Olejek estragonowy ‒ właściwości i działanie. Jak stosować olejek estragonowy?
Olejek estragonowy jest w aromaterapii graczem drugiej ligi, po którego sięgamy znacznie rzadziej niż po olejek miętowy, oregano czy lawendowy. Długoletnie badania dowodzą jednak, że posiada silne działanie przeciwreumatyczne, pobudzające krążenie, stymulujące, poprawiające trawienie i nie tylko. Sprawdź, w jakich sytuacjach warto więc sięgnąć po olejek estragonowy i jak go stosować aby pomagał, ale nie szkodził!
Estragon (Artemisia dracuncula) to bylina pochodząca najprawdopodobniej z Syberii. Dziś uprawia się ją w całej Europie przede wszystkim jako cenione zioło kuchenne. Od wieków „mały smok”, jak brzmi łaciński przydomek rośliny, stosowany był jednak również w celach leczniczych. Niewielkie krzewinki wyróżniają się dość zwartym pokrojem, wąskimi liśćmi i intensywnie żółtymi, drobnymi kwiatami. Już przy dotknięciu wydzielają one z siebie przyjemny, acz intensywny i poniekąd gorzki zapach, który prawdopodobnie zachęcił dawnych znachorów do medycznych eksperymentów. Ziołowa „gorzkość” od wieków kojarzona jest bowiem dość słusznie z działaniem wspomagającym układ pokarmowy.
Skąd się bierze olejek estragonowy?
W świeżych liściach i kwiatach estragonu znajduje się od 0.3 do 1% olejku eterycznego, któremu zioło zawdzięcza swój niezwykły aromat i właściwości lecznicze. Olejek pozyskuje się metodą destylacji parowej, najczęściej z odmiany rosyjskiej lub francuskiej A. dracunculus. Surowiec pozyskuje się zwykle w czerwcu lub wrześniu, a kluczem do najlepszego uzysku jest popołudniowy zbiór ziela przy dobrych warunkach pogodowych. Z hektara plantacji estragonu można zebrać 8 ton świeżych liści i kwiatów, z których destyluje się 30-50 kg olejku eterycznego.
Skład olejku estragonowego
Najważniejszym ilościowo i funkcjonalnie składnikiem olejku estragonowego jest estragol, stanowiący nawet 60%-70% całości. Znany również jako methyl chavicol, związek ten z jednej strony jest silnym antyoksydantem i związkiem bakteriobójczym, o udowodnionych właściwościach przeciwspazmatycznych, z drugiej bywa oskarżany o silny efekt toksyczny, a nawet rakotwórczy. Badania w tym zakresie są jednak sprzeczne, a faktycznie działanie wydaje się przede wszystkim uzależnione od dawki i sposobu aplikacji. Rakotwórczość u szczurów wykazana jest bowiem dopiero przy stukrotnym lub tysiąckrotnym przekroczeniu standardowych norm dla człowieka!
Łącznie w olejku estragonowym identyfikuje się ponad 20 różnych związków, a większą ich część stanowią monoterpeny. Oprócz estragolu na uwagę zasługują również limonen, ocymen oraz alfa-pinen.
Kiedy warto sięgnąć po olejek estragonowy?
Olejek estragonowy jest przede wszystkim silnym środkiem antybakteryjnym, co doskonale tłumaczy, dlaczego zioło wykorzystywane jest powszechnie do marynat i zalew przedłużających świeżość produktów spożywczych. W skoncentrowanej postaci okazuje się on efektywny w zwalczaniu takich drobnoustrojów jak gronkowiec złocisty (Staph. aureus) czy pałeczka okrężnicy (E. coli), odpowiadających za szereg popularnych infekcji pokarmowych. Irańscy naukowcy z powodzeniem przetestowali go nawet jako naturalny konserwant dla białego sera!
A skoro jesteśmy już przy żywności, to olejek estragonowy wykazuje, zgodnie z teorią ludowej medycyny, działanie wspomagające trawienie. Owszem, wykorzystanie samego zioła, świeżego lub suszonego, jest w tym przypadku mniej kontrowersyjne niż spożywanie większych ilości olejku (ze względu na potencjalne skutki uboczne), ale nawet w formie inhalowanej olejek estragonowy może redukować uczucie niedyspozycji żołądkowej i stymulować trawienie. Istnieją ponadto sugestie, że olejek z A. dracunculus może przyspieszać metabolizm tłuszczów, chronić przed rozwojem choroby wrzodowej żołądka, a nawet obniżać ryzyko cukrzycy.
Drugim ważnym aspektem działania olejku estragonowego jest potencjał przeciwbólowy i przeciwzapalny. W badaniach prowadzonych na szczurach i myszach, którym podawano olejek oralnie, odnotowano wyraźne złagodzenie dolegliwości bólowych (Maham i in., 2014). W przypadku ludzi najczęściej sugeruje się jednak stosowanie zewnętrzne, połączone z masażem, zwłaszcza dla łagodzenia dolegliwości związanych z chorobami reumatycznymi. Olejek estragonowy poprawia bowiem wydatnie krążenie, zmniejsza opuchliznę, a zarazem fizycznie oddziałuje na receptury bólu.
