Strelicja roślina – sadzenie, uprawa i pielęgnacja strelicji
Strelicja to tropikalna roślina domowa, która doda Twoim wnętrzom niebywałego uroku egzotyki. Oryginalne kształty i kolory kwiatów stały się w ostatnich latach popularnym motywem dekoratorskim, ale żadna grafika czy nadruk nie dorównują urodą żywej roślinie. Dowiedz się, jak skutecznie uprawiać strelicję i w jaki sposób można ją optymalnie wykorzystać.
Do rodzaju strelicji należy tylko pięć gatunków – najpopularniejszym z nich jest strelicja królewska (Strelitzia reginae), pochodząca oryginalnie z obszaru Afryki Południowej. Nazwa łacińska jest hołdem dla brytyjskiej królowej Zofii Charlotty z Meklemburgii-Sterlitz, która panowała na Wyspach na przełomie XVIII i XIX w. W języku angielskim natomiast strelicja cieszyć się określeniem „Bird of paradise”, czyli rajskiego ptaka. Wynika ono z kształtu kwiatu, który do złudzenia przypomina głowę egzotycznego, opierzonego śpiewaka.
Strelicja królewska w ciepłym klimacie jest cenną ozdobą ogrodów, parków i skwerów, gdzie dorasta nawet do 2 metrów wysokości. W naszej częściej Europy uprawia się ją jednak wyłącznie jako domową roślinę doniczkową i wówczas osiąga maksymalną wysokość 120-150 cm. Z krótkiego podziemnego kłącza wyrastają silne, ciemnozielone liście złożone z nawet metrowej długości sztywnych ogonków oraz lancetowatych blaszek o długości nawet 70 cm. Już sama ta kępa liści jest niezwykle widowiskową ozdobą wnętrz, ale to, co najbardziej cieszy wszystkich hodowców, to piękny żółto-pomarańczowy okwiat przypominający kształtem ptasi dziób i ciemnoniebieskie słupki sterczące w górę niczym czub.
Zwykle potrzeba nawet pięć lat od wysiewu, aby strelicja zakwitła. Największą okazałość roślina osiąga w wieku ok. 8 lat, przy czym, przy odpowiedniej pielęgnacji zakwita regularnie co roku na wiosnę, a spektakularne kwiecie utrzymuje się nawet przez sześć miesięcy!
Uwaga: Strelicja jest toksyczna dla psów i kotów, więc warto tak umiejscawiać rośliny, aby domowi pupile nie mieli z nimi kontaktu. Na szczęście, na ludzi wywiera jedynie łagodne skutki niepożądane i to wyłącznie po konsumpcji większej ilości liści.
Strelicja – wymagania glebowe
Strelicję wysadzać można do klasycznej ziemi do roślin doniczkowych bądź też mieszanki ogrodowej ziemi i kompostu (w proporcji 3:1). Ważne, aby podłoże było dobrze przepuszczalne, a donica miała na dnie otwory do drenażu. Wiele źródeł zachęca również do przydania niewielkiej ilości perlitu lub kamieni lawowych do ziemi.
Stanowisko powinno być zdecydowanie słoneczne, ale nie należy ustawiać rośliny w bezpośredniej bliskości okien wychodzących na południe, gdyż mogą ulec poparzeniu. Optymalna temperatura w pomieszczeniu miałaby wynosić między 18 a 30 stopni C w dzień, z ewentualnym ochłodzeniem do 15 stopni C w nocy. Ponieważ strelicja intensywnie rozrasta się wzdłuż i wszerz, warto zapewnić jej od początku sporo wolnej przestrzeni wokół.
Sadzenie i uprawa strelicji
W sklepach ogrodniczych można nabyć strelicje w postaci dojrzałych, nawet dwuletnich sadzonek, bądź siewek z gołym systemem korzeniowym. W każdym z tych przypadków roślinę umieszcza się od razu w donicy, zwracając uwagę, aby nie zakopywać jej zbyt głęboko. Wielu ekspertów twierdzi wręcz, że ekspozycja górnej partii korzenia sprzyja intensywniejszemu kwitnieniu. Do roślinki o wysokości ok. 40 cm będziemy potrzebować donicy o średnicy 12 cm, okazy sięgające 70 cm potrzebować już natomiast będą doniczki szerokiej na 21 cm. Przesadzania dokonuje się zawsze na wiosnę i tylko wówczas, gdy donica wydaje się już bardzo nabrzmiała. Duże rośliny wymagają przesadzania co ok. 2 lata.
