Bokówka biała - opis grzyba, sezon, wygląd, występowanie
Ekologia.pl Wiedza Atlas grzybów Grzyby grzyby podstawkowe pieczarniaki pieczarkowce twardzioszkowate bokówka Bokówka biała
Indeks nazw
Szukaj lub wybierz według alfabetu
A B C D E F G H I J K L Ł M N O P Q R S Ś T U V W X Y Z Ź Ż

Bokówka biała (Pleurocybella porrigens)

Nazywana/y także: anielskie skrzydła, bedłka rozesłana, bedłka wydłużona, boczniak rozesłany, sugihiri-take
Bokówka biała
Spis treści

Wstęp

Bokówka biała to szeroko rozpowszechniony na Półkuli Północnej, ale rzadki w Polsce grzyb z rodziny twardzioszkowatych (Marasmiaceae).  Do niedawna bokówkę białą (anielskie skrzydła) uważano za jadalną, dziś natomiast podejrzewa się ją o właściwości trujące.

Sezon

Bokówka biała zawiązuje owocniki całkiem długo, od lata (lipiecsierpień) do końca jesieni, a nawet do zimy, o ile ta jest łagodna.

Występowanie

Bokówkę białą podawano z całej Eurazji (do Indonezji na południu i Japonii na wschodzie) oraz Ameryki Północnej. W Polsce to grzyb stosunkowo rzadki, ale pominięty na czerwonej liście gatunków ginących i rzadkich, częstszy w górach niż na nizinach, spotykany przede wszystkim w borach szpilkowych, w miejscach o wilgotniejszym mikroklimacie. Bokówka biała jako podłoże w Eurazji preferuje próchniejące drewno świerków, w USA i Kanadzie natomiast zdecydowanie woli choinę.

Wygląd

Kapelusz bokówki białej jak wskazuje epitet gatunkowy biały (w odcieniu świeżego śniegu, potem kości słoniowej), matowy, w dotyku niemal wszędzie gładki, jednie w miejscu przyrośnięcia owocnika do podłoża nieco spilśniony. Kształtem początkowo zbliżony do łyżki, potem do ludzkiego ucha lub białego skrzydła łabędzia czy anioła. Zazwyczaj osiąga 2-5 cm szerokości, a 2-10 cm długości. Nierzadko spotyka się całe grupy pozrastanych kapeluszy tejże bokówki.

Hymenofor blaszkowy. Blaszki gładko zaostrzone, zbiegłe ku nóżce. U młodych owocników śnieżno białe, starszych kremowe, najstarszych żółtawe.

Trzonu albo brak, albo skrajnie krótki i cienki, rozszerzający się ku kapeluszowi, tej samej barwy i faktury co on. Owocniki bokówki białej przyrastają do podłoża bokiem (stąd dzisiejsza nazwa rodzajowa).

Miąższ barwy kremowo białej, o wyraźnym, ale przyjemnym zapachu grzybów oraz delikatnym smaku, niemal zawsze wolny od „robaków” (larw muchówek). Cieńszy i bardziej kruchy niż u prawdziwych boczniaków. Reakcje z odczynnikami chemicznymi stosowanymi do identyfikacji innych gatunków nie są znane.

Wysyp zarodników biały. Spory bokówki są okrągłe lub jajowate, gładkie, nieamyloidowe, mierzą od 6 do 7,5 na 5-6 µm.

Bokówkę białą można pomylić z paroma innymi, białawymi grzybami nadrzewnymi np.: ciżmówką miękką (skórzakiem nieckowatym Crepidotus mollis), łycznikiem białawym (Panellus mitis), boczniakiem białożółtym (Pleurotus dryinus) tudzież albinotyczną odmianą boczniaka ostrygowatego (P. ostreatus var. florida). Ciżmówka i łycznik zasiedlają jednak drzewa liściaste. Poza tym boczniaki oraz łycznik białawy wykształcają trzony. Co więcej boczniaki wyrastają także na żywych drzewach i krzewach jako słabe, wtórne pasożyty.

