Karlik średni (Pipistrellus kuhlii)

Karlik średni to niewielki nietoperz. Należy do rodzaju karlików, które są najmniejszymi przedstawicielami nietoperzy w Polsce. Masa ciała zwierząt z tego rodzaju wynosi zazwyczaj zaledwie kilka gramów, a długość parę milimetrów. Są niezwykle pożyteczne, ponieważ jednym z głównych składników ich diety są uciążliwe dla człowieka komary. Zwierzęta te są objęte ścisłą ochroną gatunkową i wymagają czynnej ochrony. Minister Środowiska zdecydował się w przypadku karlików średnich na dodatkowe środki ochronne – tych nietoperzy nie wolno filmować ani fotografować, jeśli miałoby niepokoić albo płoszyć obserwowane osobniki.

Występowanie

Karliki średnie są zwierzętami ciepłolubnymi, więc można je spotkać głównie na terenie Europy Południowej i północnych obszarów Afryki. Centrum zasięgu ma miejsce w rejonach śródziemnomorskich. Ocieplenie klimatu sprawia jednak, że badacze coraz częściej odnotowują obecność karlików średnich w miejscach położonych bardziej na północ, takich jak wybrzeże Francji lub Wielka Brytania. W Polsce po raz pierwszy zauważono te nietoperze w 2004 roku, obecnie można je czasem spotkać w miastach i na obszarach rolniczych.

Biotop

Naturalnym siedliskiem karlika średniego są tereny rolne i wiejskie, ale pod wpływem presji antropomorficznej bardzo dobrze przystosował się do postępującej urbanizacji i obecnie można go spotkać równie często w miastach. Powszechnym miejscem bytowania są więc szczeliny w budynkach, strychy lub budki lęgowe. Poza miastami może także je także spotkać w lasach i na terenach rolnych, gdzie zakładają kolonie w dziuplach w starych drzewach lub w szczelinach skalnych.

Wygląd

Karliki średnie nie wyróżniają się wielkością spośród innych karlików, mają średnie wymiary. Pozostają przy tym jednymi z najmniejszych nietoperzy spotykanych w naszym kraju. Masa ciała karlików średnich wynosi zaledwie około 5-9 gramów. Długość przedramienia to mniej więcej 34,9-36,02 milimetrów, a więc niewiele mniej niż największy z naszych karlików, czyli karlik większy. Całe ciało razem z głową ma długość od 40 do 50 mm. Karliki średnie mają też ogon o długości od 30 do 40 mm. Sierść na grzbiecie może mieć barwę wahającą się od ciemno- do jasnobrązowej. Czasem widoczne jest także żółtawe lub rudawe zabarwienie. Sierść na brzuchu jest jaśniejsza niż na grzbiecie, ma beżowy lub żółto-brązowy i wyraźnie odcina się od wierzchu ciała. Skóra na skrzydłach jest ciemna. Rozpiętość skrzydeł to od 210 do 230 milimetrów. Uszy są krótkie, mają trójkątny kształt z zaokrąglonymi końcówkami. Ich długość wynosi zazwyczaj do 12 do 13 milimetrów. Pyszczek jest krótki, nos lekko zadarty do góry.

Rozród

Sezon rozrodczy karlika średniego zależy od rozmieszczenia geograficznego konkretnej populacji, ale generalnie trwa wiosną (od połowy marca). Samce zajmują wtedy obszary godowe, które obejmują miejsce potencjalnego założenia kolonii (dziuplę, skrzynkę lęgową, szczelinę w budynku itp.) i wydają serie wysokich dźwięków, w celu zanęcenia samicy. System rozrodczy tego gatunku to poligynizm, a więc jeden samiec kopuluje z wieloma samicami, które tworzą swego rodzaju harem na jego terytorium. U karlików średnich w jednej takiej kolonii może być nawet 200 osobników, głównie dojrzałe seksualnie samice i ich potomstwo. Latem (od połowy czerwca do końca lipca) samice rodzą młode, po jednym lub dwoje w jednym lęgu. Czasem zdarzają się także porody trojaczków. Młode przestają być karmione mlekiem matki w wieku 60 dni i od tego czasu stopniowo zdobywają samodzielność, uczą się latać, a ostatecznie opuszczają kolonię rodzicielską. W jednym sezonie rozrodczym kolonie pozostają razem do końca sierpnia. Maksymalna długość życia tych nietoperzy wynosi osiem lat.

Odżywianie

Karliki średnie są drapieżnymi zwierzętami owadożernymi, najchętniej polują po zachodzie słońca. Głównym składnikiem ich diety są muchówki i komary, dzięki czemu uważa się je za gatunek bardzo pożyteczny dla człowieka. W ciągu jednej nocy karlik średni potrafi zjeść nawet do dwóch tysięcy komarów! Dlatego postuluje się o zakładanie budek lęgowych miastach – przede wszystkim na blokach i na drzewach w parkach. Karliki polują, łapiąc owady w locie.