Kowalik malutki (Sitta pusilla)

Kowalik malutki to niewielki gatunek ptaka z rodziny kowalików (Sittidae). Naturalnie występuje w Stanach Zjednoczonych. Nie jest zagrożony wyginięciem, ma status gatunku najmniejszej troski (LC, Least Concern) według Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN).
Występowanie
Kowalik malutki jest gatunkiem endemicznym – oznacza to, że jego występowanie jest ściśle ograniczone geograficznie. Ptaki te można spotkać tylko w południowowschodnich rejonach Stanów Zjednoczonych. Granicę jego występowania wyznaczają w zasadzie trzy stany: Wirginia na północy, Teksas na zachodzie i Floryda na południu. Historycznie stwierdzono także niewielką populację na wyspie Wielka Bahama, ale zaobserwowano obecnie jej znacznie zmniejszenie. IUCN wyróżnia tę populację jako osobny podgatunek: kowalik bahamski i ocenia ją jako krytycznie zagrożoną wyginięciem.
Biotop
Kowaliki malutkie zamieszkują głównie lasy sosnowe, szczególnie te ze starszymi I martwymi drzewami. Można je także spotkać na terenach regularnie wypalanych lub ulegających samozapłonom. Te specyficzne wymagania siedliskowe wynikają ze sposobu gnieżdżenia się kowalików – w celu złożenia jaj, tworzą dziuplę w martwym drzewie.
Wygląd
U kowalika malutkiego nie występuje dymorfizm płciowy, a więc samce i samice są podobne z wyglądu oraz wielkości. Młode także nie różnią się szczególnie ubarwieniem od dorosłych osobników. Przeciętna długość ciała kowalika malutkiego mierzona wraz z ogonem wynosi od 105 do 110 mm. Średnia masa ciała to od 10,5 do 10,8 g, a rozpiętość skrzydeł wynosi zazwyczaj od 16 do 18 cm. Kowalik ma krępe ciało, niewielką, okrągłą głowę i krótkie nogi. W upierzeniu przeważają piaskowe i popielate barwy. Głowa i wierzch ciała są ciemniejsze, brązowo-szare, a spód ciała jasnobeżowy. Policzki i boki szyi są białawe. Pokrywy skrzydłowe mają szaroniebieski kolor, podobnie jak środkowe sterówki. Najbardziej zewnętrze sterówki są czarne. Dziób jest mocny, stosunkowo długi i zakrzywiony na końcu, co umożliwia wyłuskiwanie pożywienia z kory drzew. Ma ciemnoszary kolor od góry, a spodnia część i nasada są jaśniejsze z lekko niebieskawym zabarwienie. Oczy są niewielkie i okrągłe, a tęczówka ma bardzo ciemny, brązowy kolor. Przez oko przechodzi ciemna smuga, ciemniejsza u kowalików bahamskich. Nogi są dość krótkie i ciemnoszare.
Rozród
Kowalik malutki jest monogamiczny. Na początku sezonu rozrodczego kowaliki malutkie łączą się w pary na czas jego trwania, a często również na całe życie. Na początku lutego para wspólnie wybiera odpowiednie drzewo na gniazdo i wyłupuje w nim niewielkie zagłębienie. Pomagają im w tym 2-3 inne, dorosłe kowaliki, ponieważ ptaki te żyją w niewielkich grupach socjalnych. Czasem zdarza się, że kowaliki korzystają z już istniejących, opuszczonych dziupli, ale nie jest to częste zjawisko. Ptaki te chętnie zamieszkują także gotowe budki lęgowe. Kowaliki mają bardzo precyzyjne wymagania w stosunku do przyszłego gniazda, więc czasem budują parę gniazd, zanim wybiorą to idealne. Gotowa dziupla ma zazwyczaj około 30 cm głębokości I otwór o średnicy poniżej 2,5 cm. Wnętrze jest wyścielone piórami, znalezionymi włosami i ścinkami drewna. Między marcem a lipcem samica składa od 4 do 8 jaj w jednym lęgu. Samica wysiaduje jaja, a samiec przynosi jej jedzenie. Po 14 dniach wykluwają się pisklęta i zostają w gnieździe przez następne 17-19 dni. Po tym czasie uzyskują pełne upierzenie, ale rodzice karmią je jeszcze przez miesiąc. Niektóre zostają z rodzicami nawet po tym czasie. Tworzą razem z nimi grupę rodzinną, pomagając budować następne gniazdo i troszczyć się o kolejne mioty. Kowaliki malutkie osiągają dojrzałość płciową po roku. W naturze żyją około 8 lat. Najdłużej żyjący kowalik malutki dożył 9 lat. Co ciekawe, u tego gatunku długość życia w niewoli jest krótsza niż na wolności.
Odżywianie
Dieta kowalika malutkiego zależy w dużej mierze od pory roku. Zimą ptaki te odżywiają się głównie nasionami z szyszek sosen, które rozłupują swoimi długimi dziobami. W ciągu cieplejszych miesięcy żywią się głównie owadami, takimi jak karaluchy, koniki polne, ćmy, chrząszcze, mrówki i pająki. Elementami ich diety są również nasiona słonecznika oraz larwy większych owadów. Zazwyczaj żerują na drzewach, wydłubując owady ze szczelin w korze drzew.