Lewkonie kwiaty – sadzenie, uprawa i pielęgnacja lewkonii
Ekologia.pl Dom i ogród Pielęgnacja ogrodu Lewkonie kwiaty – sadzenie, uprawa i pielęgnacja lewkonii

Lewkonie kwiaty – sadzenie, uprawa i pielęgnacja lewkonii

Sielskie, kolorowe i aromatyczne – lewkonie to letnie kwiaty, które po latach zapomnienia powracają do łask. Zaczynają kwitnąć już w czerwcu, a przy odpowiedniej pielęgnacji wytrzymają na zagonie do pierwszych przymrozków. Lewkonii trzeba jednak poświęcić nieco uwagi i zapewnić optymalne warunki do rozwoju. Dowiedz się jak najlepiej o nią zadbać.

Różnobarwne lewkonie na ogrodowej rabacie. Źródło: Debora Truax/Shutterstock

Różnobarwne lewkonie na ogrodowej rabacie. Źródło: Debora Truax/Shutterstock
Spis treści


W ogrodowej uprawie spotyka się przede wszystkim dwa gatunki lewkonii – lewkonię letnią (Matthiola incana) oraz lewkonię długopłatkową (Matthiola longipetala). O tej drugiej, znanej powszechnie jako maciejka, już pisaliśmy. Mimo pokrewieństwa oba gatunki z wyglądu są diametralnie różne, a jedyną wyraźną cechą wspólną jest upojny aromat. Poza tym w środowisku naturalnym spotyka się jeszcze blisko 50 gatunków lewkonii. Wszystkie są pachnące i przyjmują postać od jednorocznych i dwuletnich kwiatów po krzewinki.

Lewkonia letnia oryginalnie pochodzi z południowej Europy, a obszar jej występowania paradoksalnie pokrywa się z zasięgiem gajów oliwnych. Preferuje strefy wybrzeża, ale zaaklimatyzowała się już również na wyżynach i pogórzach do wysokości 600 m n.p.m. Na północy uprawiana jest wyłącznie jako ozdobny gatunek jednoroczny.

Tradycja kultywacji w celach dekoracyjnych sięga XVI w. Szczególną popularnością lewkonie cieszyły się w wiktoriańskiej Anglii, a sam Thomas Jefferson sprowadził je pod koniec XVIII w. do Stanów Zjednoczonych. Od tamtych czasów lewkonie darowane w prezencie symbolizują głębokie uczucie dla drugiej osoby. Warto dodać, że łacińska nazwa rodzaju botanicznego upamiętnia włoskiego naturalistę Pietro Mattioli, który pełnił funkcję osobistego lekarza austriackiego króla Ferdynanda I.

Jak rozpoznać lewkonię letnią? Roślina osiąga wysokość do 50 cm i odznacza się wzniesioną łodygą, zdrewniałą u podstawy i otoczoną podłużnymi, owłosionymi i szarozielonymi liśćmi. Rzadko już przy tym spotyka się czystych przedstawicieli gatunku M. incana – w uprawie królują przede wszystkim odmiany. Mogą się one różnić ilością pędów, wysokością, a przede wszystkim wyglądem kwiatów, które zebrane są w gęste skupiska na szczycie łodygi. Bywają pojedyncze lub pełne, a ich odcienie odmieniają się przez szeroką paletę od śnieżnej bieli po fiolet i amarant.

Lewkonie – wymagania glebowe

Lewkonie najlepiej jest sadzić w pełnym słońcu, choć tolerują one także częściowe zacienienie. Stanowisko optymalnie powinno być dość ciepłe, więc raczej osłonięte od wiatru. Gleba powinna natomiast być umiarkowanie żyzna, wilgotna, o wysokim poziomie przepuszczalności. Kwiatom najbardziej sprzyja podłoże o neutralnym odczynie, mieszczącym się w przedziale 6,8 – 7,5 pH. Przed sadzeniem dobrze jest wmieszać do ziemi sporą dawkę kompostu.