Bardzo istotnym elementem uprawy jest umożliwienie strelicji przejście w stan zimowego odpoczynku – jest on warunkiem ponownego kwitnienia. Na szczęście, rośliny nie trzeba wcale koniecznie przenosić do chłodniejszego czy ciemniejszego pomieszczenia – wystarczy na okres kilku miesięcy wstrzymać się z nawożeniem i do minimum ograniczyć podlewanie. Jeśli mamy taką możliwość, możemy jednak przemieścić donicę do ogrodu zimowego czy altany – byle temperatura nie spadała poniżej 10 stopni C.
Z kolei latem, gdy temperatura powietrza przewyższa 20 stopni C, strelicję można, a nawet warto, wystawić na zewnątrz. Zwracajmy jednak uwagę, aby ta zmiana lokalizacji nie wiązała się ze zbyt dużą zmianą natężenia światła – może to zaszkodzić roślinie. Gdy nastanie jesienne ochłodzenie, roślinę przenosimy z powrotem do domu.
Co do zasady strelicje nie wymagają przycinania, ale na bieżąco warto usuwać wszystkie pożółkłe lub wyschnięte liście, ścinając je tuż u nasady. Usuwamy również pozostałości po przekwitniętych kwiatach.
Podlewanie i nawożenie strelicji
W całym okresie wzrostu i kwitnienia strelicja preferuje raczej wilgotne podłoże – nigdy jednak podmokłe. Nawet na podstawce pod donicą nie powinna stać nigdy woda. Warto natomiast spryskiwać liście zraszaczem i dbać o odpowiednią wilgotność powietrza we wnętrzach. Zimą natomiast roślinę podlewamy jedynie wówczas, gdy ziemia wyraźnie już przeschnie.
Od wiosny do lata roślinę należy nawozić regularnie co dwa tygodnie. W tym celu wykorzystać można klasyczne preparaty do roślin kwitnących
Rozmnażanie strelicji
Strelicję rozmnaża się na dwa sposoby. Pierwszy z nich polecić można tylko wyjątkowo cierpliwym ogrodnikom – z ciemnych nasion o pomarańczowych włoskach kwitnącej rośliny doczekamy się dopiero po ok. 10 latach!
Łatwiej i szybciej jest dzielić dojrzałe okazy, co dodatkowo pomaga kontrolować wzrost strelicji. Zabiegu dokonujemy wiosną wyjmując całą roślinę z donicy i zdecydowanie rozcinając bryłę korzeniową na pół. Obie części sadzimy następnie do oddzielnych, odpowiednio mniejszych donic i obficie podlewamy. Należy liczyć się z faktem, że rozmnażanie przez podział może na kilka sezonów osłabić lub wręcz zatrzymać kwitnienie.
Ochrona strelicji
Strelicja przede wszystkim nie znosi chłodu. Nawet w domu grozi jej niebezpieczeństwo, jeśli temperatura spadnie poniżej 10 stopni C – lepiej więc nie trzymać jej w często wietrzonych zimą sypialniach. Niewskazane jest także zbyt suche powietrze, która sprzyja rozwojowi przędziorków. Liście stają się wówczas nieestetycznie szare. Problemowi można zapobiegać nawilżaniem wnętrza lub regularnym przecieraniem listowia wilgotną szmatką.
Inne szkodniki, które chętnie zagnieżdżają się na strelicji, to mszyce oraz wełnowce. Te ostatnie rozpoznamy jako białe, puszyste wypustki na liściach. Walka z nimi może polegać na przemywaniu liści środkiem insektobójczym lub spryskiwanie stosownym preparatem całej strelicji.
Żółknięcie liści u podnóża rośliny jest zjawiskiem normalnego dojrzewania. Jeśli pojawiają się one jednak w innych strefach, będą najprawdopodobniej oznaką brak dostatecznej ilości światła bądź wody. Z kolei brązowe krawędzie sygnalizują zwykle zbyt dużo wody lub nawozu w donicy. Ponadto, nadmierne podlewanie może doprowadzić także do gnicia korzeni. W tym przypadku roślinę należy jak najszybciej przesadzić do donicy z całkowicie nową ziemią i unikać przesadnie wysokiej wilgoci.
Zastosowanie strelicji
Jako roślina domowa strelicja jest przede wszystkim doskonałym uzupełnieniem nowoczesnych aranżacji inspirowanych ekologią, egzotyką, ale także industrializmem. Jej niebanalne kształty i połączenie kolorów wpisują się w modny dynamiczny design i zasługują na stosowną ekspozycję. Stąd strelicję zwykle sadzimy w oryginalnych donicach i ustawiamy przede wszystkim jako szlachetny soliter. Ponadto, ciekawym rozwiązaniem jest kilka strelicji ustawionych obok siebie – dom od razu nabiera przyjemnego tropikalnego charakteru.
Fakt, że roślinę można od czerwca wynosić na zewnątrz, pozwala w atrakcyjny sposób zagospodarować również taras, balkon czy ogrodowe patio. Zwłaszcza większe okazy prezentują się doskonale w letnim krajobrazie pasując do pacioreczników, lilii i liliowców, mieczyków czy doniczkowych begonii.
Same kwiaty są też na tyle trwałe i urocze, że bywają wykorzystywane do ciętych bukietów – jeśli posiadasz starszą roślinę o większej ilości kwitnących pędów, możesz niektóre z nich wykorzystać do ozdoby jadalnego stołu.
Inne gatunki i odmiany strelicji
Strelicja królewska jest bez wątpienia oblubienicą ogrodników. Jej ciekawsze odmiany obejmują m.in. mniejszy pokrojem kultywar „Pygmea”, „Glauca” o pudrowo-szarych liściach oraz z „Ovata” z bardziej zaokrąglonymi liśćmi.
Nie warto jednak zapominać o pokrewnych gatunkach, które, choć nieco trudniejsze w uprawie, są zdecydowanie oryginalnym domowym trofeum. Przykładem jest strelicja Mikołaja (S. nicolai) o szmaragdowo-zielonych liściach, biało-granatowych kwiatach i jeszcze bardziej imponujących rozmiarach.
Białe kwiaty posiada również strelicja biała, zwana również okazałą (S. alba). Jest rzadziej uprawiana, ponieważ w warunkach domowych kwitnie bardzo sporadycznie, ale jej duże, ciemnozielone liście są dostateczną ozdobą. Co więcej, z wiekiem mają one tendencję do pękania w pół i strzępienia się, nadając roślinie wybitnie egzotycznego powabu!
- „Strelitzia, bird of paradise” Nature & Garden, https://www.nature-and-garden.com/gardening/strelitzia.html, 16/02/2022;
- “HOW TO GROW BIRD OF PARADISE: A STUNNING EASY-CARE PERENNIAL” Helga George, https://gardenerspath.com/plants/flowers/grow-bird-paradise/, 16/02/2022;
- “Birds of paradise plant” House Plants Experts, https://www.houseplantsexpert.com/bird-of-paradise-plant.html, 16/02/2022;
- “How to grow bird of paradise plant (Strelitzia) BBC Gardeners' World Magazine” https://www.gardenersworld.com/how-to/grow-plants/how-to-grow-bird-of-paradise-plant-strelitzia-reginae/, 16/02/2022;
- “How to Grow and Care for Strelitzia Plant (Bird of Paradise)” Jon Vanzile, https://www.thespruce.com/how-to-grow-strelitzia-1902742, 16/02/2022;
- “Bird Of Paradise Plant Care: Indoor And Outdoor Birds Of Paradise” Bonnie L. Grant, https://www.gardeningknowhow.com/ornamental/flowers/bop/bird-of-paradise-an-exotic-flower-like-none-other.htm, 16/02/2022;