Bromelia roślina – sadzenie, uprawa i pielęgnacja bromelii
Bromelia to dekoracyjna kuzynka ananasa, którą można uprawiać w domu. Tropikalny wygląd i żywe, soczyste barwy doskonale pasują do nowoczesnych wnętrz, a dodatkową zaletą rośliny są niskie wymagania uprawowe. Podpowiadamy, jak wybierać najatrakcyjniejsze gatunki bromelii doniczkowych i w jaki sposób zapobiegać podstawowym problemom.
Pochodzące z Ameryki Południowej i Środkowej bromelie przywędrowały do Europy dopiero w XVI w. – pierwszym ich reprezentantem na Starym Kontynencie był oczywiście Ananas comosus, tropikalny owoc, którego słodycz szybko zjednała sobie tysiące miłośników. Okazało się jednak, że w rodzaju botanicznym bromelii jest wiele gatunków, które warto uprawiać dla samej urody. Ogromna większość z nich to epifity, które w dżungli upodobały sobie lokalizację na pniach drzew, wczepiając się w nie korzeniami powietrznymi. Dobrze rozwinięte zdolności adaptacyjne sprawiają jednak, że człowiek bez trudu może uprawiać je w glebie – mowa zarówno o ananasach, jak i domowych okazach doniczkowych.
Najbardziej cenionym atrybutem bromelii są grube, sztywne liście rosnące w formie rozet i przebarwiające się na wierzchołku. To, co większość ludzi bierze bowiem za kwiat bromelii, w rzeczywistości jest przylistkiem ochraniającym rzeczywisty kwiatostan, zupełnie niepozorny i trudny do zauważenia. Dekoracyjne liście pełnią ważną funkcję w życiu rośliny i tropikalnego ekosystemu – po deszczu gromadzi się w nich woda, którą egzotyczne żaby wykorzystują do wychowania potomstwa z dala od naziemnych drapieżników. Zbiorniki wody służą oczywiście przede wszystkim samej roślinie, która wysoko nad powierzchnią ziemi zagrożona jest wysychaniem.
Pomiędzy poszczególnymi gatunkami bromelii są dość zasadnicze różnice morfologiczne, które ogrodnikom sprawiają oczywiście wiele radości. W sklepach można dziś nabyć szeroki wachlarz okazów z rodzaju Guzmania, Neoregelia czy Vriesea, z których każda ma nieco inny liściasty „pióropusz” – żółty, pomarańczowy, czerwony czy różowy. Tempo wzrostu jest dość powolne, a docelowo rośliny osiągają maksymalnie 45 cm – wysokość zależy jednak od gatunkowych właściwości.
Jako ciekawostkę warto dodać, że warunkach naturalnych niektóre bromelie osiągają imponujące rozmiary. Spotykana na obszarze Andów puja Raimondiego żyje nawet do stu lat, a po rozwinięciu kwiatostanu sięga aż 8 m!
Bromelia – wymagania glebowe
Jako rośliny przystosowane do życia w koronach drzew bromelie nie potrzebują głębokich donic ani żyznego podłoża. Najlepiej powodzi się im wręcz w dość płytkich pojemnikach wypełnionych podłożem do orchidei czy mieszanką kory i kompostu. Klasyczna, ciężka ziemia może im raczej zaszkodzić – dobra alternatywą jest też lekki substrat doniczkowy wymieszany w proporcji 2:1 z piaskiem. W ogromnej większości przypadków roślinę można jednak z powodzeniem uprawiać w tej samej donicy, w której ją nabyliśmy – bez konieczności przesadzania.
Idealne umiejscowienie dla bromelii to ciepły, jasny pokój o dużej ilości rozproszonego światła. Gatunki o bardziej elastycznych, miększych liściach tolerują jednak częściowe zacienienie. Z kolei bromelie z rodzaju Neoregalia znane są z odporności na ostre, bezpośrednie słońce i mogą być z powodzeniem uprawiane w ogrodach zimowych. Jeśli chodzi o temperaturę, większość źródeł zaleca ok. 20° C, z tym, że bromelie ogólnie czują się dobrze w niemal każdych domowych wnętrzach, o ile nie są wystawiane na zimno poniżej 5°C.
