Nerwica – objawy, przyczyny i leczenie nerwicy
Ekologia.pl Zdrowie Choroby Nerwica – objawy, przyczyny i leczenie nerwicy

Nerwica – objawy, przyczyny i leczenie nerwicy

Nerwica, inaczej zaburzenia lękowe czy neuroza, to nie tyle pojedyncza choroba, co kategoria problemów psychicznych, z którymi boryka się nawet co dziesiąty człowiek na świecie! Samą nazwę ukuto w XVIII w., aby określić mentalne, emocjonalne bądź fizyczne reakcje, które z punktu widzenia zdrowego rozsądku są zbyt drastyczne lub irracjonalne. Współcześnie pod pojęciem nerwic rozumie się raczej szeroki wachlarz zaburzeń, których podstawą jest nieuzasadniony i obezwładniający lęk.

Nerwice są jednym z najczęstszych przyczyn wizyt u psychologa. Źródło: shutterstock

Nerwice są jednym z najczęstszych przyczyn wizyt u psychologa. Źródło: shutterstock
Spis treści


Według różnych źródeł skala rozpowszechnienia zaburzeń nerwicowych w Polsce sięga od 4 do 30% ogółu społeczeństwa (Kiejna, 2015). W innych krajach europejskich statystyki są dość podobne, przy czym zdecydowanie częściej chorują kobiety niż mężczyźni. Dla większości z nas nerwica pozostaje mimo to bądź tematem tabu, do którego nie chcemy się przyznać, bądź też niezrozumiałym hasłem, traktowanym bardziej jako obelga niż problem zdrowotny.

Objawy nerwicy

Najpowszechniejszym i pierwszym symptomem zaburzeń zaliczanych do kategorii neuroz jest lęk. Mowa przy tym nie tyle o uzasadnionym strachu przed maturą czy groźnym psem sąsiada, co bardziej nieokreślonym uczuciu lęku, którego geneza jest trudna do określenia, a zasadność niemożliwa do wytłumaczenia osobom postronnym. Z owego podświadomego stresu rodzą się dość szybko bardzo konkretne objawy, które łatwo jest przypisywać innym schorzeniom. Do najczęstszych należą:

Rodzaje nerwicy

W literaturze medycznej mówi się jednak nie o pojedynczej nerwicy, ale o różnych problemach pasujących do wspomnianego wyżej spektrum nadmiernego i nieuzasadnionego lęku. Różni badacze i lekarze w dziejach psychiatrii proponowali rozmaitą klasyfikację jednostek chorobowych zaliczanych do neuroz, przy czym dzisiaj najczęściej mówi się o:

  • klasycznych zaburzeniach lękowych, które obejmują m.in. fobie, czy zespół paniki;
  • reakcjach na silnych stres, np. zespół stresu pourazowego charakterystyczny dla weteranów wojennych czy ofiar wypadków (PTSD);
  • zaburzeniach obsesyjno-kompulsywnych, zwanych również nerwicą natręctw i związanych z niekontrolowaną potrzebą wykonywania pewnych czynności;
  • zaburzeniach dysocjacyjnych przebiegających z poczuciem oddzielenia się od rzeczywistości, np. osobowości mnogiej;
  • zaburzeniach somatyzacyjnych, dawniej zwanych histerią, obejmujących np. hipochondrię czy uporczywe, niewyjaśnione bóle o podłożu psychicznym.

Klasyfikacja ta nie jest pełna ani wyczerpująca, a w wielu przypadkach mówi się wręcz o złożonych przypadkach nerwic, które trudno jest jednoznacznie zaklasyfikować do danej „szufladki” – nie na tym też ma polegać próba rozwiązania problemu!

Podjęcie aktywności fizycznej jest jednym z zasadniczych kroków walki z nerwicą. Źródło: shutterstock

Skąd się bierze nerwica?

O przyczynach nerwicy można by napisać długie księgi, nie wyczerpując wcale tematu. Tym bardziej, że psychologia społeczeństwa ewoluuje z każdym pokoleniem i wciąż nowe czynniki stają istotnymi przyczynkami rozwoju nerwic. Jednym z bardziej oczywistych winnych są bez wątpienia wymagania współczesnego świata związane z rolą człowieka w rodzinie, pracy i szerszym świecie.

