Miażdżyca - objawy, przyczyny i leczenie miażdżycy | ekologia.pl
Ekologia.pl Zdrowie Choroby Miażdżyca – objawy, przyczyny i leczenie miażdżycy

Miażdżyca – objawy, przyczyny i leczenie miażdżycy

Miażdżyca to poważna choroba, która nie zawsze daje objawy, a o jej występowaniu pacjent dowiaduje się nierzadko w bardzo przykrym i niebezpiecznym momencie, np. doznając zawału. Nie zawsze wiadomo, dlaczego się pojawia, ponieważ przyczyn może być wiele, w tym genetyczne. Na szczęście w większości przypadków można jej zapobiegać. Co to jest miażdżyca i czy jest to choroba odwracalna?

Miażdżyca to zwężenie tętnic, które może zagrozić przepływowi krwi do ważnych narządów, np. serca. Źródło: shutterstock

Miażdżyca to zwężenie tętnic, które może zagrozić przepływowi krwi do ważnych narządów, np. serca. Źródło: shutterstock
Spis treści

Miażdżyca – co to jest?

O miażdżycy mówimy wtedy, gdy tętnice stają się wąskie i twarde z powodu nagromadzenia się blaszki miażdżycowej wokół ściany tętnicy. Miażdżyca to inaczej stwardnienie i zwężenie tętnic, które może zagrozić przepływowi krwi, a w konsekwencji prowadzić do innych, poważnych skutków ubocznych, takich jak zawały serca, udary i choroby naczyń obwodowych (czasami nazywane także chorobami sercowo-naczyniowymi). Niestety miażdżyca może zagrażać życiu i jest stanem niebezpiecznym. W dodatku na początku miażdżyca nie daje pacjentowi żadnych objawów i wiele osób może nie zdawać sobie sprawy, że ją ma, dopóki sytuacja znacznie się nie pogorszy, czyli np. nie dojdzie do zawału. Nie ma jednak samych złych wiadomości – miażdżycy można w dużej mierze zapobiec dzięki prowadzeniu zdrowego trybu życia, a odpowiednie leczenie może pomóc zmniejszyć ryzyko wystąpienia poważnych problemów.

Opisując ten problem bardziej szczegółowo, miażdżyca to zatkanie tętnic substancjami tłuszczowymi, które nazywa się płytkami lub właśnie miażdżycą; to te tłuszczowe płytki powodują twardnienie i zwężenie tętnic, ograniczają przepływ krwi i dopływ tlenu do istotnych w ciele narządów oraz znacznie zwiększają przez to ryzyko powstawania zakrzepów krwi, które mogą potencjalnie blokować przepływ krwi do serca lub mózgu, co w konsekwencji prowadzi do kolejnych problemów zdrowotnych.

Jakie są objawy miażdżycy?

Niestety, miażdżyca może nie dać objawów aż do ostatniej chwili, czyli do momentu, w którym tętnica nie zostaje prawie całkiem zatkana lub nie doświadczymy zawału serca lub udaru. Objawami, które mogą sugerować miażdżycę, są np. arytmia, nierytmiczne bicie serca, ból lub ucisk w górnej części ciała, w tym w klatce piersiowej, ramionach, szyi lub nawet w szczęce (nazywa się to wtedy dusznicą bolesną). Czasem pojawiają się też duszności. Gdy problem pojawia się w tętnicach dostarczających krew do mózgu, pacjent może odczuwać drętwienia lub osłabienia rąk i nóg, doświadczać trudności z mówieniem, opadających mięśni twarzy a nawet paraliżu, silnego bólu głowy, problemów z widzeniem (w jednym lub obydwu oczach).

Kto jest szczególnie narażony na miażdżycę? Niestety nie we wszystkich przypadkach jest jasne, dlaczego miażdżyca się pojawia. Może się to zdarzyć każdemu, ale istnieje szereg czynników, które zwiększają ryzyko wystąpienia tej choroby. Są to: wiek, palenie, niezdrowa, wysokotłuszczowa dieta, nadwaga lub otyłość, regularne picie nadmiernych ilości alkoholu, inne stany, w tym wysokie ciśnienie krwi, wysoki poziom cholesterolu i cukrzyca, rodzinna historia choroby i występowanie miażdżycy. To jasne, że z genetyką nie da się nic zrobić, ale z całą pewnością każdy ma wpływ na dietę i ruch.