Sadzenie i uprawa lewkonii

W naszym klimacie lewkonie wysiewa się już w marcu. Nasiona umieszczamy w spulchnionym podłożu w rządkach o odległości co najmniej 20 cm i lekko zasypujemy. Tace lub skrzynki z nasionami przetrzymujemy we jasnych wnętrzach lub w szklarni i dbamy o ich stałą wilgotność. Gdy siewki osiągną wysokość kilku centymetrów, powinno się je przerzedzić, pozostawiając tylko najdorodniejsze okazy. Ich znakiem rozpoznawczym są duże, ładnie rozwinięte liście. Jeśli delikatnie odłamiesz wierzchołki siewek, przyszłe kwiaty stworzą gęstsze skupiska. Małe sadzonki można posadzić w docelowym miejscu na zagonie, gdy tylko ustanie ryzyko nocnych przymrozków – najlepiej jest przedtem najpierw zahartować.

Alternatywnie lewkonie można zakupić w formie sadzonek dostępnych każdej wiosny w sklepach ogrodniczych. Opcja ta jest wyraźnie droższa, ale oszczędza sporo pracy, minimalizuje ryzyko niepowodzenia, a przede wszystkim pozwala posadzić na zagonach pożądane barwy kwiatów. Sadzonki można umieścić na zagonie w drugiej połowie maja – do tego czasu należy przetrzymywać je w szklarni lub domu. Gęstość sadzenia zależy od wybranej odmiany – te wielopędowe rosną wyraźnie wszerz i wówczas należy pomiędzy poszczególnymi roślinami zachować odstępy 30-40 cm. Jednopędowe lewkonie można natomiast śmiało sadzić już 15 od siebie.

Z kwitnących już lewkonii warto usuwać przeschnięte kwiaty. Nie tylko wygląda to lepiej, ale także stymuluje wzrost rośliny, a u niektórych odmian może nawet przedłużać długość kwitnienia.

Lewkonie w ozdobnych donicach na tarasie. Źródło: Victoria Kurylo/Shutterstock

Podlewanie i nawożenie lewkonii

Korzenie lewkonii nie sięgają daleko w głąb podłoża, dlatego też jest ona bardzo wrażliwa na wysychanie. Regularne podlewanie jest kluczowe dla zdrowego rozwoju i kwitnienia. W okresach, gdy nie pada, zagon należy więc podlewać nawet co kilka dni, dbając, by ziemia stale była lekko wilgotna. Lepsze jest podlewanie mniej obfite, a częstsze!

Intensywne kwitnienie wymaga też wysokiej podaży składników odżywczych, których w glebie zwykle nie ma wystarczająco. Z tego względu lewkonie przez cały okres wegetacyjny, zaczynając już 2 tygodnie po posadzeniu, warto regularnie nawozić. Optymalne są płynne nawozy o zrównoważonym składzie mineralnym, przeznaczone dla roślin kwitnących.

Rozmnażanie lewkonii

Teoretycznie lewkonie można rozmnażać zbierając pod koniec sezonu nasiona i susząc je w domu. Należy jednak liczyć się z faktem, że wszystkie odmiany o pełnych kwiatach są sterylne, więc nie produkują nigdy nasion. Odmiany o pojedynczych kwiatach mogą natomiast dawać potomstwo nieco inne niż roślina-matka. Co więcej, ryzyko niepowodzenia w przypadku samodzielnego rozmnażania jest dość wysokie, więc wysiłek może po prostu być stratą czasu, zwłaszcza, że w sklepach nie brakuje stosunkowo niedrogich nasion.

Tabela przedstawiająca korzyści z uprawy lewkonii; opracowanie własne

Ochrona lewkonii

Wiele gatunków lewkonii ma charakter dwuletni czy wieloletni. W naszych warunkach mrozy nie dają jednak im szans na przetrwanie w glebie. Z tego względu na jesień usuwa się po prostu pozostałości roślin z zagonu, stwarzając miejsce na ponowny wysiew w kolejnym roku.

Jako kwiaty należące do roślin kapustowatych lewkonie, niestety, są dość podatne na choroby i szkodniki typowe dla kapusty, rzepaku czy kalafiora. Z tego też względu nie powinno się ich nigdy sadzić w pobliżu zagonów warzywnych ani też w ziemi, gdzie w ostatnich latach uprawiane były wspomniane gatunki.

Największym problemem w uprawie lewkonii jest zazwyczaj przesychanie, choć zdarza się również, że roślina cierpi z nadmiaru wody (rozpoznać go można po żółknięciu liści). Efektem przemoczenia może być rozwój fuzariozy, szarej pleśni, plamistości liści czy zgnilizny korzeni. Rośliny trudno się wówczas ratuje, dlatego warto problemom zapobiegać.

