Paszczak australijski (Podargus strigoides)

Paszczak australijski to gatunek ptaka rodzimego dla Australii. Występuje także w Tasmanii i Nowej Gwinei. Znane są trzy podgatunki. Ze względu na swój charakterystyczny wygląd jest często mylony z sową, ale to przedstawiciel innego rzędu (paszczakowate).

Występowanie

Paszczak australijski występuje na terenie prawie całej Australii i Tasmanii. Gatunek ten można także spotkać w południowych rejonach Nowej Gwinei. Żyje na terenach zalesionych i zakrzewionych. Preferuje lasy eukaliptusowe i niewysokie krzewy akacji, ale czasem bytuje również w parkach, ogrodach i na polach uprawnych.

Wygląd

Paszczak australijski to ptak średniej wielkości z dużą głową. Wyglądem i budową do złudzenia przypomina sowę. Skrzydła są zaokrąglone na końcach, a nogi i ogon krótkie. Polska nazwa tego ptaka odnosi się najprawdopodobniej do bardzo szerokiego dzioba, którego wnętrze jest intensywnie żółte lub jasnozielone. Nad dziobem widać wyraźnie charakterystyczną kępkę ciemnych, krótkich piór. Oczy są duże i żółte. Samce są większe od samic. Masa ciała bardzo różni się między poszczególnymi odmianami, ale zazwyczaj mieści się w zakresie od 180 do 680 g. Na wolności zaobserwowano jednego samca, który ważył aż 750 g. Długość ciała wynosi od 34 do 53 cm. Paszczak australijski to gatunek o ubarwieniu kryptycznym, który doskonale maskuje się na tle konarów drzew. Umożliwia mu to kolorystyka piór. U dorosłych osobników wierzch ciała jest szary z szerokimi ciemniejszymi smugami. Spód jest bladoszary, miejscami rdzawy z ciemnymi smugami o różnej szerokości. Pisklęta mają bardzo jasne i wyjątkowo puchate upierzenie z cienkimi, ciemnymi smugami. Rozmieszczenie kolorów i smug różni się między odmianami paszczaków australijskich. Samice są zazwyczaj ciemniejsze niż samce.

Tryb życia

Paszczaki australijskie są aktywne przez całą dobę, chociaż to w nocy polują i pożywiają się. W ciągu dnia siedzą na gałęziach, opiekują się potomstwem i śpią. W sytuacjach zagrożenia przyjmują kamuflującą pozę – wyciągają wysoko szyję, prostują się i zamykają oczy, by nie odróżniać się na tle gałęzi i konarów drzew. Paszczaki australijskie są narażone na drapieżnictwo przez dzikie koty, psy, lisy i pytony. Na wolności ptaki te mogą dożyć nawet do 14 lat. Samce i samice łączą się w pary na całe życie. Wzmacniają więzi poprzez bliski kontakt fizyczny. Pary przesiadują blisko siebie na jednej gałęzi i pielęgnują wzajemnie swoje pióra. Paszczaki są silnie terytorialne, samce bronią terytorium zajmowanego przez swoją partnerkę lub rodzinę. Aby odstraszyć przeciwników, samiec stroszy pióra, rozszerza źrenice, szeroko otwiera dziób i syczy. Czasami macha też skrzydłami. Ptaki te komunikują się za pomocą wokalizacji. W okresie rozrodczym samce i samice śpiewają w duetach, wydając niskie dźwięki.

Lęgi

Okres rozrodczy paszczaka australijskiego trwa od sierpnia do grudnia. Samce i samice budują razem niezbyt skomplikowane gniazdo z gałęzi i liści. Zazwyczaj umieszczają je wysoko między gałęziami. Pojedynczy lęg zawiera od jednego do trzech jaj. Zarówno samice, jak i samce inkubują jaja, wymieniając się między siedzeniem w gnieździe a dostarczaniem pożywienia dla drugiego osobnika. Po wykluciu piskląt wygląda to podobnie, rodzice wspólnie opiekują się młodymi i je karmią. Pisklęta pozostają pod opieką dorosłych przez około 25-30 dni, a po paru miesiącach opuszczają na stałe terytorium zajmowane przez rodziców.

Odżywianie

Paszczaki australijskie są mięsożerne. Ich dieta składa się głównie z dużych owadów nocnych, takich jak ćmy, a także z pająków, ślimaków, chrząszczy, mrówek, os, skorpionów i pareczników. Czasem zjadają także niewielkie ssaki, ptaki, gady i żaby. Paszczaki australijskie zazwyczaj polują aktywnie tylko w ciągu nocy. W czasie dnia zdarza im się czasem zdobywać pożywienie w sposób bierny – niekiedy siedzą na gałęzi z otwartym dziobem, czekając aż wejdzie do niego owad. O zmierzchu i w nocy polują na ziemi i w locie. Zdobycz upolowaną na ziemi przenoszą w dziobie na gałąź i dopiero tam ją zjadają. Większe zdobycze, takie jak myszy czy jaszczurki, zazwyczaj zabijają przed zjedzeniem, uderzając nimi gwałtownie o pień drzewa. W diecie paszczaków znajduje się wiele zwierząt, uznawanych przez ludzi za szkodniki, więc ptaki te są uważane za bardzo pożyteczny gatunek.