Sadzenie i uprawa bromelii
Zakupiona w sklepie bromelia to gotowa ozdoba wnętrz, którą można umieścić w eleganckiej osłonce na donicę i po prostu cieszyć się widokiem. Roślina nie potrzebuje przesadzania, podpórek ani podcinania, a przy tym jest stosunkowo odporna na zaniedbania. Jedyne o co naprawdę warto zadbać, to wyższy poziom wilgotności w pomieszczeniu, imitujący warunki w tropikalnej dżungli. Oficjalnie poleca się nawet 50-70% wilgotność, którą w większości domów można osiągnąć jedynie w łazience. Nawilżacze powietrza, tace z kamieniami wypełnione wodą i regularne spryskiwanie powietrza sprayem to najlepsza forma opieki nad bromelią.
W lecie roślinę można też śmiało wynieść na taras czy do ogrodu – często wychodzi jej to na zdrowie. Pamiętajmy jednak, aby unikać ekspozycji na parzące popołudniu słońce.
Podlewanie i nawożenie bromelii
Częstotliwość podlewania bromelii zależy w dużej mierze od tego, jak wilgotne są warunki uprawy. W suchszych pomieszczeniach nawadnianie może być konieczne częściej. Kluczową kwestią jest jednak nie tylko „jak często”, ale również „jak” i „czym”. Bromelie w przeciwieństwie do większości roślin podlewamy bowiem od góry, lejąc bezpośrednio do zbiorniczka znajdującego się na szczycie łodygi. Raz na kilka tygodni warto ów zbiorniczek opróżnić i wypłukać, aby zapobiec gromadzeniu się w nim soli i bakterii chorobotwórczych.
Samo podłoże warto od czasu do czasu zwilżyć, pilnując by nigdy nie wyschło całkowicie. Do podlewania stosujemy wodę deszczową lub przegotowaną i „odstaną” wodę.
Nawożenie nie jest kluczowe w przypadku uprawy bromelii. Większość źródeł poleca zasilać je wiosną i latem za pomocą połowicznych dawek standardowego płynnego nawozu do roślin doniczkowych rozpuszczonych w wodzie. Taką mieszankę można stosować raz w miesiącu do podlewania. Jest jednak mała szansa, aby zaniedbania w tym zakresie zaszkodziły roślinie.
Rozmnażanie bromelii
Bromelie nie są roślinami długowiecznymi. Po wypuszczeniu kwiatu – jeden jedyny raz w całym swoim życiu – w naturalny sposób zamierają. Nie musi to być jednak powodem do zmartwienia, gdyż wokół obumierającej rośliny-matki rozwijają się nowe roślinki, które łatwo jest wykorzystać do dalszej uprawy. Można je pozostawić w tej samej donicy (usuwając obumarłą roślinę) lub przesadzić do innej. Młode sadzonki o wielkości 10-15 cm mogą dodatkowo być dzielone na 2-3 części, aby zwiększyć skalę uprawy. Nowe korzenie powinny pojawić się po ok. 1 miesiącu.
Ochrona bromelii
Mimo relatywnej odporności bromelie sprawiają jednak czasem przykre niespodzianki. Najczęstszym problemem jest zgnilizna korzeni wynikająca z nadmiernego podlewania podłoża. Można ją rozpoznać po brązowiejących, mięknących liściach u podnóża rośliny. Jeśli zareagujemy odpowiednio wcześnie, bromelię można uratować wymieniając jej podłoże, usuwając gnijące części korzeni i spryskując pozostałe fungicydem.
