Cytryn kamień ‒ opis, właściwości i występowanie cytrynu

Cytryn to jeden z najżółtszych drogich kamieni, zdecydowanie mniej znany niż szmaragd czy rubin, ale cieszący się w ostatnich czasach rosnącą popularnością – zarówno ze względu na kontekst kulturowy, jak i przystępną cenę. Cytryn jako alternatywa dla żółtego topazu uznawany jest kamień urodzinowy dla wszystkich, którzy przyszli na świat w listopadzie. Pozostała część ludzkości również może go jednak docenić!

Z geologicznego punktu widzenia cytryn jest żółtą odmianą kwarcu (Si0₂, czyli dwutlenek krzemu). Sama nazwa pochodzi oczywiście od wizualnego skojarzenia z kolorem cytryny, który kamień zawdzięcza obecności wodorotlenku żelaza. W zależności jego stężenia kamienie mają barwę od jasnożółtej, przez ciepło słoneczną, aż po czerwono-brązową. W języku obiegowym spotkać można również określenia: czeski topaz, topaz fałszywy czy topaz Madeira. W porównaniu z prawdziwym topazem cytryn jest jednak kamieniem znacznie tańszym i bardziej pospolitym i bywa wykorzystywany do oszustw biżuteryjnych.

Występowanie i pozyskiwanie cytrynu

Cytryn w naturalnej krystalicznej postaci nie jest często spotykany. Występuje głównie w pokładach kwarcu i dawniej wydobywano go w rosyjskich górach Ural, ale dziś złoża te są prawie całkowicie wyczerpane. Inne znane światowe lokalizacje naturalnego cytrynu to San Cristobal w Kolumbii, Lubumbashi w Kongo, Antanarivo na Madagaskarze, Salamanca w Hiszpanii czy Dauphine we Francji. W Polsce cytryny znajduje się w Sudetach, w pobliżu Jeleniej Góry oraz Nowej Rudy.

Cytryny dostępne współcześnie w sprzedaży w ogromnej większości pochodzą jednak z Brazylii i są to kamienie przetworzone. Powstają wskutek przemysłowego podgrzewania ametystu lub dymnego kwarcu w temperaturze około 500 stopni C. Niższe wartości dają jaśniejsze odcienie żółci, a wyższe ciemnobrunatne. Naturalny cytryn różni się jednak wyglądem od wyprażanego – ten pierwszy jest mglisty, bladożółty, ten drugi bardziej transparentny, o różnym nasyceniu barw, ale zawsze z czerwonym tonem.

W skali twardości Moha cytryn ma ranking aż 7 na 10, co jest dość charakterystycznym atrybutem większości twardych z natury kwarców. Twardsze od niego pozostają jednak diament, topaz i szafir.

Historia cytrynu

Ludzkość zna i wykorzystuje cytryny od tysięcy lat do wyrobu biżuterii, narzędzi oraz przedmiotów kultu religijnego. Szczególną estymą darzono go w epoce helleńskiej starożytnej Grecji, gdzie poświęcony był bogini urodzaju, Demeter, oraz Rzymu, gdzie kamień symbolizował ochronę przed złymi myślami i niepowodzeniem. W kalifornijskim Muzeum J. Paula Getty’ego podziwiać można wspaniały cytryn z wygrawerowanym wizerunkiem postaci Bonus Eventus („Szczęśliwego zdarzenia”).

Po okresie spadku popularności wynikającym z ograniczonej podaży, cytryny ponownie pojawiły się w XVII w. jako modna ozdoba rękojeści sztyletów. Szczególną miłością do żółtych kamieni pałała żyjąca w XIX w. angielska królowa Wiktoria, która kazała ozdobić cytrynami swą letnią rezydencję. Cały styl wiktoriański wyraźnie odzwierciedla fascynację tym pięknym rodzajem kwarcu, co odbiło się później na wielu tradycyjnych szkockich ozdobach.

Kolejna fala mody na cytryny nadeszła w latach 30-tych XX wieku wraz z popularnością trendu Art Deco. Stosunkowo niedrogie, a przy tym szalenie wyraziste i optymistyczne „klejnoty” wykorzystywano wówczas szeroko do dekorowania nie tylko odzieży, biżuterii i mebli, ale nawet odkurzaczy czy samochodów!

