Agama kołnierzasta (Chlamydosaurus kingii)

Należąca do rodziny agamowatych agama kołnierzasta jest bardzo charyzmatyczną i dobrze znaną (szczególnie w środowiskach entuzjastów terrarystyki) australijską jaszczurką. Jest stosunkowo szeroko rozpowszechniona na północy Australii oraz na południu Papui Nowej Gwinei, jednak brakuje aktualnych badań dotyczących stanu populacji tego gatunku – obecnie według czerwonej listy IUCN posiada ona status Najmniejszej Troski (LC).

Agama kołnierzasta jest jednym z najbardziej charakterystycznych australijskich gadów – praktycznie nie do pomylenia z żadnym innym gatunkiem ze względu na skórzasty kołnierz podnoszony zwykle w celu odstraszenia potencjalnego drapieżnika. Agamy kołnierzaste należą do dużych jaszczurek – mogą osiągnąć długość nawet 85 cm, przy czym samice są znacznie mniejsze (średnia waga samców – powyżej 850 g, samic – ok. 400 g). Skóra agamy brodatej jest pokryta drobnymi, gładkimi łuskami, zwykle w rożnych odcieniach – od pomarańczowego, przez brązowy, aż do czarnego. Agamy brodate mają bardzo długi ogon (nawet 3/4 długości całego ciała) i stosunkowo długie kończyny umożliwiające im sprawną ucieczkę (zwykle na dwóch nogach) w obliczu zagrożenia.

Zasięg występowania agamy kołnierzastej obejmuje północne wybrzeże Australii oraz południe Papui Nowej Gwinei.

Agama kołnierzasta występuje w siedliskach suchych i półsuchych, na sawannach i w prześwietlonych lasach Australii i Papui Nowej Gwinei, bogatych w liczne gatunki eukaliptusów. Jaszczurka ta jest gatunkiem niemal całkowicie nadrzewnym – badania wskazują, że osobniki tego gatunku ponad 90% czasu spędzają na drzewach, schodząc tylko w celu posilenia się lub przemieszczenia się na inne drzewo.

Agama brodata jest gatunkiem jajorodnym. Sezon godowy rozpoczyna się na przełomie pory suchej i deszczowej, w okolicach października – listopada. Samce agamy brodatej są terytorialne i prawdopodobnie wykorzystują swój kołnierz do wabienia potencjalnych partnerek. Po kopulacji zapłodniona samica wykopuje gniazdo głębokie na ok. 10-15 cm, w którym składa zwykle 4-13 jaj. Przez kolejne 70-80 dni (w zależności od temperatury) jaja są inkubowane w gnieździe. Osobniki agamy kołnierzastej osiągają dojrzałość płciową w wieku 1,5-2 lat.

Agama kołnierzasta odżywia się głównie bezkręgowcami, w tym przede wszystkim owadami – larwami motyli oraz mrówkami i termitami. Rzadko zdarza im się zjeść zwierzę spoza tych grup, podczas analiz zawartości żołądków osobników z dziko żyjącej populacji agamy brodatej w Australii znaleziono szczątki kręgowców, takie jak pojedyncze pióra, fragment skorupki jaja czy ptasiej czaszki, jednak podejrzewa się, że obiekty te zostały zjedzone przypadkiem – przy okazji polowania na inną ofiarę.