Masaż olejkiem estragonowym może również wywierać pozytywny wpływ na nasz system nerwowy. Poprzez stymulację układu krążenia, ale także gospodarki hormonalnej i całego systemu metabolicznego, stymuluje on układ odpornościowy i pozwala lepiej radzić sobie ze stresem. W badaniu opublikowanym w 2018 r. przez zespół naukowy pod kierownictwem J. Wanga, okazał się, że olejek estragonowy może być skuteczniejszy w leczeniu zaburzeń lękowych i stresu niż stosowane powszechnie leki antydepresyjne!
Oprócz bakterii olejek estragonowy zwalcza również grzyby chorobotwórcze oraz pasożyty (glisty ludzkie, owsiki), choć w tym ostatnim przypadku konieczność leczenia wewnętrznego jest znów kontrowersyjna ze względu na potencjalne skutki uboczne. W zbiorczym opracowaniu na temat olejków eterycznych wydanym w 2016 r. przez zespół autorów pod kierownictwem M. Hassanzadeh, wskazuje się również na studia naukowe sugerujące skuteczność olejku estragonowego w leczeniu zaburzeń mięśniowych, zwłaszcza spazmów, oraz zaburzeń menstruacyjnych.
Jak stosować olejek estragonowy?
Olejek estragonowy jest jednym z nielicznych olejków eterycznych, które można spożywać. Mowa oczywiście o bardzo niewielkich ilościach – 1 do 2 kropli rozprowadzonych w oleju spożywczym i dodanych do klasycznego przepisu na danie dla 4-6 osób. W tej postaci działa jako przyjemny aromat, a zarazem naturalny konserwant. Nigdy nie należy jednak przekraczać tej ilości ani spożywać więcej niż jednej porcji.
Najczęściej olejek estragonowy stosuje się jednak zewnętrznie – do masażu w rozcieńczeniu 1:1 z olejem bazowym lub jako dodatek do maseczek czy kompresów w ilości po 10 kropli na garść kosmetyku. W kominku aromaterapeutycznym można olejek estragonowy stosować nawet 3 razy dziennie po 30 minut dla uzyskania efektu odprężenia. W mieszankach aromatycznych doskonale komponuje się natomiast z olejkiem z drzewa różanego, rumianku rzymskiego, lawendowym, limonkowym, miętowym oraz wawrzynowym.
Olejek estragonowy – przeciwwskazania i skutki uboczne
Ze względu na potencjalnie toksyczne działanie estragolu olejek estragonowy nie powinien być w żadnej postaci stosowany przez kobiety ciężarne, matki karmiące piersią oraz małe dzieci do lat 6. Niepolecany jest również osobom cierpiącym na drgawki.
Podkreślmy wszak, że mimo uzasadnionych obaw, większość badań naukowych nie wykazuje, aby zalecane dla ludzi dawki olejku estragonowego mogły mieć faktyczny toksyczny lub mutagenny wpływ na komórki.
Dla kogo olejek estragonowy?
Ogólnie rzecz biorąc, dla większości populacji olejek estragonowy jest bezpieczny, o ile stosowany jest w umiarkowanych ilościach zewnętrznie lub w bardzo małych ilościach wewnętrznie. Skorzystają z niego przede wszystkim reumatycy i żołądkowcy, ale także wszyscy z nas, którzy nie radzą sobie ze stresem codziennego życia!
- Obolskiy, D i in.; "Artemisia dracunculus L. (tarragon): a critical review of its traditional use, chemical composition, pharmacology, and safety"; https://discovery.ucl.ac.uk/id/eprint/1352036/; 2021-03-16;
- Eric Zielinski; "4 TARRAGON ESSENTIAL OIL BENEFITS: DIGESTION, PAIN & MORE!"; https://naturallivingfamily.com/tarragon-essential-oil-benefits/; 2021-03-16;
- Meenakshi Nagdeve; "9 Amazing Benefits Of Tarragon Essential Oil"; https://www.organicfacts.net/health-benefits/essential-oils/health-benefits-of-tarragon-essential-oil.html; 2021-03-16;
- M Raeisi i in.; "Essential oil of tarragon (Artemisia dracunculus) antibacterial activity on Staphylococcus aureus and Escherichia coli in culture media and Iranian white cheese"; https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3391558/; 2021-03-16;
- Daniele Fraternale i in.; "Essential Oil Composition and Antigermination Activity of Artemisia dracunculus (Tarragon)"; https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/1934578X1501000839; 2021-03-16;
- R.S. Shalestori; "The Evaluation of the Antibacterial and Antioxidant Activity of Tarragon (Artemisia dracunculus L.) Essential Oil and Its Chemical Composition"; https://sites.kowsarpub.com/jjm/articles/18591.html; 2021-03-16;





