substancja niebezpieczna
Substancja niebezpieczna — Substancja niebezpieczna – substancja chemiczna albo mieszanina substancji chemicznych, która ze względu na swe właściwości fizyczne, chemiczne lub biologiczne może, podczas ich stosowania lub użytkowania, stanowić zagrożenie dla zdrowia lub życia człowieka bądź wywierać szkodliwy wpływ na środowisko naturalne.
Substancje i mieszaniny chemiczne
Substancja chemiczna definiowana jako „pierwiastek chemiczny lub jego związki w stanie, w jakim występują w przyrodzie lub zostają uzyskane za pomocą procesu produkcyjnego, z wszelkimi dodatkami wymaganymi do zachowania ich trwałości oraz wszelkimi zanieczyszczeniami powstałymi w wyniku zastosowanego procesu, wyłączając rozpuszczalniki, które można oddzielić bez wpływu na stabilność i skład substancji”.
Mieszanina chemiczna definiowana jest jako „mieszanina lub roztwór składający się z dwóch lub większej liczby substancji chemicznych”.
Klasyfikacja niebezpiecznych substancji i mieszanin substancji chemicznych opiera się na określeniu ich właściwości fizykochemicznych i biologicznych, mogących stanowić zagrożenie dla człowieka lub środowiska naturalnego podczas ich stosowania lub użytkowania.
Substancje niebezpieczne obejmują substancje i mieszaniny:
- wybuchowe,
- utleniające,
- skrajnie łatwopalne,
- wysoce łatwopalne,
- łatwopalne,
- bardzo toksyczne,
- toksyczne,
- szkodliwe,
- żrące,
- drażniące,
- uczulające,
- rakotwórcze,
- mutagenne,
- działające szkodliwie na rozrodczość,
- niebezpieczne dla środowiska.

Substancje i mieszaniny wybuchowe to „ciała stałe, ciecze i materiały o konsystencji pasty lub żelu, które w wyniku reakcji egzotermicznej wydzielają gazy, oraz takie materiały, które w określonych warunkach badania detonują, ulegają szybkiej deflagracji lub wybuchają podczas podgrzewania w częściowo zamkniętej przestrzeni”. Zagrożenie wybuchem następuje wskutek uderzenia, tarcia, kontaktu z ogniem lub innym źródłem zapłonu.
Substancje i mieszaniny utleniające to „substancje i mieszaniny, których reakcje wywołane kontaktem z innymi substancjami, w szczególności łatwopalnymi, są reakcjami wysoce egzotermicznymi”. Mogą powodować pożar samoistnie (nadtlenki organiczne) bądź wskutek kontaktu z materiałem zapalnym (tlenki nieorganiczne), a także spowodować wybuch po zmieszaniu z materiałem zapalnym (chlorany).
Substancje i mieszaniny skrajnie łatwopalne stanowią „ciecze o wyjątkowo niskiej temperaturze zapłonu i temperaturze wrzenia (np. benzyna) oraz gazy (np. gaz ziemny), które w normalnych warunkach ciśnienia i temperatury palą się w kontakcie z powietrzem”.
Substancje i mieszaniny łatwopalne obejmują:
- substancje i mieszaniny samorzutnie zapalające się w kontakcie z powietrzem bez dostarczenia energii w normalnych warunkach ciśnienia i temperatury; oraz uwalniające skrajnie łatwopalne gazy w kontakcie z wodą lub wilgotnym powietrzem.
- ciała stałe mogące zapalić się w wyniku krótkotrwałego kontaktu ze źródłem zapłonu; palące i tlące się nadal po usunięciu źródła zapłonu,
- ciecze o bardzo niskiej temperaturze zapłonu.

Substancje i mieszaniny łatwopalne to ciecze o niskiej temperaturze zapłonu (21°C-55°C).
Substancje i mieszaniny bardzo toksyczne mogą „w przypadku połknięcia, wchłonięcia drogą oddechową lub przez skórę w bardzo małych ilościach spowodować zgon albo ostre lub przewlekłe niekorzystne skutki dla zdrowia człowieka”.
Substancje i mieszaniny toksyczne mogą „w przypadku połknięcia, wchłonięcia drogą oddechową lub przez skórę w małych ilościach spowodować zgon albo ostre lub przewlekłe niekorzystne skutki dla zdrowia człowieka”.
Substancje i mieszaniny szkodliwe mogą „w przypadku połknięcia, wchłonięcia drogą oddechową lub przez skórę spowodować zgon albo ostre lub przewlekłe niekorzystne skutki dla zdrowia człowieka.
Substancje i mieszaniny żrące mogą „w zetknięciu z żywymi tkankami powodować ich zniszczenie”. Działanie substancji żrącej (np. mocnych kwasów i zasad) przejawia się podrażnieniem lub oparzeniem chemicznym skóry, błon śluzowych i oczu, a w przypadku wdychania lub spożycia – oparzeniem dróg oddechowych i przewodu pokarmowego.
Substancje i mieszaniny drażniące mogą „w przypadku krótkotrwałego, długotrwałego lub wielokrotnego kontaktu ze skórą lub błoną śluzową powodować stany zapalne”.

Substancje i mieszaniny uczulające mogą „w przypadku wchłonięcia do organizmu drogą oddechową lub przez skórę wywoływać stan nadwrażliwości, a kolejne narażenie na substancję spowoduje niekorzystne dla zdrowia człowieka charakterystyczne skutki”.
Substancje i mieszaniny rakotwórcze mogą „w przypadku przyjmowania drogą pokarmową, wchłaniania drogą oddechową lub przez skórę być przyczyną raka lub wzrostu częstości jego występowania”.
Substancje i mieszaniny mutagenne mogą „w przypadku przyjmowania drogą pokarmową, wchłaniania drogą oddechową lub przez skórę być przyczyną dziedzicznych wad genetycznych lub wzrostu częstości ich występowania”.
Substancje i mieszaniny działające szkodliwie na rozrodczość mogą „w przypadku przyjmowania drogą pokarmową, wchłaniania drogą oddechową lub przez skórę być przyczyną szkodliwych skutków u potomstwa lub wzrostu częstości występowania takich skutków oraz zaburzeń funkcji lub możliwości rozrodczych u człowieka”.
Substancje i mieszaniny niebezpieczne dla środowiska mogą „po przedostaniu się do środowiska stwarzać natychmiastowe lub opóźnione zagrożenie dla jednego lub większej liczby elementów środowiska”. Substancje te wykazują toksyczne i szkodliwe oddziaływanie na organizmy wodne i powodują długo utrzymujące się niekorzystne zmiany w środowisku. W środowiskach lądowych działają toksycznie na rośliny, zwierzęta i organizmy glebowe, wywołują niekorzystne zmiany w ekosystemach oraz stwarzają zagrożenie dla warstwy ozonowej.



