Adrenalina (hormon stresu) – właściwości, działanie i rola adrenaliny w organizmie człowieka
Hormony, które uaktywniają się w trakcie stresujących sytuacji mobilizują nasz organizm do radzenia sobie w trudnych warunkach. Krótkotrwałe działanie takich hormonów wpływa na nasz organizm korzystnie. Jednym z nich jest adrenalina, która odgrywa główną rolę w trakcie napiętej lub niebezpiecznej sytuacji. Co powinniśmy wiedzieć o adrenalinie?
Adrenalina – co to takiego?
Adrenalina to związek chemiczny, który zalicza się do grupy katecholaminów, będących pochodną aminokwasów. Nazwa wywodzi się z języka greckiego i dosłownie oznacza „nad nerkami”. Hormon ten wytwarzany jest w rdzeniu nadnerczy, ale także w pewnych neuronach ośrodkowego układu nerwowego. Adrenalina podwyższa poziom glukozy we krwi oraz jest pośrednikiem w przenoszeniu impulsów ze współczulnego układu nerwowego wprost do tkanek. W sytuacji silnego pobudzenia nerwowego, zagrożenia czy walki dochodzi do eksplozji adrenaliny, czyli do pobudzenia i mobilizowania organizmu w warunkach ekstremalnego napięcia.
W jaki sposób działa adrenalina?
W chwili zagrożenia albo napiętej sytuacji, adrenalina powoduje gwałtowny skurcz naczyń krwionośnych, które z kolei zmniejszają pojemność łożyska naczyniowego. Efektem tego jest przyspieszona akcja serca, rozszerzenie oskrzeli, mobilizacja psychiczna do działania, podwyższony dotychczasowy próg bólu oraz podniesienie ciśnienia tętniczego, a tym samym wzmaga się przepływ krwi przez naczynia krwionośne. Pod wpływem wydzielania się adrenaliny, nasz metabolizm przyspiesza – nasila się rozkład substancji energetycznych, które przygotowują nasz organizm do wytężonego wysiłku fizycznego. To z kolei sprawia, że reakcje chemiczne w tkance tłuszczowej przyspieszają, a glukoza staje się łatwiej dostępna, dzięki temu następuje szybsze spalanie.
Zadaniem adrenaliny oraz innych hormonów stresu (np. kortyzolu) jest zapewnienie stanu gotowości organizmu w sytuacjach stresowych i zagrażających bezpośrednio naszemu życiu.
Zastosowanie adrenaliny w medycynie
Wbrew pozorom adrenalina nie jest szkodliwym hormonem, wywoływanym tylko przez stres czy zagrożenia. Z medycznego punktu widzenia adrenalina jest szalenie ważna. Wykorzystuje się ją do czynności ratujących ludzkie życie w momencie, kiedy nastąpi akcja zatrzymania serca i krążenia krwi oraz podczas przebiegu wstrząsu anafilaktycznego. W trakcie resuscytacji to właśnie adrenalina jest dożylnie lub domięśniowo aplikowana. Lekarz podaje hormon, kiedy u pacjenta nastąpi zatrzymanie rytmu serca po to, alby pobudzić jego czynność i przywrócić krążenie krwi.
Innym przypadkiem, w którym adrenalinę wykorzystuje się w medycynie jest impulsywna reakcja alergiczna, np. u osoby uczulonej na jad pszczeli. Aplikuje się ją, ponieważ działa rozluźniająco na mięśnie gładkie oskrzeli i gardła oraz zmniejsza opuchliznę wokół twarzy, przez co ułatwia oddychanie. Osoba, która zmaga się z tego typu alergią, zawsze powinna mieć przy sobie ampułkę adrenaliny, alby móc szybko zareagować w czasie kryzysowej i zagrażającej życiu sytuacji.
Adrenalinę stosuje się także w przypadku innych, silnych reakcji immunologicznych, przykładowo w trakcie napadów astmy. W laryngologii i stomatologii aplikowanie adrenaliny zmniejsza krwawienie, z racji tego, że hormon ten zwęża naczynia krwionośne. W zależności od celu, adrenalinę podaje się podskórnie, domięśniowo lub dożylnie.

