Kapusta warzywo - właściwości, witaminy i wartości odżywcze kapusty

Kapusta jest warzywem niedrogim i ogólnie dostępnym w sklepach i na straganach niemal przez cały rok. Kuchnia polska ma kapuściane tradycje, które sięgają średniowiecza. Popularny bigos to danie goszczące na naszych stołach od wieków. Bez kapusty nawet Święta Bożego Narodzenia nie wyglądałyby tak samo. Roślina ta szczególną rolę odgrywa bowiem jako składnik potraw wigilijnych. O tym, że kapusta słusznie zajmuje w naszej kuchni szczególne miejsce przekonują jej wspaniałe właściwości zdrowotne.



Do warzyw kapustnych zaliczamy nie tylko ją samą, lecz także kalafiora, brokuły, jarmuż, kapustę włoską, pekińską oraz chińską.Do warzyw kapustnych zaliczamy nie tylko ją samą, lecz także kalafiora, brokuły, jarmuż, kapustę włoską, pekińską oraz chińsk, fot. shutterstock
  1. Odmiany kapusty i ich uprawa
  2. Kapusta to roślina utkana z łez
  3. Kapusta lepsza od cytryny
  4. Sok z kapusty - panaceum
  5. Poprawia zdrowie mózgu
  6. Kapuściana profilaktyka raka
  7. Serce pod ochroną dzięki kapuście
  8. Kiszona kuracja
  9. Kapusta to podstawa kuchni polskiej
  10. Kapusta jest WYJĄTKOWA!
Kapusta (Brassica L.), jak wiadomo, należy do rodziny kapustowatych. Jej forma warzywna (Brassica oleracea) powstała w wyniku spontanicznego skrzyżowania kilku gatunków rośliny. Część jadalną stanowią liście. W stanie dzikim kapusta występuje na obszarze Morza Śródziemnego i w tej części Azji, w której panuje klimat umiarkowany.

Odmiany kapusty i ich uprawa


W naszym kraju kapusta głowiasta uprawiana jest na masową skalę. Do warzyw kapustnych zaliczamy nie tylko ją samą, lecz także kalafiora, brokuły, jarmuż, kapustę włoską, pekińską oraz chińską. Najpopularniejsze formy kapusty uprawiane w Polsce to kapusta biała, czerwona oraz włoska. Kapusta biała i jej odmiany (Amager POL, Bravo F1, Ditmarska, Adson F1, Kamienna Głowa ZIF, oraz Galaxy) do dobrego wzrostu potrzebują odpowiednio nawiezionej, średnio ciężkiej gleby oraz regularnego podlewania. Z kolei kapusta czerwona wraz ze swoimi odmianami (Koda, Red Dynasty, Regilius F1, Pekińska, Orient Express F1, Mirako F1) oraz kapusta włoska (o odmianach: Tarvoy F1, Siberia F1, Atlanta) do prawidłowego rozwoju wymagają dużo wody i niezbyt ciężkiego podłoża wzbogaconego nawozem organicznym. Kapusta brukselka, z odmianami Brilliant F1 i Brolin F1, wymaga zaś odpowiednio spulchnionej, odchwaszczonej ziemi i umiarkowanego nawożenia.

Kapusta to roślina utkana z łez


Według greckiej legendy, kapusta powstała z łez Likurga, który za nadużywanie trunków został ukarany przez boga Bachusa. Jej rzeczywista historia zaczęła się jednak ok. III wieku p.n.e., a jej zdrowotne właściwości opisywał w swoich pracach Katon Starszy. Kapuściane liście spożywano przed posiłkiem, aby chronić żołądek przed negatywnym działaniem alkoholu (wina). Uprawiano w tym czasie wiele odmian tej rośliny, jednak znana nam kapusta powstała dopiero w Wiekach Średnich.