Właściwości

Według niektórych bokówka biała jest grzybem niejadalnym, wg innych np. amerykańskich jadalna, jednak przykra w smaku.

Zastosowanie

Obecnie brak zastosowania bokówki białej. Sprawa zawartości w jej owocnikach niestabilnych, trujących dla ludzi aminokwasów domaga się wyjaśnienia.

Okres występowania
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
Bibliografia
  1. Wakimoto T., Asakawa T., Akahoshi S., Suzuki T., Nagai K., Kawagishi H., Kan T. 2011.; "Proof of the existence of an unstable amino acid: pleurocybellaziridine in Pleurocybella porrigens."; Angewandte Chemie International Edition 50 (5): 1168–1170.;
  2. Wojewoda W. 2003.; "Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski."; Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, Kraków.;
  3. Akiyama H., Toshihko T., Shinobu S., Yoshiaki A., Kazunari K., Yoshiko S-K., Tamio M. 2006.; "Determination of cyanide and thiocyanate in Sugihiratake mushroom using HPLC method with fluorometric detection."; Journal of Health Science 52 (1): 73–77.;
  4. Arora D. 1986.; "Mushrooms demystified: a comprehensive guide to the fleshy fungi."; Ten Speed Press, Berkeley.;
  5. Bon M. 2012.; "Pareys Buch der Pilze."; Kosmos Verlag, Halberstadt.;
  6. Cetto B. 1980.; "Der große Pilzführer."; BLV Verlagsgesellschaft, München-Bern-Viena.;
  7. Fisher D., Besette A. 2010.; "Edible wild mushrooms of North America: a field-to-kitchen guide."; University of Texas Press, Austin.;
  8. Fluck M. 1996.; "Jaki to grzyb? Oznaczanie, zbiór, użytkowanie."; Oficyna Wyd. „Delta W-Z”, Warszawa – Mladijska Knjiga, Lubljana, Słowenia.;
  9. Fumitake G., Noriyuki H., Noboru H., Ken A., Tomoko T., Bassam A., Yukio S., Schinichi N., Ichiei N. 2005.; "A novel type of encephalopathy associated with mushroom Sugihiratake ingestion in patients with chronic kidney diseases."; Kidney International 68 (1): 188–192.;
  10. Gerhardt E. 2006.; "Grzyby. Wielki ilustrowany przewodnik. Ponad 1000 opisanych gatunków."; Wyd. Klub dla Ciebie, Warszawa.;
  11. Gumińska B., Wojewoda W. 1988.; "Grzyby i ich oznaczanie."; PWRiL, Warszawa.;
  12. Holmberg P. 2013.; "The pocket guide to wild mushrooms: helpful tips for mushrooming in the field."; Skyhorse, New York.;
  13. Laux H. 2001.; "Der große Pilzführer."; Kosmos Verlag, Halberstadt.;
  14. Lohmeyer T., Kũnkele U. 2006.; "Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie."; Wyd. Parragon, Warszawa.;
  15. Roody W. 2003.; "Mushrooms of West Virginia and the Central Appalachians."; University Press of Kentucky, Kentucky.;
  16. Saviuc P., Danel V. 2006.; "New Syndromes in Mushroom Poisoning."; Toxicological Reviews 25 (3): 199–209.;
  17. Škubla P. 2007.; "Wielki atlas grzybów."; Dom wydawniczy Elipsa, Poznań.;
  18. Snowarski M. 2010.; "Grzyby. Seria: Spotkania z przyrodą."; Wyd. MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa.;
  19. Stucky V. 1997.; "Mushrooms of Colorado and the Southern Rocky Mountains."; Big Earth Publishing, Boulder.;
4.8/5 - (6 votes)
Default Banner Post Banner
Subscribe
Powiadom o
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments