Muchomor rdzawobrązowy - opis grzyba, sezon, wygląd, występowanie
Ekologia.pl Wiedza Atlas grzybów Grzyby grzyby podstawkowe pieczarniaki pieczarkowce muchomorowate muchomor Muchomor rdzawobrązowy
Indeks nazw
Szukaj lub wybierz według alfabetu
A B C D E F G H I J K L Ł M N O P Q R S Ś T U V W X Y Z Ź Ż

Muchomor rdzawobrązowy (Amanita fulva)

Nazywana/y także: muchomor brunatny, bedłka mglejarka odmiana żółta, czubek, gryzetka rdzawobrązowa, mglejarka pochwiasta forma płowa, mglejarka rdzawobrązowa, panienka, podsadka rdzawobrązowa, wyskoczek, żydówka
Muchomor rdzawobrązowy, fot. shutterstock
Spis treści

Wstęp

Muchomor rdzawobrązowy to pospolity w Polsce, jadalny przedstawiciel rodziny muchomorowatych (Amanitaceae), typowy członek podrodzaju (sekcji) mglejarek (gryzetek, podsadek) Vaginatae. Mimo jadalności większość albumów dla grzybiarzy odradza zbiór tego gatunku z uwagi na łatwość pomylenia z trującymi krewniakami.

Sezon

Muchomor rdzawobrązowy owocnikuje w Polsce od czerwca do października, w Wielkiej Brytanii i Irlandii dłużej: od maja do listopadagrudnia.

Występowanie

Muchomor rdzawobrązowy notowany był z wielu miejsc Eurazji, płn. Afryki oraz Ameryki Północnej. Być może jednak część obserwacji odnosiła się tak naprawdę do innych, ale podobnych gatunków mglejarek np.: do muchomora Mortena Amanita mortenii i m. żółtawego A. flavescens na Dalekiej Północy; do Amanita daimonioctantes, A. sinicoflava, oraz A. amerifulva w Ameryce Północnej; a do A. orientifulva tudzież A. aporema w Azji Wschodniej. w Chinach, Korei oraz wschodniej Syberii.

Muchomor rdzawobrązowy spotykany jest w wielu typach lasów liściastych i szpilkowych, w różnych strefach klimatyczno-glebowych, zawsze jednak na glebach kwaśnych, jałowych i wilgotnych. W Polsce i Niemczech trafia się głównie pod świerkami, rzadziej wchodzi w związki mikoryzowe z sosną, brzozą, bukiem bądź dębem. W Europie południowej tworzy mikoryzę z kasztanem jadalnym i tamtejszymi gatunkami sosen oraz dębów, w Skandynawii także z olszą. Sprzyja mu obecność krzewinek z rodziny wrzosowatych.

Wygląd

Owocniki muchomora rdzawobrązowego o 3-10 cm średnicy kapelusza i 7-12 cm wysokości trzonu. Młode są tłuste i lepkie w dotyku, starsze egzemplarze suche i matowe, tylko po deszczu nieco kleiste.

Blaszki wolne, średnio gęste, zwężone ku podstawie, u młodych, nieuszkodzonych egzemplarzy białe, u dojrzalszych jasno srebrzyste.

Kapelusz m. rdzawobrązowego gładki, nagi, z wyraźnie prążkowanym skrajem, przybiera wielorakie odcienie umbrowych brązowych, jasnych u młodych owocników, a wpadających w pomarańcz lub bord u starych okazów. Z całego kapelusza m. rdzawobrązowego bardzo łatwo ściągnąć skórkę. Kształt kapelusza mocno zmienia się z wiekiem, przechodząc od stożkowatego przez słabo łukowaty i wypłaszczony z garbkiem do płaskiego bez garbka.

Trzon walcowaty, białawy lub blado brązowawy, u młodych owocników pełny i jędrny, u starszych wydrążony w środku. Na nóżce nie ma wyraźnego pierścienia, obecna jest za to błoniasta, wolna górą, a dołem przyrośnięta pochwa. Pochwa ta sięga często aż do jednej czwartej wysokości całego owocnika.