Ponadto na liściach żerują zawzięcie pchełki zimne, należące do rodziny chrząszczy i zdolne do wyrządzanie ogromnych szkód w uprawie. Można się przed nim chronić regularnie zraszając i udeptują ziemię wokół. Skuteczne w aktywnej walce z pchełkami są natomiast naturalny wywar z wrotycza oraz środki chemiczne, które należy stosować tylko w ostateczności. Inne szkodniki obserwowane na lewkoniach to mszyce oraz gąsienice bielinka kapustnika – te ostatnie warto usuwać fizycznie z liści.

Bukiety z białych lewkonii. Źródło: AnastasiaNess/Shutterstock

Lewkonie w ogrodzie

Lewkonia jest gatunkiem niezwykle wszechstronnym i wciąż niestety poniekąd niedocenianym ze względu na melancholijne konotację z babcinym ogródkiem na wsi. Owszem, jej uroda wspaniale pasuje do rustykalnych zagonów, gdzie wiele gatunków przeplata się w naturalistyczny sposób. Szczególnie trafne jest połączenie z goździkami, wyżlinami, heliotropami, ostróżkami i petuniami.

Jeśli zapomnimy jednak o stereotypach, lewkonia letnia jest bardzo eleganckim kwiatem, który również dobre odnajdzie się w nowoczesnych ogrodach. Różnorodność odmian sprawia, że bardzo łatwo jest znaleźć optymalny kultywar do monochromatycznych zagonów, na obrzeża ścieżek, a także do skrzynek i donic na balkon lub taras.

Lewkonie to także wspaniały surowiec na kwiaty cięte, który doda wnętrzom słodkiego, goździkowatego aromatu. Wytrzymają w wazonie bardzo długo, jeśli wstawisz je razem z korzeniami oraz usuniesz liście, które znalazłyby się pod poziomem wody. Lewkonie można też z powodzeniem suszyć i wykorzystywać do jesiennych aranżacji.

Najciekawsze odmiany lewkonii

Współczesna oferta lewkonii jest imponująca. Szczególną popularnością cieszy się seria „Cinderella” odznaczająca się kompaktowym pokrojem, wysokością do 25 cm oraz pełnymi kwiatami w pastelowych odcieniach. Na drugim biegunie znajduje się dorastająca nawet 60 cm odmiana „Legacy” z wyraźnymi kwiatami w kolorach szkarłatu i purpury. Romantykom na pewno spodoba się urodziwa „Antique Pink” o dwutonowych różowych kwiatach z delikatnymi zielonymi akcentami na płatkach. Do cenionych odmian należy również umiarkowanie wysoka „Starlight Sensation” o bardzo dużych i mocno pachnących kwiatach, jak również „White Goddess” z bardzo eleganckimi podwójnymi kwiatami w kolorze białym, ale ożywionym żółto-zielonym środkiem.

Lewkonie są nieco wymagające i ich uprawa nie pozwala na zaniedbania, ale przy odpowiedniej cierpliwości odwdzięczą się estetyką na miarę pałacowych ogrodów. Dzięki różnorodności odmian co roku możesz tworzyć na zagonie nową kompozycję!

Ekologia.pl (Agata Pavlinec)
Bibliografia
  1. „Matthiola incana” Missouri Botanical Gardens, https://www.missouribotanicalgarden.org/PlantFinder/PlantFinderDetails.aspx?taxonid=278041, 5/10/2022;
  2. “How to Grow Stock Flowers” Peg Aloi, https://www.thespruce.com/stock-flowers-growing-guide-5189057, 5/10/2022;
  3. “Stock Plant Care: How To Grow Stock Flowers” Becca Badgett, https://www.gardeningknowhow.com/ornamental/flowers/stock/growing-stock-flowers.htm, 5/10/2022;
  4. “HOW TO GROW STOCK: A COTTAGE GARDEN STAPLE” Nan Schiller, https://gardenerspath.com/plants/flowers/stock-cottage-garden-staple/, 5/10/2022;
  5. “How To Grow Stock Flower (Matthiola Incana, Gillyflower, Perfume Plant)” Matt Gibson, https://www.gardeningchannel.com/how-to-grow-stock-flower-matthiola-incana-gillyflower-perfume-plant/, 5/10/2022;
4.9/5 - (8 votes)
Subscribe
Powiadom o
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments