efekt cieplarniany
Efekt cieplarniany — to zjawisko stopniowego podnoszenia się temperatury na naszej planecie. Występuje jednak nie tylko na Ziemi. Obecność efektu cieplarnianego stwierdzono także na Marsie, Wenus oraz na Tytanie – księżycu Saturna. Poza tym może on zachodzić wszędzie tam, gdzie ciało niebieskie otacza atmosfera.
Niekiedy, choć rzadko, zamiennie używa się również terminu „efekt szklarniowy”, a to ze względu na podobieństwo przebiegu powstawania efektu cieplarnianego z tym, zachodzącym w szklarniach.
Pojęcie efektu cieplarnianego ma zastosowanie zarówno w odniesieniu do podwyższania się temperatury planety w wyniku działania naturalnych czynników, jak i wtedy, gdy mówimy o wzroście temperatury, do którego dochodzi wskutek działalności człowieka. To pierwsze znaczenie bywa w ostatnich czasach spychane na boczny tor, a większość z nas utożsamia efekt cieplarniany ze zjawiskiem globalnego ocieplenia. Tymczasem zatrzymywanie ciepła przez atmosferę umożliwia rozwój życia na Ziemi poprzez zapewnienie mieszkańcom planety odpowiedniej temperatury. Aby to zrozumieć, musimy przeanalizować, w jaki sposób energia cieplna dociera na Ziemię i jak zostaje zatrzymana w atmosferze.
Efekt cieplarniany a globalne ocieplenie
Energia promieniowania słonecznego po dotarciu na Ziemię przekształca się w energię cieplną. Ziemia pochłania ciepło, a następnie oddaje je poprzez atmosferę, chmury i swoją powierzchnię. Mówimy wówczas o emisji promieniowania długofalowego, które odbywa się zarówno w kierunku kosmosu, jak i w kierunku Ziemi – fale promieniowania pochłaniane są przez składniki atmosfery, a następnie powtórnie emitowanie we wszystkich kierunkach.
Dochodzi do wtórnego ogrzania się Ziemi, gdyż tak naprawdę niewielka ilość promieniowania przedostaje się do przestrzeni kosmicznej. Jest to proces zupełnie naturalny i pożądany, dzięki któremu powietrze przy powierzchni Ziemi zyskuje odpowiednią temperaturę. Problem pojawia się wówczas, gdy na skutek działalności człowieka, w atmosferze kumuluje się więcej promieniowania, niż powinno. Dzieję się tak przez zwiększenie ilości gazów cieplarnianych, emitowanych do atmosfery. To właśnie gazy cieplarniane, takie jak dwutlenek węgla, metan, freony, ozon, węglowodory i tlenki azotu wychwytują promieniowanie i zatrzymują ciepło, co jest korzystne i niezbędne dla życia na Ziemi. Jeśli jednak gazów cieplarniach jest zbyt dużo, promieniowanie cieplne pozostaje w nim skumulowane i powoduje podwyższenie temperatury. Dochodzi wówczas do zjawiska globalnego ocieplenia, które ma niekorzystny wpływ na kształtowanie się klimatu.
Skutki globalnego ocieplenia
Powszechnie znanymi skutkami globalnego ocieplenia są topnienie lądolodów oraz susze. Każda zmiana klimatu pociąga jednak za sobą szereg daleko idących konsekwencji.
W dalszej kolejności, wynikiem wzrostu temperatury na Ziemi są także:
- ocieplenie oceanów i zwiększenie ilości parującej z nich wody,
- topnienie wiecznej zmarzliny,
- zaburzenia w cyrkulacji powietrza,
- wzrost zachmurzenia,
- anomalia pogodowe.
Globalne ocieplenie zaburza również równowagę w funkcjonowaniu ekosystemów, co może prowadzić do ich zaniku, a w konsekwencji do wymierania gatunków oraz zmniejszenia się różnorodności biologicznej na naszej planecie.
Dalej, globalne ocieplenie to również:
- wzrost zagrożenia klęskami żywiołowymi,
- ograniczenie zasobów naturalnych mogące doprowadzić do klęsk głodu,
- nieurodzaj,
- rozpowszechnianie się chorób charakterystycznych dla gorących klimatów,
- przesunięcie się stref klimatycznych w kierunku biegunów.
Zapobieganie globalnemu ociepleniu
Aby efekt cieplarniany nie postępował, należy przedsiębrać środki, które zapobiegną nadmiernej emisji gazów cieplarnianych, głównie dwutlenku węgla, do atmosfery. Poprawa stanu klimatu może nastąpić poprzez:
- wykorzystanie alternatywnych źródeł energii (ograniczenie wykorzystania w energetyce węgla i ropy naftowej),
- zapobieganie emisji freonów,
- poprawę izolacji cieplnej budynków,
- powszechność centralnego ogrzewania,
- stosowanie oszczędnych technologii przemysłowych,
- segregowanie śmieci,
- recykling,
- ograniczenie przestrzeni zajmowanych przez wysypiska śmieci,
- racjonalne zarządzanie lasami i nasadzanie nowych lasów,
- optymalizacja pracy ciepłowni i elektrowni.
Dyskusje i spory nad globalnym ociepleniem
Temat zarówno efektu cieplarnianego, jak i globalnego ocieplenia nie jest pozbawiony kontrowersji i sprzecznych stanowisk naukowych. Niektórzy negują istnienie efektu cieplarnianego, twierdząc, że takie zjawisko nigdy nie zachodziło. Inni natomiast twierdzą, że rola dwutlenku węgla w procesie globalnego ocieplenia została przeceniona, gdyż krążący w obiegu materii węgiel równoważy ilość CO2 w atmosferze. Nie można więc przyjąć z całą pewnością, że mechanizmy powstawania globalnego ocieplenia zostały przez nas dokładnie przeanalizowane, a jego skutki celnie rozpoznane.
Jak możecie na takiej stronie pisać, że efekt cieplarniany to stopniowe podnoszenie się temperatury na Ziemi?? Tym bardziej, że dalej piszecie, że efekt cieplarniany to nie to samo co globalne ocieplenie. Przepisujecie skądś jakieś dziwne informacje, a chyba sami nie do końca wiecie co jest co. Przecież efekt cieplarniany zachodzi tak samo w czasie podnoszenia się temperatury na Ziemi jak i jej obniżania. Uważacie, że podczas Małej Epoki Lodowcowej na Ziemi nie zachodził efekt cieplarniany?