogogłaszczek oraz szczękoczułek, którymi przytrzymują i zabijają ofiary. Kwietnik ma cztery pary odnóży, ale dwie pierwsze są wyjątkowo długie oraz charakterystycznie rozstawione na boki. Dzięki nim pająk przypomina trochę kraba i podobnie jak on potrafi się poruszać we wszystkich kierunkach – do przodu, do tyłu, na boki. W taki sposób poruszają się wszystkie pająki z rodziny ukośnikowatych. Charakterystyczną cechą kwietników są także trójkątnie ustawione oczy.

Biologia

Kwietniki nie budują sieci, ale wytwarzają pajęczą nić. Wykorzystują ją do szybkiego przemieszczania się. Są drapieżnymi pająkami, wyspecjalizowały się w polowaniu na owady zapylające (między innymi muchówki, pszczoły, trzmiele i motyle). Atakują je, gdy owady zajęte są spijaniem nektaru z kwiatów. Przyciągają je do siebie za pomocą wydłużonych przednich odnóży, a następnie kąsają śmiertelnym jadem. W tym samym czasie wstrzykują również soki trawienne w ciało ofiary, co rozpoczyna proces rozpuszczania wnętrzności. Kwietnik wysysa je następnie, pozostawiając tylko chitynowy oskórek. Potrafi w ten sposób zaatakować owady o wiele większe od niego samego, takie jak pszczoły i osy. Jad kwietnika nie stanowi zagrożenia dla człowieka. Gody kwietnika trwają przez wiosnę i wczesne lato. Po kopulacji samica składa jaja w kokonie jajowym pomiędzy liśćmi, które zgina i łączy za pomocą nici. Przebywa w pobliżu kokonu, broniąc go przed drapieżnikami do czasu, kiedy nie wyklują się młode. Wtedy samica umiera, a młode po wyjściu z kokonu zagrzebują się w ściółce, gdzie spędzają zimowe miesiące. Wychodzą na wiosnę jako w pełni uformowane, dorosłe osobniki. Młode kwietniki są zazwyczaj zielone. Kwietnik jest często mylony z bardzo podobnym gatunkiem z rodziny ukośnikowatych – Ebrechtella tricuspidata. Na pierwszy rzut oka zwierzęta te są bardzo podobne, prowadzą także zbliżony tryb życia i mają takie same wymagania siedliskowe. Jednak Ebrechtella tricuspidata jest znacznie mniejszy od kwietnika, samice tego gatunku mogą mieć maksymalnie sześć milimetrów długości. Różnią się także ubarwieniem – u Ebrechtella tricuspidata obie płcie są zielone z białym odwłokiem, na którym widoczne są ciemne smugi, układające się w trójkątny wzór (w przeciwieństwie do podłużnych, równoległych pasów u kwietnika).