Symboliczne znaczenie cytrynu

Cytryn to nie tylko kamień urodzinowy ludzi z listopada, ale także klejnot odpowiadający osobom spod znaku astrologicznego Panny oraz symbol trzynastej rocznicy ślubu.

W różnych kulturach świata cytryny postrzegany był i jest na dość różne sposoby, ale uniwersalne jest jego skojarzenie z pomyślnością. Nazywany „kamieniem kupców” lub „kamieniem pieniędzy” miał przynosić powodzenie w zdobywaniu fortuny. Nikt oczywiście nie obiecuje, że stając się posiadaczem żółtego kamienia z dnia na dzień posiądziemy fortunę, ale ma on wspomóc naszą wiarę w siebie i zdolność do manifestowania swojej motywacji, w dłuższym okresie czasu przekładając się na wzrost majątku i prestiż zawodowy.

Oprócz dobrej wróżby finansowej cytryn utożsamiany jest również z szerszym sukcesem – emocjonalnym, osobistym czy nawet militarnym. Ma utożsamiać dobrą energię i rozpraszać negatywną, wzmagać radość, zwalczając jednocześnie strach i zaburzenia lękowe.

Cytryn jako kamień o mocy uzdrawiającej?

Według wschodnich filozofii liczących sobie ponad 3 tysiące lat, cytryn jest symbolem czakry splotu słonecznego, zwanej również Manipurą. Położona między mostkiem a pępkiem ma ona odpowiadać za kontrolę nad sobą, siłę przebycia, pewność siebie oraz motywację do realizacji własnych celów i marzeń. Joga oraz techniki medytacyjne wywodzące się z Sanskrytu wykorzystują ją do wizualizacji mającej na celu łagodzenie niepewności, kompleksów, jak również frustracji i gniewu. Mentalne odblokowywanie energii tej czakry, połączone w wyobrażaniem sobie energii płynącej z cytrynu i przenikającej jamę brzuszną, ma pomóc w takich dolegliwościach zdrowotnych jak zaburzenia trawienia, choroby trzustki, wątroby czy pęcherzyka żółciowego, jak również problemy mięśniowe. Optymalnie jest ponoć medytować układając sobie pod mostkiem prawdziwy kamień cytrynu!

Kryształy cytrynu pojawiają się także w innych tradycyjnych terapiach wykorzystujących moc minerałów. Noszone na sobie lub stosowane do zabiegów mają zdaniem zwolenników niekonwencjonalnej medycyny między innymi:

• wspomagać układ moczowy i nerki
• wspierać układ pokarmowy
• poprawiać krążenie krwi i redukować cellulitis
• stymulować produkcję insuliny, przeciwdziałając cukrzycy
• przeciwdziałać pogarszaniu się wzroku o podłożu degeneracyjnym;
• równoważyć zaburzenia działania tarczycy
• wspomagać utratę nadwagi.

Naturalnie, wrodzony sceptycyzm może nam przeszkodzić w obserwacji jakichkolwiek pozytywnych właściwości cytrynów, ale nawet naukowcy coraz częściej przyznają, że strefa psychiczna odgrywa niedocenianą wciąż rolę w fizycznych dolegliwościach, a wiara w uzdrowienie bywa silniejsza niż wiele leków. Lecznicze działanie cytrynów może więc być kwestią psychosomatyki, co wcale nie umniejsza jednak ich potencjału!

Jak korzystać z cytrynu?

Wszyscy choć trochę wierzący w energie tkwiące w przedmiotach żywych i nieożywionych mogą z pewnością wykorzystać cytrynian jako psychologiczne wsparcie. Piękny kolor faktycznie wspaniale oddziałuje na zmysły, kojarząc się z radością i sukcesem, a wiara w jego nadprzyrodzone działanie może być samo spełniającym się proroctwem. Nosząc biżuterię czy inne ozdoby z cytrynami mamy po prostu szansę silniej uwierzyć we własne możliwości i zachowywać się bardziej przebojowo!

Posiadanie cytrynów poleca się przede wszystkim osobom mającym problemy z podejmowaniem śmiałych decyzji, o niskim poczuciu wartości i braku wiary we własne możliwości, znajdującym się na rozdrożu bądź ulegającym negatywnym uczuciom smutku i rezygnacji. Sam fakt, że nie wierzymy, że coś nam jeszcze pomoże, to dobry pretekst, aby dać szansę promiennie żółtym kamieniom, które nie zrujnują domowego budżetu, a paradoksalnie, mogą go wręcz podreperować!