Gatunki autochtoniczne to zaś wszystkie te organizmy, które bytują w swoim środowisku na zasadach pierwszeństwa (gatunki rodzime). Stanowią więc naturalne i pożądane elementy określonego ekosystemu, i warunkują jego prawidłowe funkcjonowanie. W momencie, w którym w ekosystemie pojawi się gatunek inwazyjny, jego struktura jest zagrożona.
Inwazje biologiczne powodują przede wszystkim niszczenie bioróżnorodności. Są pod tym względem niebezpieczniejsze nawet od zanieczyszczania środowiska środowiska. Po drugie, generują także straty w gospodarce, szacowane niekiedy na bardzo wysokie kwoty.
Barszcz Sosnowskiego - Kwiatostan. I, Hugo.arg [GFDL, CC-BY-SA-3.0 or CC BY-SA 2.5-2.0-1.0], via Wikimedia Commons
Jego destrukcyjny charakter ujawnia się dopiero wtedy, gdy zaczyna wypierać rodzimych przedstawicieli fauny i flory. Zastany obszar ulega tego typu ekspansji ze względu na dużą skuteczność rozmnażania się nowego gatunku, zdolność łatwego zadomowienia się w danej przestrzeni i sukcesywne zwiększanie populacji. Należy jednak zwrócić uwagę na to, że wiele gatunków inwazyjnych, przejawia te zachowania dopiero po dotarciu na inny obszar. I nie przeszkadza tu fakt, że na swoim rodzimym terenie stanowiły jak dotąd gatunek występujący rzadko.
Gatunkiem inwazyjnym jest m. in. niecierpek himalajski. By Natubico (Own work) [CC BY-SA 3.0 or GFDL], via Wikimedia Commons
Gatunek inwazyjny może zostać zawleczony na obcy teren celowo lub przypadkowo. Jeśli wziąć pod uwagę ilość rozprzestrzenionych w ten sposób mikroorganizmów, ta druga sytuacja występuje znacznie częściej. Fala inwazji biologicznych miała swój początek w okresie największych odkryć geograficznych, czyli na przełomie XV i XVI wieku. Później wiązała się z etapem kolonizacji i zwożeniem do Europy nowych, nieznanych dotąd gatunków roślin i zwierząt. Przy okazji rozwoju transportu i nasilenia migracji wśród ludzi, wiele gatunków zaczęło się rozprzestrzeniać także bez celowej ingerencji człowieka. W ciągu minionych stuleci zjawisko inwazji biologicznej przybrało na sile, a liczne procesy, jak chociażby zmiany klimatyczne, sprzyjają jego dalszemu upowszechnianiu się.
Gatunkiem inwazyjnym jest m. in. robinia akacjowa. By Brosen (Own work) [GFDL, CC-BY-SA-3.0 or CC BY 2.5], via Wikimedia Commons
Postępowanie z gatunkami inwazyjnymi na terenie Polski reguluje art. 120 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r.
Do gatunków inwazyjnych rozprzestrzenionych na terenie naszego kraju zaliczamy m.in.: jenoty, norkę amerykańską, raka sygnałowego, okonia nilowego, nawłoć kanadyjską, klona jesionolistnego czy barszcz Sosnowskiego.
Jenot - fot. pixabay.com
Bibliografia
- Eldra Pearl Solomon, Linda R. Berg, Diana W. Martin, Claude A. Villee; “Biologia”; Multico Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1996;
- Zdzisława Otałęga (red. nacz.); “Encyklopedia biologiczna T. IV”; Agencja Publicystyczno-Wydawnicza Opres, Kraków 1998;
- Harold A. Mooney, Richard Mack, Jeffrey A. McNeely; “Invasive Alien Species: A New Synthesis ”; Paperbackshop UK Import, 2005;
- Barbara Tokarska-Guzik, Zygmunt Dajdok, Maria Zając, Adam Zając, Alina Urbisz, Władysław Danielewicz, Czesław Hołdyński; “Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych”; Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Warszawa 2012;
- promil
