obszar zapowietrzony
Obszar zapowietrzony – obszar ustanowiony bezpośrednio wokół ogniska choroby, podlegający ograniczeniom, w szczególności zakazom, nakazom oraz środkom kontroli, które podejmowane są przy zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt.
Choroby zakaźne zwierząt
Choroby zakaźne zwierząt są chorobami wywoływanymi przez czynniki zakaźne (bakterie, wirusy, priony, riketsje oraz grzyby), które ze względu na charakter, sposób powstawania i rozprzestrzeniania się stanowią istotne zagrożenie dla zdrowia zwierząt oraz ludzi.
Choroby zakaźne zwierząt podlegające obowiązkowi zwalczania i zgłaszania wymienione są w załączniku 2 ustawy o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt z dnia 11 marca 2004 r. Należą do nich między innymi:
- pryszczyca (afoza) – choroba wirusowa bydła, świń, owiec, kóz oraz dzikich przeżuwaczy (np. jeleni
- pęcherzykowe zapalenie jamy ustnej – choroba wirusowa bydła, koni, mułów, świń i owiec;
- choroba pęcherzykowa świń – choroba wirusowa świń;
- księgosusz (pomór bydła) – choroba wirusowa bydła dzikich przeżuwaczy;
- pomór małych przeżuwaczy – choroba wirusowa kóz i owiec;
- zaraza płucna bydła – choroba bakteryjna bydła;
- gorączka doliny Rift – choroba wirusowa owiec i bydła;
- choroba niebieskiego języka – choroba wirusowa owiec, rzadziej bydła i kóz;
- afrykański pomór koni – choroba wirusowa koni
- afrykański pomór świń (ASF) – choroba wirusowa świń;
- klasyczny pomór świń (CSF) – choroba wirusowa świń;
- grypa ptaków – choroba wirusowa drobiu;
- wścieklizna – choroba wirusowa ssaków drapieżnych (lisów, jenotów, psów, kotów), nietoperzy, gryzoni i zajęczaków
- gruźlica bydła – choroba bakteryjna bydła;
- bruceloza – choroba bakteryjna bydła, kóz, owiec i świń;
- przenośne gąbczaste encefalopatie przeżuwaczy („choroba szalonych krów”) – choroba bydła wywoływana przez priony;
- zgnilec amerykański pszczół – choroba bakteryjna czerwiu pszczelego.
Zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt
Zaobserwowanie objawów świadczących o wystąpieniu choroby zakaźnej u zwierząt, np. poronienia u bydła, świń, owiec i kóz, objawów neurologicznych, zmian na skórze i błonach śluzowych (krost, pęcherzy, nadżerek lub wybroczyn) oraz nagłych padnięć, podlega zgłoszeniu organom Inspekcji Weterynaryjnej, lekarzowi weterynarii bądź wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta).
W przypadku uzasadnionego podejrzenia wystąpienia lub stwierdzenia choroby zakaźnej za pomocą badań klinicznych zwierząt oraz badań laboratoryjnych pobranych próbek, właściciel zwierząt ma obowiązek bezwzględnego podporządkowania się zaleceniom wydanym przez lekarza weterynarii, które mają na celu:
- zapobieganie dalszemu rozprzestrzenianiu się choroby poprzez:
– odosobnienie bądź ubój chorych lub zakażonych zwierząt,
– usuwanie i niszczenie zwłok padłych zwierząt,
– odkażenie, zniszczenie lub usunięcie środków żywienia zwierząt (np. paszy), ściółki, nawozów naturalnych oraz innych przedmiotów mających styczność z chorymi lub zakażonymi zwierzętami;
- wykrycie, kontrolę i likwidację ogniska choroby (m.in. przeprowadzenie badań klinicznych zwierząt, pobranie próbek do badań laboratoryjnych, ustalenie czasu wystąpienia choroby, ustalenie źródła pochodzenia i drogi przemieszczania się zarazków chorobotwórczych);
- czyszczenie, odkażanie oraz stosowanie odpowiednich procedur przed ponownym umieszczeniem zwierząt w miejscu wystąpienia choroby zakaźnej.
Obszar zapowietrzony
Lekarz weterynarii, w przypadku ryzyka wystąpienia bądź wystąpienia jednego lub więcej przypadków choroby zakaźnej zwierząt oraz możliwości dalszego jej rozprzestrzeniania się, może ustanowić wokół stwierdzonego ogniska choroby obszar zapowietrzony, na którym obowiązuje:
- czasowe ograniczenie w przemieszczaniu się osób i pojazdów;
- czasowy zakaz organizacji widowisk, zgromadzeń, pochodów lub czasowe zawieszenie określonej działalności;
- czasowy zakaz wystaw, pokazów lub konkursów zwierząt, polowań oraz odłowów zwierząt łownych;
- ograniczenie obrotu bądź całkowity zakaz obrotu zwierzętami niektórych gatunków, zwłokami zwierzęcymi, produktami, surowcami i produktami rolnymi, paszami oraz wszelkimi przedmiotami mogącymi stanowić przyczynę rozprzestrzeniania się danej choroby zakaźnej;
- nakaz zaopatrywania zwierząt lub produktów zwierzęcych w świadectwa zdrowia wystawione przez urzędowego lekarza weterynarii;
- nakaz przeprowadzenia zabiegów na zwierzętach, w tym szczepień
- nakaz oczyszczania, odkażania, deratyzacji oraz dezynsekcji miejsc przebywania zwierząt lub miejsc przechowywania i przetwarzania zwłok zwierzęcych, produktów pochodzenia zwierzęcego, środków przeznaczonych do żywienia zwierząt (np. pasz) oraz oczyszczania i odkażania środków transportu;
- nakaz utrzymywania zwierząt, ich karmienie i pojenie w szczególny dla danego gatunku i zalecany przez weterynarza sposób;
- nakaz stosowania określonej technologii produkcji, przetwarzania lub dystrybucji produktów zwierzęcych oraz pasz;
- nakaz przeprowadzenia odstrzału sanitarnego dzikich zwierząt na określonym obszarze, z zachowaniem zasad bioasekuracji i zastosowaniem odpowiedniej procedury utylizacji ciał odstrzelonych zwierząt;
- nałożenie nakazu zgłaszania przypadków padnięć zwierząt i dostarczania odstrzelonych zwierząt do określonych miejsc w celach diagnostycznych (pobieranie próbek, badania kliniczne), np. w przypadku stwierdzenia występowania wścieklizny, afrykańskiego pomoru świń (ASF) bądź klasycznego pomoru świń (CSF);
- nakaz wykładania mat dezynfekcyjnych przez zarządców dróg publicznych.
