Demencja starcza – objawy, przyczyny i leczenie demencji starczej
Z wiekiem nasze ciało się starzeje. Nie chodzi tylko o wygląd zewnętrzny, ale także o stan naszego umysłu. Jednym z przykrych schorzeń wieku starczego jest demencja, której towarzyszy zbiór niepokojących objawów o charakterze psychicznym, np. problemy z pamięcią czy zaburzenia mowy. Chociaż demencja starcza silnie związana jest z okresem starości, to nie oznacza, że każdy z nas w przyszłości na nią zachoruje. Czym się ona charakteryzuje? Co powinniśmy wiedzieć o demencji starczej?
- Demencja starcza – co to takiego?
- Jakie są objawy demencji starczej?
- Jakie są przyczyny występowania demencji starczej?
- Jak zapobiegać demencji starczej?
- Jak leczyć demencję starczą?
- Jak się opiekować osobą dotkniętą demencją starczą?
- Demencja starcza a Alzheimer – jaka jest między nimi różnica?
- Demencja starcza – co jeszcze warto wiedzieć
Demencja starcza – co to takiego?
Demencja starcza, nazywana jest także otępieniem starczym, to schorzenie upośledzające prawidłową pracę mózgu. Słowo „demencja” wywodzi się z języka angielskiego od „dementia” lub „sentile dementia” i oznacza właśnie otępienie starcze. Zmiany w tkance mózgu, które wywołuje demencja mają charakter zwyrodnieniowy, degeneracyjny i zanikowy. Takie zmiany znacznie osłabiają sprawność umysłową, a w zaawansowanym stadium choroby prowadzą do utraty codziennej samodzielności. Chociaż bywa tak, że demencja starcza występuje także u osób młodych, to najczęściej zapadają na nią osoby starsze.
Lekarze alarmują, że problem demencji starczej dotyka ponad 400 tysięcy Polaków i ponad 50 milionów osób na całym świecie. Z racji tego, że zachodnie społeczeństwa szybko się starzeją, Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) szacuje, że w 2030 roku demencja dotknie 80 milionów pacjentów na świecie, a w 2050 roku będzie ich nawet 150 milionów.
Jakie są objawy demencji starczej?
Nie istnieje jeden konkretny wzorzec objawów demencji starczej – w zależności od przyczyny, u osób dotkniętych tym schorzeniem mogą dominować różne dolegliwości.
Początkowo demencja starcza może objawiać się trudnymi do zauważenia i nasilającymi się symptomami. Początkowo osoba chora zaczyna zapominać podstawowych rzeczy, związanych z pracą zawodową lub czynnościami wykonywanymi każdego dnia. Do tego dochodzą trudności z przyswajaniem nowych rzeczy, zapominanie słów i zaburzenia mowy, poczucie obcości w dobrze znanych do tej pory miejscach oraz popadanie w apatię i utrata własnych zainteresowań. Na tym etapie choroby chory nie ma jeszcze problemów z koordynacją ruchową.
Demencja starcza nasila się w na dalszych etapach, a wtedy objawy stają się wyraźniejsze. Są to: poczucie zagubienia nawet we własnym domu, narastające trudności z komunikowaniem się z innymi ludźmi, zapominanie niemalże wszystkich nowych informacji i trudności z przypominaniem imion bliskich osób, brak apetytu oraz widoczne zmiany w zachowaniu, takie jak coraz częściej pojawiająca się drażliwość, a nawet i agresja. Chorego zaczynają przerażać głośne dźwięki, np. klakson, jest gwałtowny i trudno przewidzieć jego ruchy i zachowanie. Zaczynają się wtedy problemy z koordynacją ruchów, zaburzenia równowagi oraz przykurcze mięśni. Już na tym etapie choroby pacjent powinien być pod stałą opieką.
W późnym stadium otępienia starczego osoby dotknięte ta przypadłością przeważnie nie są zdolne do samodzielnej egzystencji, ponieważ mają trudności z przypominaniem sobie czegokolwiek (nawet i członków najbliższej rodziny), odczuwają ogromną dezorientację (chory może nie wiedzieć, gdzie się znajduje ani jaka jest obecnie data), nasilają się u nich zaburzenia zachowania oraz mają trudności z podejmowaniem różnych czynności ruchowych, jak np. jedzenie sztućcami czy nawet chodzenie. Najgorszym objawem ostatniego etapu rozwoju tej choroby są pojawiające się urojenia i paranoja. Na tym etapie demencji starczej chory wymaga stałej opieki i kontroli.
Jakie są przyczyny występowania demencji starczej?
Podstawowym czynnikiem generującym ryzyko wystąpienia demencji starczej jest przede wszystkim wiek – im człowiek starszy, tym większe ryzyko pojawienia się tej choroby. Jednak nie tylko długość życia generuje wyłonienie się tego schorzenia, również inne czynniki mogą sprzyjać rozwojowi demencji starczej. Są to między innymi: palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, niezdrowa dieta, przyjmowanie niektórych leków, zaburzenia lipidowe, nadwaga i otyłość, unikanie aktywności fizycznej oraz nieleczone nadciśnienie tętnicze.