Istnieje wiele przyczyn miażdżycy, ale czasem pochodzenie tej choroby nie jest do końca jasne. Źródło: shutterstock

Najczęstsze przyczyny miażdżycy

Miażdżyca to powolna, postępująca choroba, która może rozpocząć się już w dzieciństwie, a w dodatku często objawy pojawiają się z dużym opóźnieniem. I chociaż dokładna przyczyna miażdżycy nie jest znana, zazwyczaj rozpoczyna się od uszkodzenia lub urazu wewnętrznej części tętnicy. Takie uszkodzenie powoduje szereg różnych czynników, m.in. wysokie ciśnienie krwi, wysoki cholesterol, wysoki poziom trójglicerydów, a także palenie tytoniu, insulinooporność, otyłość czy cukrzyca. Czasami punktem zapalnym są także inne choroby, np. zapalenie stawów, toczeń, łuszczyca lub nieswoiste zapalenie jelit. Łatwo sobie wyobrazić, że jeśli ściana tętnicy jest uszkodzona, w miejscu urazu mogą gromadzić się komórki krwi i inne substancje, co z biegiem czasu powoduje zatory i nagromadzenia, a narządy i tkanki połączone z zablokowanymi tętnicami nie otrzymują wystarczającej ilości krwi do prawidłowego funkcjonowania. Czasami cholesterol i inne substancje mogą się też dostać się do krwiobiegu, powodować zakrzepy i nawet zawały serca; zakrzepy mogą się przemieszczać do innych części ciała i blokować przepływ do innego narządu.

Miażdżyca to schorzenie powodujące inne poważne problemy zdrowotne, których na szczęście bardzo często można uniknąć, wybierając zdrowy styl życia. Stwardnienie i zwężenie tętnic pojawia się najczęściej wtedy, gdy pacjent ma, wspomniany już, wysoki cholesterol. Cholesterol to woskowata, żółta substancja naturalnie występująca w organizmie i w niektórych spożywanych przez człowieka pokarmach. Bywa jednak, że jego poziom w organizmie jest zbyt duży i może zatkać tętnice. Staje się on wtedy niebezpieczną dla zdrowia substancją, która ogranicza lub blokuje krążenie krwi w sercu i innych narządach.

Jak już wspomniałam, w prewencji miażdżycy bardzo ważna jest dieta. By uniknąć zbyt wysokiego poziomu złego cholesterolu, koniecznie trzeba spożywać dużą ilość owoców i warzyw, produktów pełnoziarnistych, niskotłuszczowe produkty mleczne, drób i ryby, oliwę, za to unikać produktów tłustych, cukru, słodyczy, deserów i pokarmów przetworzonych. Przykładowo, American Heart Association, organizacja zajmująca się zdrowiem serca, zaleca nie więcej niż 6 łyżeczek lub 100 kalorii cukru dziennie dla większości kobiet i nie więcej niż 9 łyżeczek lub 150 kalorii dziennie dla większości mężczyzn. Poza cukrem, warto unikać także nadmiaru soli w diecie, a także przede wszystkim tłuszczów trans, znajdujących się obficie w produktach przetworzonych, np. w gotowych obiadach, chipsach czy słodyczach.

Inną przyczyną miażdżycy, tym razem naturalną, jest starzenie się organizmu. Nie jest tajemnicą, że wraz z wiekiem serce i naczynia krwionośne pracują ciężej, aby pompować i otrzymywać krew, jednocześnie tętnice się osłabiają, są mniej elastyczne, przez to stają się bardziej podatne na gromadzenie się płytek. Bardzo często można ten proces spowolnić, stosując zdrowy i racjonalny tryb życia.

MIAŻDŻYCA – NAJCZĘSTSZE PRZYCZYNY
  • Wysokie ciśnienie krwi      
  • Wysoki cholesterol      
  • Wysoki poziom trójglicerydów      
  • Palenie tytoniu      
  • Insulinooporność lub cukrzyca      
  • Otyłość      
  • Inne choroby i zapalenia, np. toczeń lub zapalenie stawów      
  • Niezdrowy styl życia    
Tabela przedstawiająca możliwe przyczyny pojawienia się miażdżycy. Źródło: opracowanie własne.

Miażdżyca – kiedy udać się do lekarza?

Kiedy u pacjenta występują objawy miażdżycy, najpierw lekarz przeprowadza tzw. badania fizykalne. Podczas nich sprawdza, czy puls jest osłabiony, czy występuje nieprawidłowe wybrzuszenie lub poszerzenie tętnicy z powodu osłabienia ściany tętnicy, czy ewentualne rany nie goją się zbyt wolno (wtedy może to wskazywać na ograniczony przepływ krwi). Lekarz często bada także serce, by ocenić, czy nie występują niepokojące dźwięki, np. świszczenia, które mogłyby świadczyć o tym, że tętnica jest zablokowana.

Po wykonaniu badań fizykalnych, specjalista może zlecić wykonanie bardziej szczegółowych badań, zaczynając np. od badania krwi w celu sprawdzenia poziomu cholesterolu. Czasem zaleca się także wykonanie USG Dopplera, które wykorzystuje fale dźwiękowe do stworzenia obrazu tętnicy i pokazuje, czy istnieje w nich blokada. Inne badania, które może rekomendować lekarz, to np. wskaźnik kostka-ramię, który porównuje ciśnienie krwi w każdej kończynie; angiografia rezonansu magnetycznego lub angiografia tomografii komputerowej

Leczenie miażdżycy

Z miażdżycą nie ma żartów, ponieważ może poważnie zagrażać życiu i zdrowiu, ale, na szczęście, leczenie jest łatwo dostępne. Jak to zazwyczaj bywa, wczesne rozpoznanie problemu oraz rozpoczęcie leczenia, może zmniejszyć ryzyko poważnych powikłań. Nie warto unikać wizyt u lekarza, gdy coś wydaje się niepokojące.

Leczenie miażdżycy ma na celu spowolnienie lub nawet zatrzymanie rozwoju tzw. złogów, a także zapobieganie tworzeniu się niebezpiecznych zakrzepów krwi oraz leczenie występujących objawów. Takie leczenie polega przede wszystkim na trwałej zmianie stylu życia, dobraniu odpowiednich leków lub, jeśli nie ma innego wyboru, na operacji. Badania pokazują, że wczesna decyzja o m.in. unikaniu lub rzuceniu palenia, spożywaniu alkoholu z umiarem, regularnych ćwiczeniach, przestrzeganiu zdrowej diety, utrzymaniu zdrowej wagi, może pomóc w zapobieganiu problemom w późniejszym życiu.

Nie należy przyjmować żadnych leków, których nie przepisze specjalista. Lekarz dobiera odpowiednie preparaty i dostosowuje je do indywidualnych potrzeb, w zależności od ogólnego stanu zdrowia i innych schorzeń. Najczęściej podaje się leki znane jako „statyny”, które mogą pomóc w kontrolowaniu poziomu cholesterolu we krwi; czasem, w zależności od przyczyn miażdżycy, lekarz może zalecić leki obniżające ciśnienie krwi, obniżające poziom cukru lub takie, które zapobiegają powstawaniu zakrzepów i stanów zapalnych. Kuracji nie należy samodzielnie przerywać, zawsze należy także wprowadzić zdrowe nawyki, odżywianie, lekki sport, ponieważ bez tych działań leczenie może nie być skuteczne lub może być tylko krótkotrwałe.

W niektórych przypadkach zdarza się także, że pacjent wymaga operacji. Podczas takiego zabiegu, by krew w tętnicach mogła swobodnie przepływać, usuwa się z nich nagromadzone blaszki miażdżycowe. W zależności od przypadku, lekarz może się zdecydować na tzw. operację pomostowania, która przywraca prawidłowy przepływ krwi. Zawsze jednak jest to łączone z odpowiednią dietą i lekami, by usunąć bezpośrednie przyczyny miażdżycy i nie dopuścić do kolejnych zatorów.

