Żółw natator (Natator depressus)

Żółw natator jest żółwiem morskim o najmniejszym zasięgu występowania (jedynym żółwiem morskim o porównywalnie małym zasięgu jest żółw zatokowy). Żółw natator jest endemitem przybrzeżnych wód Australii. Żółw natator jako jedyny żółw morski całe swoje życie spędza w płytkich wodach przybrzeżnych – pozostałe żółwie morskie spędzają sporą część życia na otwartym morzu. Brak szczegółowych danych o populacji tego gatunku (status DD – brak danych – na Czerwonej Liście Gatunków Zagrożonych IUCN). W Australii jest on uważany za gatunek narażony na wyginięcie (status VU, vulnerable). W przeciwieństwie do innych żółwi morskich, żółw natator nie jest aż tak bardzo narażony na celowe zabijanie przez ludzi do pozyskania mięsa czy skór. Rdzenni mieszkańcy Australii zbierają czasem jego jaja, ale ta eksploatacja nie zagraża przetrwania gatunku. Poważnym zagrożeniem jest natomiast rozwój zabudowy przy plażach (ubijanie piasku przez ludzi i pojazdy utrudnia żółwiom kopanie gniazd, a światła i hałas mogą dezorientować gniazdujące samice oraz wykluwające się młode). W związku z małym zasięgiem tego żółwia, zachowanie jak największej ilości miejsc rozrodu jest kluczowe dla jego przetrwania. Innym zagrożeniem jest rozwój branży naftowo-gazowej i związana z tym rozbudowa infrastruktury i ryzyko wycieku ropy. Żółwie te zaplątują się też i giną przypadkowo w sieciach rybackich.

Żółw natator to średniej wielkości żółw morski, osiągający do 90-100 centymetrów długości pancerza i 90 kilogramów wagi. Pancerz żółwia natatora jest bardziej spłaszczony niż u innych żółwi morskich (stąd angielska nazwa: flatback turtle). Poza tym budową przypomina inne żółwie morskie: przednie kończyny są przekształcone w długie płetwy dostarczające napęd przy pływaniu, a tylne kończyny – w krótsze płetwy służące do sterowania. Ciało i pancerz żółwia natatora mają oliwkowoszary kolor, pozbawiony wzorów i plam.

Żółw natator występuje w wodach przybrzeżnych północnej Australii (na południe sięga po Zwrotnik Koziorożca), m.in. w Cieśninie Torresa. Żółwie pojawiają się też w wodach Nowej Gwinei i – rzadko – Indonezji. W obrębie całego zasięgu dzieli się na 4 główne populacje, rozradzające się w różnych rejonach i w różnych porach roku.

Żółw natator spędza całe życie w ciepłych, przybrzeżnych wodach. W przeciwieństwie do innych żółwi morskich, które młodość spędzają na otwartym morzu, małe żółwie natatory rosną i rozwijają się w tym samym siedlisku, co ich rodzice. W wodach przybrzeżnych ryzyko ze strony drapieżników jest większe. Aby temu przeciwdziałać, żółwie natatory wykluwają się z jaj większe i cięższe niż młode żółwie z innych gatunków – mają dzięki temu większe szanse przeżycia. Żółw natator, chociaż przebywa w wodach przybrzeżnych, to unika raf koralowych. Najczęściej można go spotkać na płytkich wodach o miękkim, piaszczystym dnie.

W zależności od populacji, żółwie natatory składają jaja wiosną, latem lub zimą. Samice mogą wędrować do 1300 km aby powrócić do swojego wybranego miejsca składania jaj. Jaja składane są nocą – samica wypełza na plażę i wykopuje tylnymi kończynami jamę gniazdową o głębokości 50-70 centymetrów. Za jednym razem składanych jest ok. 40-50 jaj. Samica składa jaja kilkukrotnie w ciągu sezonu, po czym rozradza się po raz kolejny po 2-3 latach. Jaja rozwijają się przez 40-50 dni, po czym wykluwają się młode (6 centymetrów długości pancerza).

Żółw natator żywi się przede wszystkim pokarmem zwierzęcym – strzykwami, koralami miękkimi oraz meduzami.