Niegdyś błędnie zakładano, że warzywo to do Polski sprowadziła królowa Bona – w rzeczywistości włoską kapustę najpewniej przywieźli do naszego kraju synowie możnych rodów, którzy wyjeżdżali na nauki do krajów śródziemnomorskich, zaś biała kapusta była uprawiana już wcześniej, w ogrodach należących do duchownych. Co ciekawe, polskie słowo „kapusta” pochodzi od łacińskiego określenia główki – czyli „caputium”. Jednym z najpopularniejszych dań kuchni staropolskiej jest, znany do dziś, bigos. Pierwotnie był spożywany przez myśliwych po wyczerpujących polowaniach. Prozdrowotne właściwości kapusty zaczęto jednak szczególnie doceniać dopiero w drugiej połowie wieku XVIIII. Uczestnicy morskich wypraw cierpiący na niedobory witaminy C, by przetrwać, zaczęli zajadać się kapustą kiszoną, która, poza cenną witaminą, zawierała w sobie fosfor i potas.
Szklanka (89 gramów) surowej zielonej kapusty zawiera:
  • Kalorie: 22
  • Białko: 1 g
  • Błonnik: 2 g
  • Witamina K: 85% ZDS*
  • Witamina C: 54% ZDS
  • Kwas foliowy: 10% ZDS
  • Mangan: 7% ZDS
  • Witamina B6: 6% ZDS
  • Wapń: 4% ZDS
  • Potas: 4% ZDS
  • Magnez: 3% ZDS

*ZDS - zalecane dzienne spożycie
Tabela opracowana na podstawie: https://nutritiondata.self.com/facts/vegetables-and-vegetable-products/2371/2

Kapusta lepsza od cytryny


Kapusta jest lekkostrawna i niskokaloryczna. 100 g warzywa to niecałe 40 kcal. Stanowi doskonałe źródło witaminy C – zawiera jej więcej niż cytryna! (ok. 40 mg / 100 g). Poza tym, znajduje się w niej tłuszcze, białko, węglowodany, błonnik, cukry, witaminy - witamina A, komplet witamin z grupy B (witamina B1, B2, B3, B6 i B12), nieco rutyny oraz witamina E i K. Obfituje także w takie sole mineralne, jak cynk, fosfor, magnez, miedź, potas, sód, wapń i żelazo, którego najwięcej jest w jej zewnętrznych liściach. W kapuście znajduje się też siarka, której charakterystyczny zapach możemy poczuć podczas gotowania warzywa.
Kapusta biała, fot. shutterstock

Sok z kapusty - panaceum


Szczególnie zdrowym wykorzystaniem właściwości kapusty jest picie jej soku. Taka mikstura nie tylko wzmocni naszą odporność dzięki zawartości witaminy C, lecz także może zapobiec anemii i usunąć nieestetyczne obrzęki spowodowane odkładaniem się płynów w organizmie. Eksperci medycyny naturalnej są zdania, że aby „dieta kapuściana” była skuteczna, należy pić około 1 litra surowego napoju przez 8 dni. Przy prawidłowym stosowaniu może on również wyleczyć wrzody żołądka, a używany zewnętrznie – na skórę – pomaga na bóle reumatyczne i goi małe rany.

Poprawia zdrowie mózgu


Kapusta, szczególnie odmiana fioletowa, to dobry pokarm dla mózgu. Zawiera witaminę K oraz antyoksydacyjne antocyjaniny, które poprawiają sprawność umysłową i koncentrację. Jest również bogata we wspomnianą wyżej witaminę K, która wspomaga pracę mózgu, pełni rolę modulującą funkcje poznawcze i może zapobiegać demencji. Antocyjany są również skuteczne w redukcji blaszek amyloidowych w mózgu, zapobiegając pogorszeniu pamięci krótko- i długoterminowej.

Kapuściana profilaktyka raka


Kapusta zawiera sulforafan – związek, który może zwalczyć raka. Badania przeprowadzone w ciągu ostatnich 30 lat wykazały, że spożywanie warzyw kapustnych znacznie obniża ryzyko wystąpienia nowotworu. Najnowsze odkrycia pokazują, że zawarte w kapuście związki siarkowe (w tym sulforafan) nie tylko nadają kapuście gorzki smak, lecz także mają moc zwalczania raka.

Udowodniono również, że substancje te są w stanie zahamować rozwój istniejących zmian nowotworowych. Obiecujące wyniki zaobserwowano w przypadku różnych rodzajów nowotworów, w tym czerniaka, raka przełyku, prostaty i trzustki. Naukowcy odkryli też, że sulforafan potrafi blokować szkodliwe enzymy deacetylazy histonowej (HDAC), które biorą udział w rozwoju komórek rakowych. Co więcej, udowodniono, że obecne w roślinie indole pomagają w profilaktyce raka o podłożu hormonalnym: jajników, piersi, prostaty i jąder. Szczególnie zdrowa jest kapusta czerwona - znajdują się w niej bowiem antocyjany o silnym działaniu przeciwutleniającym. Mogą one zniszczyć powstałe komórki nowotworu i zatrzymać tworzenie się nowych narośli chorobowych.