Kiedy należy zrobić badanie poziomu adrenaliny?
Badanie stężenia adrenaliny w naszym ciele zazwyczaj wykonuje się przy podejrzeniu nadciśnienia tętniczego. Wiąże się to z podejrzeniem występowania guza produkującego adrenalinę. Wskazaniem do wykonania tego badania są gwałtowne, bardzo wysokie wzrosty ciśnienia, które przeważnie występują razem z kołataniem serca, bólem głowy, drżeniem mięśniowym oraz bladością skóry. Tego typu badanie jest bardzo pomocne i umożliwia natychmiastowe rozpoznanie danej przypadłości.
Istotną informacją jest to, że stężenie adrenaliny zmienia się w zaskakująco szybkim tempie, dlatego też analiza jej poziomu w konkretnej chwili nie nadaje się do postawienia ostatecznej diagnozy. Bardzo często bywa tak, że już w trakcie samego pobierania krwi u pacjenta następuje skok adrenaliny w osoczu. Dlatego też lepszym zaleceniem jest badanie tego hormonu z dobowej zbiórki moczu.

Jak należy przygotować się do badania?
Badanie na poziom stężenia adrenaliny wykonywany jest zazwyczaj u pacjentów będących pod obserwacja lekarską, dlatego też nie ma specjalnych wytycznych do wcześniejszego przygotowania się. Jedynie co, to zaleca się, by chory w miarę możliwości unikał spożywania produktów, które mogą zaburzyć wyniki tego badania, np. czekolady, alkoholu, kawy, bananów, orzechów czy herbaty. Palenie papierosów również jest wykluczone. Bezpośrednio przed badaniem lekarz powinienem wiedzieć o lekach przyjmowanych przez pacjenta, ponieważ wiele z nich ma wpływ na końcowy wynik tego badania. W przypadku dobowej zbiórki moczu jest nieco inaczej. Można ja wcześniej zaplanować i specjalnie się przygotować. Jednak miernik adrenaliny we krwi cechuje się większą wartością diagnostyczną.

Adrenalina – wpływ na nasz organizm
Hormony wydzielane w trakcie stresujących sytuacji wbrew pozorom mają pozytywny wpływ na nasz organizm, ale pod warunkiem, że proces ten jest krótkotrwały. Jeśli jednak będzie on się przedłużał, aż w końcu stanie się permanentny, to nasz organizm nieustannie pozostanie pod wpływem stresu, a to z kolei może zapoczątkować rozwój wielu chorób.
Najgroźniejszymi z nich, za które odpowiada adrenalina to choroby układu krążenia, np. nadciśnienie tętnicze i arytmia. Nawet niewielka dawka tego hormonu działa pobudzająco na serce i zwiększa częstotliwość jego rytmu, a przewlekły stan takiego pobudzenia może prowadzić do zaburzeń tętna. Zbyt wysoki poziom tego hormonu bardzo prowadzi do częstoskurczu, w trakcie którego serce uderza nawet do 120 razy w ciągu jednej minuty. Poza tym, permanentny stan będący pod wpływem adrenaliny powoduje zmniejszenie przepływu nerkowego, które skutkuje szybszym uwalnianiem kwasów tłuszczowych z tkanki, zwiększeniem stężenia glukozy we krwi, a także prowadzi do hipokaliemii lub zwiększenia stężenia potasu we krwi.
Jeśli czujemy niedosyt i chcemy sprawić sobie solidny zastrzyk adrenaliny, możemy spróbować czegoś, czego do tej pory nie robiliśmy i jednocześnie trochę nas przeraża. Doskonałym sposobem na podniesienie poziomu tego hormonu jest między innymi uprawianie sportów ekstremalnych, jak np. skok na bungee czy ze spadochronem. To znakomity sposób, żeby poczuć dreszczyk emocji i ekscytacji, który wywołuje właśnie adrenalina.
- https://www.hormone.org/your-health-and-hormones/glands-and-hormones-a-to-z/hormones/adrenaline; 2019-10-11;
- https://www.medicalnewstoday.com/articles/322490.php; 2019-10-11;
- https://biostrap.com/blog/what-is-adrenaline-and-how-does-it-work-in-our-bodies/; 2019-10-11;
- https://mentalfloss.com/article/25480/what-does-adrenaline-do; 2019-10-11;







Adrenalina w moim życiu jest niezbędna :) Jestem z tych szalonych osób co wszystkiego musza spróbować. Czy lotu w aerotunelu w wielkopolsce czy skoku ze spadochronem. Rozrywki są przecież po to, aby z nich korzystać :)