Rzekotka drzewna – opis, występowanie i zdjęcia. Płaz rzekotka drzewna ciekawostki

Patrząc na rzekotkę drzewną można odnieść wrażenie, że pochodzi z dalekich krańców świata. Jej wygląd ma się nijak do innych przedstawicieli płazów bezogoniastych żyjących w Europie. Na pierwszy rzut oka nasze skojarzenia wiodą ku Ameryce Południowej, gdzie takie kolory u tych zwierząt nie są niczym nadzwyczajnym. Pośród większości tutejszych płazów, rzekotka to prawdziwy zielony klejnot przesiadujący na gałęziach drzew, gdzie czuje się tak jak ryba w wodzie.

O rzekotce drzewnej słów kilka

Rzekotka drzewna została opisana w 1758 roku przez Karola Linneusza, który po łacinie nazwał ją Hyla arborea i została przypasowana do rodziny rzekotkowatych. Przez wielu mylnie określana jest jako żaba, chociaż tak naprawdę ma z nimi niewiele wspólnego. Osiąga długość 3-6 cm, przy czym samice osiągają większe rozmiary od samców, co jest rzeczą normalną u większości płazów. Zdecydowanie można zaliczyć ją do zwierząt owadożernych. Swoim długim językiem chwyta owady dosłownie w ułamku sekundy, wyrzucając pod ogromną siłą i z wielką prędkością język, tak aby zdążyć złapać latającą obok niej smakowitą ofiarę. Wbrew pozorom rzekotka nie jest, aż tak łatwym zwierzęciem do wykrycia. O wiele łatwiej ją usłyszeć niż zaobserwować, chociaż jak już pierwszy raz uda się rzekotkę drzewną zobaczyć, wówczas będziemy bardziej wyczuleni na jej obecność. Wystarczy mieć oczy i uszy szeroko otwarte, a jaskrawozielona o żabowatej sylwetce, drzewna dama oczaruje nas swoim urokiem. Z reguły porusza się bardzo wolno, a nawet, jak twierdzą badający ją batracholodzy, wręcz flegmatycznie. Przekonana o stuprocentowej skuteczności swojego ubarwienia, często daje się podejść na bardzo bliskie odległości. Wówczas można dokładnie przyjrzeć się budowie anatomicznej, ale także ubarwieniu oraz wielu, wielu innym cechom. Oczywiście wierzch ciała ma jaskrawozielony, jednak w zależności od poziomu hormonów, np. adrenaliny, rzekotka drzewna jest w stanie zmieniać kolor. W związku z wysokim poziomem stresu jaskrawa zieleń przechodzi w ciemną zieleń lub kolor niebieskozielony. Po ustąpieniu bodźca wywołującego dane zachowanie, barwa wraca do normy. Jednak przez przyrodników obserwowane są różne formy barwne, zdecydowanie różne od tej najbardziej nam wszystkim znanej. W Europie, a nawet na terenie Polski, widywano już osobniki brązowe, niebieskie czy żółte.

Niezależnie od barwy ciała, tęczówki oczu mają odcień złocisty i charakterystycznie wystają poza obrys reszty ciała, a źrenice są poziome o kształcie eliptycznym. Na bokach ciała od otworów nosowych do samego końca znajdują się ciemnie – od ciemnobrązowych do czarnych – parzyste linie brzeżne. Za oczami w tylnej części głowy umiejscowione są błony bębenkowe, które nieco inaczej zabarwione niż linie brzeżne. Spód ciała kontrastuje z resztą, ponieważ ma biały lub białokremowy kolor. W odróżnieniu od wierzchniej strony, która jest gładka bez żadnych brodawek, na brzuchu można wyczuć wręcz obfitą siatkę różnego rodzaju bruzd, wyniosłości i chropowatości. Zarówno kończyny przednie jak i tylne matka natura wyposażyła w cztery palce zakończone przyssawkami. Dzięki temu rzekotce łatwiej jest utrzymać się na płaskich powierzchniach, ale przede wszystkim na niezbyt stabilnych gałązkach krzewów czy drzew, które tak sobie upodobała. U płazów tych praktycznie nie możliwe jest rozróżnienie płci, ze względu na brak wszelakich cech morfologicznych, jakie pozwoliłyby na takie zróżnicowanie. Na terenie naszego kraju spotykana głównie na nizinach, sporadycznie można zobaczyć osobniki występujące na obszarach górskich. Najwyżej stwierdzono ją w Bieszczadach na wysokości 880 m n.p.m. Tak okrojona informacja na temat populacji rzekotki drzewnej wynika z braku rzetelnych informacji, pochodzących z całego kraju odnoszących się do rozmieszczenia rzekotki. Mimo tego trzeba wziąć pod uwagę wzrost wiedzy społeczeństwa o przyrodzie, w związku z czym więcej z nas niż dotąd zwraca uwagę na zachodzące w środowisku zmiany i w momencie pojawienia się zupełnie nowego zwierzęcia w okolicy zamieszkania zamieszczamy informacje na różnego rodzaju forach lub portalach społecznościowych. Nie inaczej jest w przypadku rzekotki drzewnej, która niegdyś nie była aż tak znaną płazią gwiazdą jak teraz. Sumując ze sobą te dwa czynniki, uznano tego płaza za pospolitego.