Oczekiwania, presja otoczenia czy nadmiar obowiązków mogą zdecydowanie negatywnie odbić się na zdrowiu psychicznym. Aby człowiek popadł w faktyczną nerwicę potrzebuje jednak zazwyczaj dodatkowych bodźców, takich jak przewlekły stres czy silne urazy psychiczne. Silna osobowość mogłaby unieść i te ciężary, ale przysłowiowym „gwoździem do trumny” okazują się w tym kontekście zdrowie fizyczne i kondycja układu nerwowego, funkcjonowanie neuroprzekaźników, a często również cechy dziedziczne. Jak więc widać, rozwój nerwicy jest zazwyczaj wynikową splotu niefortunnych okoliczności, których część może na dodatek mieć czysto biologiczne podłoże – ot, choćby zaburzenia funkcjonowania gruczołu tarczycy predysponują ku neurozom.

Konsekwencje nieleczonej nerwicy

Nerwica, choć niby jest tylko chorobą duszy, może wywierać drastyczne skutki na nasze ciało i całokształt życia. Chorzy tracą często ochotę na przyjemności, szukając zapomnienia w pracy, osobistych projektach czy… używkach. Skłonność do nałogów, zwłaszcza alkoholizmu jest bardzo blisko związana z zaburzeniami lękowymi. Ponadto mówi się często o rozpadzie związków międzyludzkich, depresji, utracie pracy, izolacji, namiętnym wyszukiwaniu kolejnych chorób, paraliżujących atakach paniki, która uniemożliwia normalne funkcjonowanie czy wreszcie samobójstwach.

Diagram przedstawiający metody zwalczania nerwicy; opracowanie własne

Zmiany w stylu życia jako podstawa terapii nerwicy

Człowiek złapany w sidła neurozy często czuje się jak faktycznej pułapce. Chaos związany z życiem, strach przed porażką, strach przed chorobą, zaleczanie nerwów kieliszkiem, nieprzespane noce – wszystko to mechanizmy, które napędzają się wzajemnie i nieustannie pogłębiają, o ile nie zajdzie jakaś interwencja. Za tą pierwszą, najbardziej podstawową i wymaganą w przypadku nerwicy uważa się zasadnicze zmiany w stylu życia.

Po pierwsze więc, zaleca się wykluczenie z życia używek, zwłaszcza alkoholu i kawy. Ten pierwszy daje iluzję uspokojenia, ale niesie ze sobą wiele skutków ubocznych, zwłaszcza ryzyko uzależnienia. Kofeina natomiast niepotrzebnie pobudza i tak nadmiernie stymulowany system nerwowy, aktywnie przyczyniając się do ataków paniki (Winston, 2018). Co ciekawe, z badań wynika również, że im wcześniej w życiu człowiek zaczyna palić papierosy, tym większemu podlega ryzyku zaburzeń lękowych (Moylan, 2013). Drugim krokiem jest zwiększenie poziomu aktywności fizycznej, o ile dotychczas wiedliśmy raczej siedzący tryb życia. Regularne ćwiczenia, nawet w umiarkowanej intensywności, uważane są za realny lek na nerwicę, a to dzięki zmianom w wydzielaniu neuroprzekaźników, zwłaszcza endorfin, podczas wysiłku fizycznego.

Kolejnym istotnym elementem walki z neurozami jest dbałość o wystarczającą ilość wysokiej jakości snu. W tym zadaniu pomóc mogą przede wszystkim prawidłowe nawyki sypialniane, np. kładzenie się o tej samej porze, utrzymywanie ciemności i chłodu w sypialni, itp. Aby uspokoić skołatane nerwy i znaleźć wewnętrzny spokój warto również praktykować medytację i głębokie oddychanie. Badania naukowe sugerują, że już 30 minut medytacji dziennie równie skutecznie na łagodzi nerwicę jak leki antydepresyjne (Johns Hopkins, 2013). Wreszcie, niebagatelną rolę w przywracaniu wewnętrznego spokoju odgrywa zrównoważona dieta, która powinna być bogata w wodę, węglowodany złożone, chude białko oraz warzywa i owoce. Niestety, omijanie posiłków, nadmiar cukru, a także konserwanty czy sztuczne barwniki okazują się przyczyniać się do zaburzeń nerwowych.