Brązowe plamy lub wierzchołki liści mogą natomiast oznaczać nadmiar bezpośrednich promieni słonecznych, suchość powietrza lub podlewanie zbyt twardą wodą. Jeśli natomiast liście żółkną, to najprawdopodobniej roślinie jest ciasno w donicy lub brakuje jej związków odżywczych – przesadzenie i podanie nawozu powinno rozwiązać problem.
Niestety, na pięknych liściach pojawiają się też czasem szkodniki – zwykle przyniesione ze sklepu lub emigrujące z sąsiednich roślin doniczkowych. Wełnowce i tarczniki rozpoznać po kleistej powłoce, która z czasem zmienia się w czarną pleśń. Przędziorki natomiast pozostawiają na liściach białą siateczkę i żółte cętki. Z insektami można walczyć fizycznie, spłukując je z liści, lub sięgając po spraye z odstraszającymi olejkami eterycznymi.
Bromelia w domu
Jako tropikalna roślina doniczkowa bromelia komponuje się dobrze z takimi gatunkami jak sansewieria gwinejska, dowiastka czy kliwia. Alternatywnie można ją jednak również uprawiać bez gleby, fundując domownikom fantastyczny spektakl. W tym celu młode roślinki bromelii mocujemy za pomocą plastikowego (nie miedzianego!) kabla lub drutu do pniaka pozyskanego z lasu czy tartaku. Z czasem zaczną one produkować własne korzenie powietrzne, rozrastać się i płodzić nowe bromelie, niczym w sercu dżungli.
Najciekawsze odmiany bromelii
Ogromna różnorodność bromelii nie ułatwia wyboru. Początkującym ogrodnikom bardzo często poleca się gatunki z rodzaju Guzmania. Tworzą one popularne rozetowe pióropusze w kolorze czerwonym, pomarańczowym, żółtym lub fioletowym. Spodnie liście są długie, płaskie i zielone, z atrakcyjnym połyskiem.
Na uwagę zasługują również echmee (Aechmea) o znacznie krótszych liściach, często z fantazyjnym, plamistym designem. Ich przylistki odmieniają się przez całą gamę barw, a wyrastające z nich kwiaty są dość zaskakującym kontrastem.
Bardzo atrakcyjną formę mają również frizee, czyli bromelie z rodzaju Vriesea. Z grzebieniowatych podsadek o wyrazistych kolorach wyrastają żółte i pomarańczowe kwiaty przypominające ostrza miecza. Sztucznie wyhodowane hybrydy słyną z fantastycznych deseni na liściach.
Do bromelii zalicza się również oplątwy (Tillandsia), rodzaj stosunkowo najbardziej zróżnicowany, z wąskimi zielonymi lub szarymi liśćmi, bardzo często skręconymi w różnych kierunkach. Przylistki bywają czerwone, różowe i lawendowe, a wyłaniające się z nich niepozorne kwiaty w niektórych odmianach oszałamiają pięknym zapachem.
Wreszcie, wśród bromelii popularnością cieszą się również neoregelie (Neoregelia) z dość krótkimi, płaskimi rozetami o intensywnie różowych i fioletowych przylistkach. Wiele spośród ich odmian jest miniaturowych i doskonale nadaje się nawet do małych wnętrz.
- „Growing A Bromeliad And How To Care For A Bromeliad Plant” Bonnie L. Grant, https://www.gardeningknowhow.com/houseplants/bromeliad/growing-bromeliad-plants.htm, 22/11/2023;
- “How to grow bromeliads” BBC Gardeners' World, https://www.gardenersworld.com/plants/growing-bromeliads/, 22/11/2023;
- “Bromeliad: Plant Care & Growing Guide” Jon Vanzile, https://www.thespruce.com/grow-bromeliads-indoors-1902667, 22/11/2023;
- “Bromeliads” Garden Clinic, https://www.gardenclinic.com.au/how-to-grow-article/bromeliads, 22/11/2023;
- “Bromeliads” Wisconsin Agriculture, https://hort.extension.wisc.edu/articles/bromeliads/, 22/11/2023;