Leczenie może zająć trochę czasu, a stwardnienia tętnic niestety nie można już cofnąć. Jednak leczenie podstawowej przyczyny i wprowadzenie zdrowego stylu życia, istotnych zmian w diecie, może pomóc spowolnić proces lub zapobiec jego pogorszeniu. Warto przestrzegać wskazówek lekarza. Powikłania miażdżycy obejmują m.in. choroby serca, tętnic obwodowych, niewydolność nerek, tętniaka, udar mózgu, arytmię i kołatanie serca, zator.

Zdrowy styl życia, wizyty u lekarza, racjonalna dieta i ograniczanie używek, mogą chronić przed rozwojem wielu chorób, w tym miażdżycy. Źródło: shutterstock

Jak zapobiegać miażdżycy?

Mamy wpływ na postępowanie wielu chorób, w tym właśnie miażdżycy. Podstawową rzeczą jest wspominany tutaj już kilkakrotnie zdrowy styl życia. Aby zmniejszyć ryzyko występowania miażdżycy, należy zacząć od rzucenia palenia. Jeśli jest to trudne, warto poprosić lekarza lub specjalistę o pomoc, ponieważ istnieje wiele technik, które ułatwiają wytrwanie w tej decyzji. Ponadto dieta; należy unikać pokarmów bogatych w tłuszcze nasycone, sól lub cukier, za to trzeba do diety wprowadzić 5 porcji owoców i warzyw dziennie, wodę, zdrowe tłuszcze i pokarmy pełnoziarniste. Nie da się też prowadzić zdrowego stylu życia bez ćwiczeń, do których zalicza się także jazda na rowerze czy szybki spacer, choć warto wprowadzić również ćwiczenia siłowe. To pomaga utrzymać prawidłową wagę, co dodatkowo pomaga uniknąć miażdżycy. Zdrowy tryb życia to także ograniczanie spożywania alkoholu.


Te wszystkie kroki mogą na pierwszy rzut oka wydawać się trudne do realizacji, ale wystarczy zacząć od małych zmian i stopniowo je wprowadzać (np. zdrowe kolacje, alkohol tylko przy szczególnych okazjach, zmniejszenie liczby wypalanych papierosów itd.). Trwałe zmiany nawyków mogą przyczynić się do utrzymania zdrowia i zapobiegania wielu chorób, nie tylko miażdżycy.

Ekologia.pl (Magdalena Karwat)
Bibliografia
  1. https://www.webmd.com/heart-disease/what-is-atherosclerosis; 2021-06-22;
  2. https://www.healthline.com/health/atherosclerosis#outlook; 2021-06-22;
  3. https://www.nhs.uk/conditions/atherosclerosis/; 2021-06-22;
  4. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/arteriosclerosis-atherosclerosis/symptoms-causes/syc-20350569; 2021-06-22;
  5. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/arteriosclerosis-atherosclerosis/symptoms-causes/syc-20350569; 2021-06-22;
4.6/5 - (13 votes)
Post Banner Post Banner
Subscribe
Powiadom o
1 Komentarz
Inline Feedbacks
View all comments

Z wszystkich zalecen trzeba zwrocic uwage szczegolna na picie mozliwie duzych ilosci wody bo powoduja poprzez zmniejszenie krzepliwosci krwi lepsze przyswajanie trawienie pokarmow i wydalanie z moczem szkodliwych zwiazkow.Dobrze jest w miazdzycy stosowac leki med naturalnych oczyszczajace tetnice i zyły z cholesterolu oraz produkty zywnosciowe diety wysokowartosciowe dostarczajace do organizmu witaminy, makro i mikroelementy, witaminy konieczne do prawidłowej przemiany materii.Co 8 lat ulegaja wymianie wszystkie komorki układow poza komorkami nerwowymi w mozgu i i układem kostno stawowym wiec w leczeniu potrzebna samodyscyplina i chec wyzdrowienia pacjenta,bez tego leczenie nie ma wiekszego sensu.