Herbata z rumianku jest jednym z najskuteczniejszych naturalnych środków przeciwnerwicowych. Źródło: shutterstock

Naturalne środki w leczeniu nerwicy

Na szczęście, i sama Matka Natura wyposażyła nas w skuteczne środki do walki z nerwicą. Na szczególną uwagę w tej kategorii zasługują olejki eteryczne, czyli wysoce skoncentrowane wyciągi z roślin, które w postaci inhalacji i masaży aromatycznych mogą w efektywny i wyraźny sposób zmniejszyć nasilenie zaburzeń lękowych. Do najbardziej obiecujących olejków w tym zakresie uważa się olejek bergamotkowy, lawendowy, z szałwii muszkatołowej, grejpfrutowy oraz ylang-ylang (Shiina, 2007; Chang, 2008; Saiyudthong, 2011).

Ponadto, bezpiecznym i łatwo dostępnym lekiem na nerwicę jest rumianek, przyjmowany zarówno w formie naparów, jak i skoncentrowanych suplementów. Zawarte w nim flawonoidy, zwłaszcza apigenina, skutecznie wpływają na aktywność ważnych neuroprzekaźników, takich jak kwas GABA, serotonina czy dopamina i w studiach klinicznych wykazują działanie porównywalne z antydepresyjnym diazepamem! (Mao, 2014).

Za skuteczny w walce z nerwicą uważa się ponadto kannabidiol, czyli olejek wyizolowany z marihuany, który nie ma działania narkotycznego, ale skutecznie redukuje lęki i panikę (Blessing, 2015). Ogólnie pozytywne, choć nie do końca udowodnione naukowo działanie przeciwnerwicowe mają również naturalne preparaty na bazie waleriany, chmielu, męczennicy ciernistej, trawy cytrynowej i dziurawca zwyczajnego. Ich przyjmowanie warto jednak skonsultować z lekarzem, tym bardziej, że np. dziurawiec znany jest z nieprzyjemnych skutków ubocznych!

Kiedy i gdzie udać się po pomoc?

Nerwica z jednej strony nie jest śmiertelnym zagrożeniem, które wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej. Wiele ludzi jest w stanie przy odpowiednim wsparciu bliskich poradzić sobie z problemem dzięki wspomnianym wyżej zmianom w stylu życia oraz naturalnym lekom. Jeśli jednak w człowieku pojawia się subiektywne uczucie obezwładnienia i niemocy, jeśli czuje się bezradny wobec swoich lęków, natręctw i fobii, to najwyższa pora, aby poszukać pomocy specjalistycznej, czyli udać się do psychiatry.

Doświadczony lekarz będzie w stanie ocenić powagę sytuacji i zasugeruje najlepszą kombinację leczenia, które obejmować może zarówno preparaty farmakologiczne, zwłaszcza antydepresanty, jak i psychoterapię. Pomoc udzielona w czas może dosłownie ratować zdrowie, pracę, rodzinę, a nawet życie!

Ekologia.pl (Agata Pavlinec)
Bibliografia
  1. Paula Ford-Martin; "Neurosis"; https://psychology.jrank.org/pages/450/Neurosis.html; 2021-01-07;
  2. WebMD; "What Is Neurotic Behavior?"; https://www.webmd.com/mental-health/neurotic-behavior-overview#1; 2021-01-07;
  3. Jun J Mao i in.; "Long-Term Chamomile Therapy of Generalized Anxiety Disorder: A Study Protocol for a Randomized, Double-Blind, Placebo- Controlled Trial"; https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5650245/; 2021-01-07;
  4. Bhagya Venkanna Rao i in.; "Herbal Remedies to Treat Anxiety Disorders"; https://www.intechopen.com/books/different-views-of-anxiety-disorders/herbal-remedies-to-treat-anxiety-disorders; 2021-01-07;
  5. Zawn Villines; "How to treat anxiety naturally"; https://www.medicalnewstoday.com/articles/322396; 2021-01-07;
4.6/5 - (18 votes)
Post Banner Post Banner
Subscribe
Powiadom o
1 Komentarz
Inline Feedbacks
View all comments

często lekarze zapominają o tak ważnej suplementacji Ja stosowałam olejek CBD 5% essenz decarboxylated i brahmi witamine b3, b6, D, kwas foliowy i omega 3 z …przetestujcie ten zestaw …większość produktów znajdziecie tu http://www.konopiafarmacja.pl i polecam z całego serca. Miałam depresję i okropne migreny , bezsenność Brałam leki od lekarza, ale kiedy do swojej kuracji dołączyłam olejek cbd… CUDO! Zaczęłam normalnie spać po nocach, uspokoiłam się, zrelaksowałam, a ból głowy odchodził natychmiast. Ten olejek to jak połączenie tabletki przeciwbólowej i środka na uspokojenie.