Miąższ m. rdzwobrązowego jest biały bądź kremowy, tylko w niektórych miejscach może przebarwiać się na rdzawo brązowo, cienki, w smaku wodnisty ale miły, lekko słodki, bez wyraźnego zapachu.

Wysyp spor biały. Zarodniki nieamyloidalne, szkliste, gładkie, zaokrąglone, o wymiarach: 9,6 -12,0 na 9,7-12,0 (wyjątkowo 15) µm.
Muchomor rdzawobrązowy jak inne mglejarki (gryzetki) nie wykształca pierścienia ani sprzążek bazalnych u nasady podkładek.

Łatwo pomylić go z pozostałymi mglejarkami (gryzetkami) jak muchomor złotawy A. ceciliae, m. oliwkowy A. battarrae, m. żółtawy A. crocea, muchomor szarawy A. vaginata i muchomor brązowooliwkowy A. submembranacea.

Właściwości

Właściwości zdrowotne i walory smakowe muchomora rdzawobrązowego uważa się za wyższe od większości mglejarek, nie mówiąc o innych podrodzajach muchomorów. Jakkolwiek wielu uczonych ceni jego smak, to gorąco odradza się jego zbieranie grzybiarzom z powodu ogromnego ryzyka zatrucia bardzo podobnymi muchomorami. Okazy trzeba starannie wygotować lub usmażyć, inaczej zawarte w surowych owocnikach hemolizyny będą rozpuszczać nasze czerwone krwinki.

Zastosowanie

Obecnie brak zastosowania muchomora rdzawobrązowego z uwagi na mierne walory smakowe oraz łatwość pomyłki z trującymi kuzynami.

Okres występowania
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
Bibliografia
  1. Bon M. 2012.; "Pareys Buch der Pilze."; Kosmos, Halberstadt.;
  2. Cetto B. 1980.; "Der große Pilzführer. vol. 3."; BLV Verlagsgesellschaft, München-Bern-Wien.;
  3. Dann G. 2017.; "Edible mushrooms: a forager’s guide to the wild fungi of Britain, Ireland and Europe."; Green Books, Cambridge.;
  4. Gerhardt E. 2006.; "Grzyby. Wielki ilustrowany przewodnik. Ponad 1000 opisanych gatunków."; Wyd. Klub dla Ciebie, Warszawa.;
  5. Gumińska B., Wojewoda W. 1988.; "Grzyby i ich oznaczanie."; PWRiL, Warszawa.;
  6. Jordan M. 1995.; "The Encyclopedia of Fungi of Britain and Europe."; David & Charles, London.;
  7. Laux H. 2001.; "Der große Pilzführer."; Kosmos, Halberstadt.;
  8. Miller H., Miller O. 2006.; "North American Mushrooms: A Field Guide to Edible and Inedible Fungi."; Falcon Guides, Guilford.;
  9. Phillips R. 2010.; "Mushrooms and Other Fungi of North America."; Firefly Books, Buffalo.;
  10. Roberts P., Evans S. 2011.; "The Book of Fungi."; University of Chicago Press, Chicago.;
  11. Roody W. 2003.; "Mushrooms of West Virginia and the Central Appalachians."; University Press of Kentucky, Lexington.;
  12. Škubla P. 2007.; "Wielki atlas grzybów."; Dom wydawniczy Elipsa, Poznań.;
  13. Tulloss R. 2003.; "Provisional key to Amanita stirps Crocea, Amanita stirps Fulva, and Amanita stirps Romagnesia."; Mycotaxon 75, 14: 329–332.;
  14. Wojewoda W. 2003.; "Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski."; Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, Kraków.;
  15. Wright J. 2007.; "Mushrooms: River Cottage Handbook."; Bloomsbury Publishing, London.;
4.8/5 - (16 votes)
Default Banner Post Banner
Subscribe
Powiadom o
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments