Boltonie kwiaty – sadzenie, uprawa i pielęgnacja boltonii

Boltonie gwiaździste to kwiaty nazywane również fałszywymi astrami, a to ze względu na niezwykłe podobieństwo do popularnych jesiennych bylin. Ich kolorystyka oraz budowa kwiatów przypominają również do złudzenia stokrotki, a pod wieloma względami także rumianek – końcowy efekt jest bardzo udany: boltonie są pełne optymizmu i sielskiej naturalności, doskonale pasując do tradycyjnych polskich ogrodów.

Jak się łatwo domyśleć z samej tylko morfologii, boltonie gwiaździste (Boltonia asteroides) faktycznie należą do rodziny astrowatych – cechuje je podobny pokrój, mocno rozgałęzione pędy, a przede wszystkim charakterystyczne kwiatostany: koszyczki składające się ze skupionych w środku kwiatów rurkowatych oraz otaczających je kwiatów języczkowatych, zwanych popularnie płatkami.

Boltonie pochodzą z Ameryki Północnej, dokładniej ze wschodniej części Stanów Zjednoczonych oraz Kanady. Najczęściej spotykane są w Dolinie Mississippi oraz na obszarze Wielkich Równin – od kanadyjskiej prowincji Saskatchewan po Florydę. Znajdziemy je głównie na podmokłych preriach, wilgotnych łąkach, bagniskach, a także nad brzegami strumieni i stawów. W zależności od warunków w stanie naturalnym osiągają wysokość od 40 cm do nawet 2 m! Mają charakter wieloletni, a rozrastają się wszerz za pomocą łodyg płożących się wzdłuż ziemi, a następnie pionowo w górę. Drobne, szarozielone, lancetowe liście nie należą może do najbardziej zdobnych, ale w swojej subtelności stanowią dobre tło dla biało-żółtych kwiatostanów. Zwłaszcza, że boltonie, podobnie do astrów, tworzą krzewiaste kępy, które bujnie rozszerzają się na wszystkie strony. W efekcie kwiecie jest więc dość intensywne i pięknie prezentuje się w różnych elementach krajobrazu.

Boltonie zakwitają późnym latem, zwykle w sierpniu, i cieszą aż do pierwszych przymrozków, czasami nawet do końca listopada. Sama nazwa jest wyrazem hołdu dla XVIII-wiecznego angielskiego botanika Jamesa Boltona, który specjalizował się… w studiach nad grzybami.

Boltonie – wymagania glebowe

W środowisku naturalnym boltonie radzą sobie dobrze na różnym podłożu, więc i w ogrodzie nie mają specjalnie wygórowanych wymagań. Owszem, najlepsze efekty otrzymamy zapewniając im umiarkowanie wilgotne, dobrze przepuszczalne podłoże, ale poradzą sobie dobrze również w piaszczystej, żwirowatej, gliniastej lub ilastej ziemi. Zbyt mokra lub zbyt żyzna gleba może niestety spowodować opadanie pędów, co wymagać będzie podpórek; podczas gdy zbyt suche stanowisko grozi ograniczeniem długości pędów i gorszym kwitnieniem. 

Poza tym boltonie uwielbiają i wymagają więcej słońca. Sadzimy je więc na stanowiskach jak najbardziej wyeksponowanych z pewną tolerancją dla ograniczonej czasowo strefy cienia.

Sadzenie i uprawa boltonii

Boltonie można łatwo wyhodować z nasion. Wysiewamy je na 6 tygodni przed ustaniem przymrozków do tac wypełnionych substratem do kiełkowania i utrzymujemy w cieple oraz stałej wilgotności (najlepiej pod przykryciem folii spożywczej do momentu wzejścia pierwszych kiełków). Gdy roślinki osiągną ok. 10 centymetrów wysokości, a warunki atmosferyczne są sprzyjające, zaczynamy wystawiać je na balkon lub taras po kilka godzin dziennie, aby się zahartowały. Po tym okresie możemy wysadzić je na zagon. Ogrodnicy, którym się przesadnie nie spieszy, a nie mają warunków do uprawy domowej, mogą w maju wysiać nasiona bezpośrednio do gruntu.

Alternatywnie w sklepach ogrodniczych kupimy gotowe sadzonki, które wysadza się na zagon w drugiej połowie wiosny. Kłącza bardzo szybko rozrastają się pod ziemią, tworząc w kolejnych latach wokół rośliny-matki kolejne szpalery pędów.

Jeśli pędy wykazują skłonność do opadania, co zwykle wynika ze zbyt wysokiego poziomu wilgotności lub cienia, można próbować rośliny podpierać za pomocą specjalnych koszy lub sznurków. Alternatywnie ogrodnicy polecają rygorystyczne skracanie pędów o 1/3 pod koniec wiosny lub na początku lata – tak samo, jak w przypadku astrów, których pokrój nie jest zadowalający. Cięcie wskazane jest również zawsze po zakończeniu sezonu kwitnięcia lub wczesną wiosną – zapewnia ono roślinie bardziej zwarty pokrój i bujniejsze kwitnienie.

Usuwając przekwitnięte kwiaty nie tylko poprawiamy wygląd zagonu, ale również zapobiegamy samoczynnemu rozsiewaniu się boltonii, któremu sprzyja mokra, gliniasta gleba na zagonie (nasiona łatwo w niej przezimowują).

