Muchomor żółtawy (Amanita crocea)

Wstęp

Sezon

Występowanie

Muchomor żółtawy rośnie w Eurazji (od Europy Zachodniej przez Persję po rosyjskie Primorje i Japonię) oraz Ameryce Północnej (USA i Meksyk). Lubi gleby mineralne, unika miejsc nadmiernie użyźnionych azotem.

Wygląd

Owocniki muchomora żółtawego są dość duże: o 6-16 cm średnicy kapelusza i 10-15 cm wysokości trzonu.

Blaszki szerokie, wolne, upakowane gęsto, koloru białokremowego, rzadko łososiowego lub jasno różowego.

Kapelusz m. żółtawego wyróżnia się charakterystycznym, intensywnie pomarańczowym kolorem, przypominającym najdroższą przyprawę świata: szafran lub jej tańszy zamiennik kurkumę, ewentualnie dojrzałe morele. Kształt zmienia się z wiekiem egzemplarza tak jak u reszty mglejarek: najmłodsze owocniki są eliptyczne bądź dzwonkowate, starsze lekko rozpostarte, z wyraźnym garbkiem na środku. Faktura zależy od warunków atmosferycznych, w dni mgliste i dżdżyste kleista i tłustawa, w dni suche też sucha.

Nóżka m. żółtawego (m. szafranowego) jest walcowata, lekko zwęża się ku kapeluszowi, obrośnięta włókienkami układającymi się w płomieniste wzorki. Trzon u m. żółtawego obrasta trwała i mocna, błoniasta pochwa, barwy żółtawej od środka, a białej na zewnątrz.
 
Miąższ muchomora żółtawego (m. szafranowego) jest białawy, cienki, o trudno wyczuwalnym, słodkawo orzechowym aromacie, o przyjemnym smaku.

Wysyp zarodników biały. Zarodniki hialinowe, gładkie, nieamyloidalne, zwykle mierzą: 11,0-12,5 na 9,5-10 µm.

Muchomora żółtawego nie trudno pomylić z innymi mglejarkami. Najbardziej podobne są muchomor rdzawobrązowy (czubek, żydówka) A. fulva oraz muchomorem żółtoprążkowanym A. flavescens. Owocniki muchomora rdzawobrązowego są ogólnie smuklejsze i niższe od żółtawych, charakteryzują się kapeluszami o bardziej jasno pomarańczowym odcieniu, a ich miąższ przebarwia się w kontakcie z fenolem. Poza tym m. rdzawobrązowe znacznie częściej wchodzą w mikoryzy ze świerkami. Owocniki muchomorów żółtoprążkowanych A. flavescens okryte są bardziej przezroczystą, dwuwarstwową skórką, ponadto zawsze rosną pod brzozami.

Właściwości

Zastosowanie

Współcześnie raczej nie użytkuje się muchomora żółtawego z powodu jego miernych walorów smakowych oraz łatwości pomyłki z silnie trującymi dla ludzi krewniakami. W Polsce zasługuje na ochronę z powodu swej rzadkości. Obserwowano go u nas ledwie na kilku stanowiskach.