Serce pod ochroną dzięki kapuście


Zawarte w kapuście czerwonej antocyjany wykazują również działanie przeciwzapalne i zapobiegają chorobom sercowo-naczyniowym. Opublikowany niedawno w American Journal of Clinical Nutrition artykuł przekonuje, że regularne spożywanie pokarmów bogatych we flawonoidy (zawiera je np. kapusta) sprawia, że ryzyko wystąpienia chorób serca jest niższe. Co więcej, ukryte w roślinie polifenole skutecznie obniżają ciśnienie krwi.

Kiszona kuracja


Spożywanie kapusty w formie kiszonej ma bardzo korzystny wpływ na nasz system odpornościowy i układ trawienny. Dzięki zawartości probiotyków, stwarza takie warunki w naszym organizmie, które ułatwiają wchłanianie witamin i minerałów. Z kolei zawarty w tym warzywie błonnik i woda pomagają usunąć toksyny, zapobiegają zaparciom i chorobom układu sercowo naczyniowego, takim, jak cukrzyca, rak czy otyłość.
Kapusta smażona, fot. shutterstock

Kapusta to podstawa kuchni polskiej


Można powiedzieć, że kuchnia polska jest zdominowana przez dania z kapusty. Niesłusznie uznaje się ją za ciężkostrawną – jedynie dodatki, którymi jest „wzbogacana”, takie, jak kiełbasa, czy golonka, powodują, że danie może wywołać złe samopoczucie. Wszyscy znamy takie potrawy z kapusty, jak gołąbki, surówka z dodatkiem marchewki, słynna sałatka „Colesław”, paszteciki, kapuśniak, a w szczególności - posiłki związane z wieczerzą wigilijną: bigos, pierogi z kapustą i grzybami oraz kapusta z grochem. Najzdrowsza jest jednak podana na surowo albo w kiszonej formie.

Jedną z ciekawszych i nowocześniejszych propozycji podania świeżej kapusty jest aromatyczne stir-fry z dodatkiem tofu.

Składniki (porcja dla 2 osób):

Przygotowanie:
W woku, na łyżce oleju, podsmażamy starty imbir i czosnek. Dodajemy pokrojone w kosteczki tofu, które obsmażamy przez 2-3 minuty, po czym wrzucamy poszatkowaną kapustę i smażymy przez ok. 6 minut, często mieszając. Wlewamy sos sojowy, dodajemy chili, ocet i pół łyżeczki cukru, następnie wszystko mieszamy i smażymy jeszcze przez ok. 2 minuty. Gotowe danie kropimy olejem sezamowym, posypujemy szczypiorkiem, miętą oraz sezamem.
Smacznego!

Kapusta jest WYJĄTKOWA!


Kapusta to wyjątkowo zdrowe warzywo. Ma doskonały profil składników odżywczych i jest szczególnie bogata w witaminy C i K. Ponadto jedzenie kapusty może pomóc zmniejszyć ryzyko niektórych chorób, poprawić trawienie i zwalczać stany zapalne. Przy tak wielu potencjalnych korzyściach zdrowotnych łatwo zrozumieć, dlaczego kapusta zasługuje na honorowe miejsce na naszym talerzu.
Ekologia.pl (Alicja Chrząszcz)

Bibliografia

1. Vegetable Facts; “History of cabbage – Where . does cabbage come from”; vegetablefacts.net; 2019-05-31
2. Melody Rose ; “Cabbage: Its History, Uses And Culture”; davesgarden.com; 2019-05-31
3. Dr Fazil Ahmad i in.; “Phytochemical studies and Antioxidant activity of Brassica oleracea L.var. capitate ”; researchgate.net; 2019-05-31
4. Sami Rokayya i in.; “Cabbage (Brassica oleracea L. var. capitata) Phytochemicals with Antioxidant and Anti-inflammatory Potential”; data dostępu: 2019-05-31
5. Satish A i in.; “Glucosinolates and Antioxidant Properties of Brassica Oleracea var . capitata L”; researchgate.net; 2019-05-31
6. WebMD; “Cabbage”; webmd.com; 2019-05-31

Ocena (3.6) Oceń: