Kalarepa warzywo – właściwości, witaminy i wartości odżywcze
Kalarepa (Brassica oleracea var. gongylodes L.) to warzywo, które niestety nie cieszy się w Polsce dużą popularnością, mimo że jest pełne cennych właściwości zdrowotnych. Warto jednak docenić kalarepę, ponieważ dostarcza wielu składników odżywczych, wspiera zdrowie, a nawet może pomóc w walce z nowotworami. Dodatkowo jest to warzywo, które może być spożywane przez osoby z cukrzycą oraz alergiami pokarmowymi.
- Kalarepa – co to za warzywo?
- Kalarepa – historia i pochodzenie
- Kalarepa – witaminy i wartości odżywcze
- Właściwości przeciwnowotworowe kalarepy
- Grzybobójcze i bakteriobójcze właściwości kalarepy
- Kalarepa dla zdrowych oczu
- Detoks przy pomocy kalarepy
- Kalarepa ma więcej witaminy C niż pomarańcza
- Kalarepa idealna
- Kalarepa w kuchni – pyszne i zdrowe przepisy
- Czy warto jeść kalarepę?
- Kalarepa – najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Kalarepa – co to za warzywo?
Kalarepa (Brassica oleracea var. gongylodes L.) jest uprawną odmianą kapusty warzywnej należącą do rodziny kapustowatych. Część jadalna rośliny to zgrubiała łodyga, zwana jabłkiem, oraz młode liście. Kalarepa ma najmniejsze wymagania glebowe z całej rodziny kapustowatych. Najlepiej jednak rozwija się na glebie próchniczej, lekko kwaśnej, bogatej w substancje odżywcze i o sporej wilgotności. Do prawidłowego wzrostu wymaga dużo słońca i temperatury między 12 a 18 stopni.
Uprawia się kalarepy o dwóch odmianach kolorystycznych – zielonej i fioletowej. Kolor jest widoczny jedynie na zewnętrznej stronie rośliny – w środku miąższ ma jasną, kremową barwę. Przed spożyciem kalarepę należy dokładnie obrać, jako że twarda skóra nie nadaje się do spożycia.
Kalarepa – historia i pochodzenie
Najprawdopodobniej współczesna kalarepa jest wynikiem krzyżówki dwóch roślin – jednej rosnącej w Europie środkowej i drugiej – pochodzącej z Azji. Nazwa warzywa wywodzi się z łaciny i po translacji na język włoski brzmi – cauolo rapa. Pierwotna odmiana kalarepy była znana w starożytnym Rzymie, gdzie określano ją mianem kapusty pompejańskiej. Uznawano ją wówczas za danie dla pospólstwa i karmiono nią niemal wyłącznie niewolników, dla których roślina miała być źródłem siły potrzebnej do ciężkiej pracy. Obecnie znana odmiana kalarepy została opisana przez europejskiego botanika w połowie wieku szesnastego. Do Polski roślina przywędrowała dopiero w XIX stuleciu ze Szwajcarii i Austrii. Uprawiano ją głównie na wsiach, jako warzywo, które ma przywracać siły witalne po zimie. Większą popularnością kalarepa cieszyła się w krajach bałtyckich, takich jak Łotwa, Litwa i Estonia, gdzie wywarami z korzeni i liści tej rośliny leczono choroby układu oddechowego, takie, jak astma, czy gruźlica.
Kalarepa – witaminy i wartości odżywcze
Kalarepa jest warzywem niskokalorycznym – 100 gramów warzywa to tylko 29 kcal – posiada za to mnóstwo cennych dla zdrowia wartości, takich, jak tłuszcze, białko, węglowodany, błonnik, cukry, przeciwutleniacze, witaminy – witamina A, witaminy z grupy B (witamina B1, B2, B3, B5, B6 i B9), witamina C, E i K, a także soli mineralnych – cynk, fosfor, magnez, mangan, miedź, potas, selen, sód, wapń i żelazo. Ze względu na to, że kalarepa jest warzywem hipoalergicznym, można ją podawać małym dzieciom i osobom narażonym na alergie pokarmowe. Spokojnie mogą ją spożywać również cukrzycy, jako że roślina ta bardzo wolno podnosi poziom cukru we krwi. W tradycji kulinarnej najczęściej mówi się o daniach z łodygi, zwanej „jabłkiem”. Mało kto wie, że najwięcej prozdrowotnych substancji znajduje się w liściach – jest w nich zdecydowanie więcej witaminy A, C, wapnia i białka niż w bulwie.
Właściwości przeciwnowotworowe kalarepy
Kalarepa posiada udokumentowane właściwości antynowotworowe. Naukowcy z Chin na kongresie American Association for Cancer Research w Chicago w 2012 zaprezentowali wyniki eksperymentu, które dowodzą, że kalarepa zmniejsza ryzyko wystąpienia raka piersi, a także zapobiega rozwinięciu się już istniejącej choroby.
Do badania zostało zaangażowane 5 tysięcy kobiet z różnym stadium rozwoju nowotworu. Wyniki nie pozostawiają wątpliwości – osoby, które od momentu wykrycia raka regularnie spożywały dania z kalarepy były mniej narażone na wystąpienie letalnej fazy choroby, jak również spadło u nich ryzyko nawrotu.
Uznaje się, że o antyrakowych właściwościach kalarepy przesądzają glukozynolany – związki siarkowe, do których należą izotiocyjany i indole. 100 gram kalarepy dostarcza aż 52 mg tych substancji.
Grzybobójcze i bakteriobójcze właściwości kalarepy
Izotiocyjany i indole, zawarte w kalarepie, wykazują nie tylko działanie przeciwnowotworowe, lecz także zwalczają choroby o podłożu grzybiczym i bakteryjnym. Z ich pomocą można pozbyć się bakterii H. pylori, odpowiedzialnej za wrzody układu pokarmowego.
Kalarepa to smaczne i zdrowe warzywo, które cieszy się popularnością w polskich ogrodach, fot. shutterstock
Kalarepa dla zdrowych oczu
W kalarepie znajduje się luteina, która czuwa nad prawidłowym działaniem naszego wzroku. Związek ten jest obecny w warzywach jako żółty barwnik, współwystępujący z barwnikiem zielonym, czyli chlorofilem. W naszym organizmie luteina występuje w plamce żółtej oka i odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie narządu wzorku, a także chroni nas przed promieniowaniem UVA i UVB.
Detoks przy pomocy kalarepy
Obecny w liściach kalarepy chlorofil, o którym była mowa wcześniej, ma właściwości odtruwające organizm. Ów związek wspiera pracę wątroby, a także zwalcza stany zapalne i przyspiesza proces gojenia się ran.
Kalarepa ma więcej witaminy C niż pomarańcza
Mało kto zdaje sobie sprawę z tego, że kalarepa jest niezwykle cennym źródłem witaminy C i zawiera jej więcej niż cytrusy. W 100 gramach kalarepy znajdziemy aż 62 mg kwasu askorbinowego, zaś w pomarańczy zawartość ta wynosi 53 mg. Jak wiadomo, witamina C wspiera nasz system odpornościowy, a także odpowiada za zdrowo wyglądającą, elastyczną skórę, dzięki jest właściwością antyoksydacyjnym i zdolności do stymulowania produkcji kolagenu w organizmie.
Kalarepa idealna
Szukając wzorcowego okazu kalarepy powinniśmy pamiętać, że powinna być małe wielkości, zaś jej waga powinna być większa niż wskazywałby na to rozmiar warzywa. Jej liście powinny być intensywnie zielone, pozbawione plam i śladów żółknięcia.
Kalarepa w kuchni – pyszne i zdrowe przepisy
Tradycyjną potrawą kuchni śląskiej, podawaną najczęściej wczesną wiosną, jest oberiba – gęsta zupa z gotowanej kalarepy z kawałkami mięsa i ziemniaków. Jednak, o ile kalarepa w wersji ugotowanej będzie świetnym składnikiem kotletów, jarzynek podawanych z masłem, zup, czy kremów, o tyle surowa kalarepa sprawdzi się świetnie w wielu wersjach surówek i z pewnością zachowa wszystkie swoje cenne właściwości.
Szczególnie smaczne połączenie stanowi kalarepa, marchew i jabłko.
