Muchomor rdzawobrązowy (Amanita fulva)

Wstęp
Muchomor rdzawobrązowy to pospolity w Polsce, jadalny przedstawiciel rodziny muchomorowatych (Amanitaceae), typowy członek podrodzaju (sekcji) mglejarek (gryzetek, podsadek) Vaginatae. Mimo jadalności większość albumów dla grzybiarzy odradza zbiór tego gatunku z uwagi na łatwość pomylenia z trującymi krewniakami.
Sezon
Muchomor rdzawobrązowy owocnikuje w Polsce od czerwca do października, w Wielkiej Brytanii i Irlandii dłużej: od maja do listopada–grudnia.
Występowanie
Muchomor rdzawobrązowy notowany był z wielu miejsc Eurazji, płn. Afryki oraz Ameryki Północnej. Być może jednak część obserwacji odnosiła się tak naprawdę do innych, ale podobnych gatunków mglejarek np.: do muchomora Mortena Amanita mortenii i m. żółtawego A. flavescens na Dalekiej Północy; do Amanita daimonioctantes, A. sinicoflava, oraz A. amerifulva w Ameryce Północnej; a do A. orientifulva tudzież A. aporema w Azji Wschodniej. w Chinach, Korei oraz wschodniej Syberii.
Muchomor rdzawobrązowy spotykany jest w wielu typach lasów liściastych i szpilkowych, w różnych strefach klimatyczno-glebowych, zawsze jednak na glebach kwaśnych, jałowych i wilgotnych. W Polsce i Niemczech trafia się głównie pod świerkami, rzadziej wchodzi w związki mikoryzowe z sosną, brzozą, bukiem bądź dębem. W Europie południowej tworzy mikoryzę z kasztanem jadalnym i tamtejszymi gatunkami sosen oraz dębów, w Skandynawii także z olszą. Sprzyja mu obecność krzewinek z rodziny wrzosowatych.
Wygląd
Owocniki muchomora rdzawobrązowego o 3-10 cm średnicy kapelusza i 7-12 cm wysokości trzonu. Młode są tłuste i lepkie w dotyku, starsze egzemplarze suche i matowe, tylko po deszczu nieco kleiste.
Blaszki wolne, średnio gęste, zwężone ku podstawie, u młodych, nieuszkodzonych egzemplarzy białe, u dojrzalszych jasno srebrzyste.
Kapelusz m. rdzawobrązowego gładki, nagi, z wyraźnie prążkowanym skrajem, przybiera wielorakie odcienie umbrowych brązowych, jasnych u młodych owocników, a wpadających w pomarańcz lub bord u starych okazów. Z całego kapelusza m. rdzawobrązowego bardzo łatwo ściągnąć skórkę. Kształt kapelusza mocno zmienia się z wiekiem, przechodząc od stożkowatego przez słabo łukowaty i wypłaszczony z garbkiem do płaskiego bez garbka.
Trzon walcowaty, białawy lub blado brązowawy, u młodych owocników pełny i jędrny, u starszych wydrążony w środku. Na nóżce nie ma wyraźnego pierścienia, obecna jest za to błoniasta, wolna górą, a dołem przyrośnięta pochwa. Pochwa ta sięga często aż do jednej czwartej wysokości całego owocnika.
Miąższ m. rdzwobrązowego jest biały bądź kremowy, tylko w niektórych miejscach może przebarwiać się na rdzawo brązowo, cienki, w smaku wodnisty ale miły, lekko słodki, bez wyraźnego zapachu.
Wysyp spor biały. Zarodniki nieamyloidalne, szkliste, gładkie, zaokrąglone, o wymiarach: 9,6 -12,0 na 9,7-12,0 (wyjątkowo 15) µm.
Muchomor rdzawobrązowy jak inne mglejarki (gryzetki) nie wykształca pierścienia ani sprzążek bazalnych u nasady podkładek.
Łatwo pomylić go z pozostałymi mglejarkami (gryzetkami) jak muchomor złotawy A. ceciliae, m. oliwkowy A. battarrae, m. żółtawy A. crocea, muchomor szarawy A. vaginata i muchomor brązowooliwkowy A. submembranacea.
Właściwości
Właściwości zdrowotne i walory smakowe muchomora rdzawobrązowego uważa się za wyższe od większości mglejarek, nie mówiąc o innych podrodzajach muchomorów. Jakkolwiek wielu uczonych ceni jego smak, to gorąco odradza się jego zbieranie grzybiarzom z powodu ogromnego ryzyka zatrucia bardzo podobnymi muchomorami. Okazy trzeba starannie wygotować lub usmażyć, inaczej zawarte w surowych owocnikach hemolizyny będą rozpuszczać nasze czerwone krwinki.
Zastosowanie
Obecnie brak zastosowania muchomora rdzawobrązowego z uwagi na mierne walory smakowe oraz łatwość pomyłki z trującymi kuzynami.