Podlewanie i nawożenie boltonii

Idealne warunki dla boltonii to takie, w których ziemia nie wysycha zupełnie na dłużej niż jeden dzień. Owszem roślinom nie stanie się nic nawet podczas kilkudniowej suszy, ale im mniej wody, tym gorsze kwitnienie i mniej atrakcyjne listowie.

Jeśli liście więdną, to już wyraźny sygnał, że roślinę należy sowicie podlać. Przy normalnych warunkach atmosferycznych zaleca się więc podlewanie raz w tygodniu z zastrzeżeniem, aby nawadniać jedynie ziemię, nie zaś całe pędy. Idealna byłaby oczywiście irygacja kropelkowa. Ponadto w trakcie kwitnienia boltoniom dobrze robi nawóz płynny uniwersalne podawany w niższych dawkach raz na miesiąc. Roślina poradzi sobie co prawda bez tego odżywiania, ale jest ono najlepszym lekarstwem na niedostateczny poziom kwitnienia.

Rozmnażanie boltonii

Raz na kilka lat boltonię warto odmłodzić, dzieląc roślinę na mniejsze części. Jest to zarazem najefektywniejszy i najłatwiejszy sposób rozmnażania, który pozwala od razu uzyskać dorosłe sadzonki. Dzielenie jest też ważną częścią prewencji chorób, więc oferuje praktycznie same korzyści. Aby je przeprowadzić należy wiosną lub późną jesienią (po przekwitnięciu) ostrą łopatą odciąć zewnętrzne części rośliny i wykopać je z korzeniami – tym sposobem można uzyskać nawet 3-4 nowe sadzonki.

Alternatywnie z przekwitłe kwiaty można pozostawić na pędach aż do momentu, kiedy rozwiną się w nich niełupki zawierające nasiona. Te po odcięciu należy ostrożnie wytrząść i rozetrzeć nad papierem, a następnie w suchym miejscu przechować do kolejnej wiosny i wysiać wedle podanej wyżej instrukcji.

Ochrona boltonii

Boltonie są w pełni przystosowane do warunków klimatycznych strefy umiarkowanej i nie wymagają żadnej ochrony przed mrozem. Zniszczone pędy nadziemne i tak usuwa się wczesną wiosną.

Niewiele jest szkodników, które dają się skusić na liście boltonii – nawet głodne sarny trzymają się od nich zwykle z daleko. Tym niemniej, gęste krzewinki są dość podatne na choroby grzybiczne, zwłaszcza mączniaka prawdziwego – sprzyjają mu nadmierna gęstość pędów, zbyt dużo cienia oraz częste zraszanie liści. W przypadku pojawienia się białego, mącznego nalotu na roślinie, należy dotknięte pędy ściąć, a pozostałą część spryskać fungicydem. W wielu przypadkach taka terapia okazuje się wystarczająca.

Boltonie w ogrodzie

Boltonie należą do bardzo wdzięcznych bylin ogrodowych, które nie tylko nie przysparzają zbyt wiele pracy, ale sprawdzają się w różnych zastosowaniach. Przede wszystkim więc można z nich tworzyć urocze kwitnące żywopłoty oddzielające np. trawnik od ścieżki czy tarasu. Poza tym doskonale wyglądają w klombach, trudnych do zagospodarowania zakątkach, a także na głównym zagonie w towarzystwie innych gatunków. Idealnymi kompanami dla boltonii gwiaździstych są klasyczne astry, nawłocie, rozchodniki, jeżówki, wieloletnie słoneczniki, rudbekie owłosione czy zawilce chińskie. Miejmy jednak na uwadze, że boltonie mają tendencję do agresywnego „rozpychania się” na zagonach i nie wszystkie rośliny są w stanie wytrzymać ich natrętne towarzystwo – stąd wielu ogrodników mimo wszystko wybiera je do jednogatunkowych nasadzeń.

Sztywne pędy doskonale sprawdzają się również jako kwiaty cięte, zarówno w samodzielnie, jak i w wielogatunkowych, letnio-jesiennych kompozycjach. Po zebraniu wytrzymają w wazonie nawet ponad tydzień, zwłaszcza, jeśli będziemy często zmieniać im wodę i podcinać końcówki pędów.

Zasadniczo boltonii nie uprawia się w donicach ze względu na łatwe wysychanie ziemi i ograniczone pole do rozwoju, ale teoretycznie jest to możliwe, pod warunkiem okresowego przerzedzania i regularnego podlewania rośliny.

Ciekawe odmiany boltonii

Boltonia gwiaździsta nie jest gatunkiem przesadnie różnorodnym. W Azji uprawia się chętnie jej kuzynkę, Boltonię lautureana o niebiesko żółtych kwiatach i podobnym pokroju, ale dorastającą najwyżej 1 metra. Spośród nielicznych odmian boltonii gwiaździstej warto natomiast wspomnieć romantyczną „Pink Beauty” o różowych kwiatach językowych, niską, ale bardzo zdobną odmianę „Jim Crockett” o delikatnie lawendowym odcieniu oraz elegancką „Snowbank” o bardziej zwartym pokroju, pokrywającej się niesamowitą ilością białego kwiecia.

Bez różnicy, który wariant wybierzemy, boltonia przyda ogrodowi uroku bez wielkich wysiłków i przyciągnie pod koniec lata prawdziwe zatrzęsienie motyli oraz trzmieli! To też jedna z najurodziwszych ozdób jesiennych zagonów!