Składniki (porcja dla dwóch osób):
- jedna sztuka średnich rozmiarów kalarepy
- jedna sztuka jabłka
- jedna sztuka sporej marchwi
- świeży koper
- jedna łyżka majonezu wegańskiego
- jedna łyżka śmietanki kokosowej
- wyciśnięty sok z połowy cytryny
- sól himalajska do smaku
- pieprz świeżo zmielony
Przygotowanie:
Dokładnie myjemy wszystkie owoce i warzywa, po czym obieramy marchew, jabłko i kalarepę. Następnie ścieramy je na tarce, a do powstałej masy dodajemy sok z cytryny, koperek i listki kalarepy. Na koniec wszystkie składniki mieszamy z majonezem i śmietanką oraz przyprawiamy solą i pieprzem.
Smacznego!
Czy warto jeść kalarepę?
Kalarepa jest pełna składników odżywczych, które są powiązane z różnymi korzyściami zdrowotnymi. Jest to warzywo bogate w błonnik, który jest ważny dla zdrowia naszych jelit i prawidłowego trawienia. Ponadto wspiera układ odpornościowy i może zmniejszyć ryzyko chorób serca i niektórych nowotworów. Jeśli chcesz poeksperymentować z nowymi warzywami, kalarepa jest łatwym, wszechstronnym składnikiem, który możesz dodać do swojego menu.
Kalarepa – najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Jakie wartości odżywcze ma kalarepa?
Kalarepa jest niskokaloryczna (29 kcal/100 g), bogata w błonnik, białko, witaminy (A, B1, B2, B3, B5, B6, B9, C, E, K) oraz minerały (m.in. wapń, żelazo, magnez, potas, cynk, fosfor).
Czy kalarepa zawiera więcej witaminy C niż cytrusy?
Tak, w 100 g kalarepy znajduje się ok. 62 mg witaminy C, podczas gdy w pomarańczy ok. 53 mg.
Czy kalarepa jest dobra dla diabetyków i alergików?
Tak. Ma niski indeks glikemiczny i jest warzywem hipoalergicznym, dlatego mogą ją spożywać osoby chore na cukrzycę oraz wrażliwe na alergie pokarmowe.
Jakie są właściwości zdrowotne kalarepy?
Działa przeciwnowotworowo (dzięki glukozynolanom), wspiera odporność, działa bakteriobójczo i grzybobójczo, korzystnie wpływa na wzrok (luteina), wspiera detoksykację organizmu (chlorofil), przyspiesza gojenie ran.
Czy liście kalarepy są jadalne?
Tak, i co więcej – to one zawierają najwięcej witaminy A, C, białka i wapnia, dlatego warto je wykorzystywać w kuchni.
Jak wybrać dobrą kalarepę?
Najlepiej wybierać małe, ciężkie bulwy z intensywnie zielonymi liśćmi, bez plam i żółknięcia.
Jak można jeść kalarepę?
Kalarepę można spożywać zarówno na surowo (np. w surówkach), jak i po ugotowaniu (zupy, kremy, kotlety warzywne). Popularnym daniem jest śląska zupa oberiba.
Dlaczego warto włączyć kalarepę do diety?
Kalarepa wspiera układ odpornościowy, sercowo-naczyniowy i pokarmowy, pomaga w profilaktyce chorób cywilizacyjnych, a przy tym jest smaczna i wszechstronna w kuchni.
Absolwentka Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego, która oddała się pasji zgłębiania zagadek świata i pisania o nich. Specjalizuje się w ekologii, klimatologii i naukach przyrodniczo-naukowych. Żyje ponad granicami, dużo podróżuje, a w wolnym czasie pływa.
Opublikowany: 4 stycznia, 2025 | Zaktualizowany: 26 sierpnia, 2025
- Harvesting History; "The Kohlrabi – A Little History and Some Growing Instructions"; harvesting-history.com; 2019-05-30;
- Encyclopaedia Britannica; "Kohlrabi"; britannica.com; 2019-05-30;
- Dan Drost, Michael Johnson; "Kohlrabi in the Garden"; digitalcommons.usu.edu; 2019-05-23;
- Sorescu Anna Alexandra I in., Brassica Germplasm - Characterization, Breeding and Utilization; "Pale-Green Kohlrabi, a Versatile Brassica Vegetable"; researchgate.net; 2019-05-30;
- Brandi Marcene; "13 Surprising Health Benefits of Kohlrabi"; naturalfoodseries.com; 2019-05-30;
Fajny przepis – dziekuje. Nie wiedzialam , ze kalarepa ma az tyle wartosci zdrowotnych. Interesujacy artykul!