Jak liść czereśni!

W okresie godowym rzekotka drzewna nie przyjmuje żadnego specjalnego „wyposażenia”. Wszystko jest takie, jakie było przed i jakie będzie po tym czasie. Jedyna różnica jaką daje się zauważyć, albo o wiele lepiej usłyszeć, to wydawanie z siebie melodii niosących się na bardzo dalekie odległości. Przede wszystkim samce zajmują dogodne miejsca na drzewach i nadymają swoje rezonatory, które znajdują się na podgardlu i w czasie wykonywania godowych piosenek znacznie zwiększają swoją objętość.

Oczywiście okres godowy w przypadku tego płaza uwarunkowany jest panującą temperaturą powietrza. Tuż po przebudzeniu, gdy tylko temperatura wzrośnie do 12 stopni, osobniki przystępują do walki o względy samic, która oczywiście jest bitwą na głosy. Niekiedy przywabienie odpowiedniej samicy zajmuje tylko tydzień, ale często bywa tak, że dany osobnik z jednego miejsca odzywa się przez kilka tygodni. Z reguły całe to zamieszanie przypada na okres od kwietnia do przełomu maja i czerwca. W tym czasie rzekotki drzewne kurczowo trzymają się zbiorników wodnych, w których docelowo przystąpią do rozrodu.

Według badań radiotelemetrycznych przeprowadzonych przez szwajcarów w czasie godów, rzekotka drzewna najdalej oddaliła się od zbiornika wodnego na odległość 22 m. Ogólnie wędrówki tych zwierząt, kiedy poziom testosteronu jest zdecydowanie wyższy, zamykają się w odległościach rzędu 30 metrów, jednak gdy czas zalotów już minie, można spotkać osobniki nawet w odległości 2 km od źródła wody, nad którą przebywały. Jak na płazy występujące w umiarkowanej strefie klimatycznej przystało, rzekotki drzewne wykazują aktywność w dzień szczególnie podczas najwyższej aktywności rozrodczej oraz wieczorem przez cały rok kiedy tylko jest aktywna. Rzekotki drzewne wydają z siebie melodie zwłaszcza, gdy jest ciepło, duszno, parno lub po prostu ma nadjeść burza. Samce wykazują przywiązanie do danego terytorium i wobec innych osobników, zaznaczają swoją obecność dzięki wydawanym odgłosom, ale także potęgują negatywne emocje zmieniając kolor. Ten któremu udaje się najlepiej obronić swój kawałek ziemi, może przystąpić do odbycia stosunku z samicą. Pod osłoną nocy samce wchodzą wówczas do wody, po czym wraz z płcią przeciwną tworzą tzw. ampleksus pachowy – czyli nic innego jak przytrzymywanie samicy przez samca poprzez chwycenie jej pod pachami. Dochodzi do składania skrzeku w pakietach liczących po około 150 jaj, które są okrągłe i regularne. Z czasem jednak kształt ten się zatraca, a samica w ciągu całego okresu rozrodczego może złożyć łącznie do 2000 jaj.

Komórki jajowe mają średnicę 1-2 mm i co ciekawe już po 2, 3 dniach wykluwają się z nich kijanki. W przeciwieństwie do innych znanych nam płazów, larwy rzekotki są jasnożółte i osiągają wielkość około 5 mm tuż po opuszczeniu osłonki jajowej. Po pewnym czasie, gdy osiągną już długość 9 mm, na grzbiecie pojawia się podłużny pas tworzony przez komórki melanoforowe. Patrząc z boku na kijankę można odnieść wrażenie, że jej kształt przypomina nam liść czereśni, a to za sprawą szerokich fałdów ogonowych, które są szpiczasto zakończone. W tym stanie żyją przez 3 miesiące, po których przechodzą metamorfozę. Kiedy dochodzi do zakończenia tego procesu, małe rzekotki osiągają długość ciała rzędu 13 – 15 mm i są zdecydowanie mniejsze niż przed przemianą. Ostatnia faza w stadium kijanki dorasta do rozmiarów rzędu 49 – 50 mm. Jednak czas rozwoju może się przedłużyć, bądź też skrócić. Znaczącą rolę tutaj odgrywa dostępność pokarmu lub jego brak. Przeobrażenie nie oznacza jednak zdolności danego osobnika do rozrodu. Dojrzałość płciową osiągają w wieku dopiero około 2óch lat, czyli dość późno patrząc na czas życia w warunkach naturalnych wynoszący mniej więcej 6 lat. Osobnik, który był hodowany w niewoli i został uznany, za najdłużej żyjącą rzekotkę drzewną w historii, dożył wieku 22 lat. Naukowcy także zauważyli, że między samcami i samicami występuje różnica w długości życia. Te pierwsze żyją dłużej o około 37 proc.

Mieszkam w lesie nad jeziorkiem… rzekotka drzewna

Zdecydowanie najlepszym miejscem rozrodu rzekotki drzewnej są obszary, które nie zostały nader przekształcone przez człowieka. Przede wszystkim można ją spotkać w zbiorowiskach drzew liściastych, które rosną nad zbiornikami wodnymi. Te gdy są porośnięte roślinnością stanowią o wiele bardziej atrakcyjne siedlisko. Mimo tego, że przeważnie stroni od obszarów zurbanizowanych, czasami można spotkać pojedyncze osobniki na obrzeżach miast. Chociaż sztandarowym siedliskiem są pozostawione same sobie stawy, oczka wodne, to zdarzają się obserwacje tych płazów przy zbiornikach mocno zabetonowanych a nawet takich, które znajdują się na terenie zakładów przemysłowych. Jako gatunek ciepłolubny wybiera takie wody, których lustro ogrzewają promienie słoneczne. Faktem jaki odnotowali naukowcy obserwując zachowanie tych zwierząt, jest negatywny wpływ obecności ryb w danym siedlisku. Najprawdopodobniej poszczególne ryby, zwłaszcza drapieżne, jak okoń czy szczupak zjadają skrzek lub kijanki, które dopiero co opuściły osłonki jajowe. Kolejnym problemem rzekotek drzewnych jest wysychanie wód. Jednak zwierzęta te znalazły sposób na taką ewentualność. Otóż okazuje się, że występowanie rzekotek drzewnych zostało tak skoordynowane z występowaniem płytkich zbiorników wodnych, żeby płazy te mogły w miarę szybko i bezpiecznie przemieścić się znad jednego do drugiego biotopu. Dlatego w odległościach około 500 m występuje drugie źródło wody, które w razie „czarnej godziny” stanowi zapasowe siedlisko. Znane są przypadki, kiedy poszczególne rzekotki drzewne chciały rozmnażać się w kałużach, jednak dotychczasowe obserwacje takich zachowań kończyły się niepowodzeniem. Poza tym ważnym czynnikiem wpływającym na zasiedlenie danego siedliska przez te rzekotki drzewne jest obecność w nim azotu, która w nadmiarze negatywnie odbija się na populacji. Dlatego eutrofizacja jaka występuje pod wpływem nagromadzenia się substancji spływających z nawożonych łąk i pól, ale także obecność linii energetycznych, powoduje zanikanie odpowiednich obszarów do odbycia całego cyklu rozrodczego.

Gdy tylko nastanie późna jesień i temperatury zdecydowanie zaczną spadać poniżej 10 stopni, dorosłe rzekotki szukają odpowiednich dla siebie miejsc, gdzie będą mogły spokojnie przetrwać zimę. Jak większość płazów, również i one posiadają interesującą umiejętność popadania w hibernację. Czynności życiowe zostają spowolnione i tak trwają w tym stanie, schowane gdzieś pod drzewem, czy w innej bezpiecznej norce, aż do marca, gdy tylko temperatura wzrośnie i w powietrzu pojawią się smakowite owady, jakimi mogą się żywić do woli.