Istnieje wiele bezpośrednich przyczyn pojawiania się demencji starczej, ale do najczęściej wymienianych zalicza się: otępienie naczyniowe, otępienie czołowo-skroniowe, otępienie ciała Lewy’ego, choroba Alzheimera oraz otępienie mieszane – jednocześnie współistniejące ze sobą cechy innych otępień. Pośród rzadziej spotykanych przyczyn demencji starczej można wymienić: wodogłowie normotensyjne, chorobę Parkinsona, choroby wątroby, choroby tarczycy, padaczkę, chorobę Creutzfeldta-Jakoba oraz kiłę ośrodkowego układu nerwowego. Demencja może mieć także odwracalne przyczyny, takie jak: niedoczynność tarczycy, niedobór witaminy B12, boreliozę, zaburzenia depresyjne oraz guzy ośrodkowego układu nerwowego.
Jak zapobiegać demencji starczej?
Niestety nie jesteśmy w stanie całkowicie zapobiec występowaniu tego schorzenia. Nie jesteśmy także w stanie zahamować procesu starzenia się, a to jest główną przyczyną powstawania demencji starczej. Jednak prowadzenie zdrowego trybu życia może być sposobem, że otępienie starcze nas ominie. Ważne jest unikanie wszelkich używek, takich jak alkohol czy papierosy. Poza tym odpowiednio zbilansowana dieta, która zapewnia nam wszystkie niezbędne substancje odżywcze oraz regularna aktywność fizyczna powinny dużo zdziałać w zapobieganiu rozwoju demencji starczej. Poza tym utrzymywanie optymalnej masy ciała oraz wysiłek intelektualny, np. czytanie książek czy rozwiązywanie krzyżówek w pewien sposób mogą niwelować ryzyko wystąpienia demencji starczej.
Jak leczyć demencję starczą?
Niestety współczesna medycyna nadal nie znalazła skutecznego sposobu na całkowite wyleczenie demencji starczej. Demencja starcza na razie pozostaje chorobą nieuleczalną. Naukowcy do tej pory nie opracowali metody na skuteczne odwrócenie zmian strukturalnych zachodzących w mózgu. Dlatego też leczenie demencji starczej polega jedynie na łagodzeniu objawów i przebiegu choroby poprawiając jakość życia pacjenta.
Chociaż objawy mogą wskazywać na demencję starczą, to czasami okazuje się, że pacjentowi brakuje wielu nieprawidłowości związanych z niedoborem substancji odżywczych lub innych składników. W tym przypadku to niski poziom witaminy B12, u których suplementacja i wyrównanie niedoborów prowadzi do zniwelowania objawów demencji starczej.
Do łagodzenia objawów wykorzystuje się leki zwiększające poziom acetylocholiny – substancji przekaźnikowej układu nerwowego, która odpowiada między innymi za procesy pamięciowe i zdolność uczenia się. Leki na demencję starczą to także środki przeciwdepresyjne, uspokajające i ułatwiające zasypianie. Drugim elementem terapii to ćwiczenia i stymulacja mózgu, czyli rozwiązywanie krzyżówek i łamigłówek, czytanie książek czy gra w karty, planszówki i szachy.
Ćwiczenia te to nie tylko element terapii, ale również środek zapobiegawczy. By ograniczyć rozwój demencji starczej, jak najwcześniej należy włączyć do swojej codziennej diety składniki bogate w substancje odżywcze, np. orzechy czy ryby, regularnie dbać o aktywność fizyczną oraz zadbać o odpowiednią ilość snu.
Jak się opiekować osobą dotkniętą demencją starczą?
Opieka nad osobą chorą powinna być odpowiednio dostosowana do etapu rozwoju tego schorzenia, ogólnego stany schorzenia i stopnia jego samodzielności. Jedną z istotnych spraw jest odpowiednio zbilansowana dieta pacjenta. Osoby dotknięte demencją bardzo często nie mają apetytu i unikają jedzenia, dlatego warto sięgnąć po odżywki i suplementy na pobudzenie apetytu.
Drugą ważną rzeczą, o której trzeba pamiętać opiekując się osobą chorą, to odpowiednia higiena, ponieważ pacjenci zazwyczaj zaniedbują tę sferę. Dlatego też warto wprowadzić stała porę czynności higienicznych i zapewnić pacjentowi odpowiedni komfort i prywatność.
Demencja starcza może zaburzać i rozregulować pracę snu. W związku z tym trzeba zapewnić seniorom wymagającą aktywność w ciągu dnia, by ci nie ucinali drzemek. Można zainicjować różne rozrywki intelektualne, które nie tylko zapełnią czas, ale również mogą opóźniać dalsze postępowanie choroby.
Demencja starcza a Alzheimer – jaka jest między nimi różnica?
Zdecydowana większość przypadków demencji starczej wiąże się z chorobą Alzheimera. Trzeba mieć jednak na uwadze, że są to dwa różne stany chorobowe. Demencja jest zespołem objawów, które mogą towarzyszyć innych chorobom związanym z zaburzeniami funkcjonowania mózgu. Natomiast Alzheimer jest konkretną chorobą, która wywołuje specyficzny rodzaj tępienia starczego. W przeciwieństwie do demencji spowodowanego innymi przyczynami, demencja w Alzheimerze zawsze postępuje, a zmiany są nieodwracalne.
Demencja starcza – co jeszcze warto wiedzieć
Demencja starcza to przykre schorzenie, które pojawia się wraz z wiekiem oraz stopniowo ogranicza i wyłącza chorą osobę z aktywnego życia społecznego. Czasami nie mamy większego wpływu na pojawienie się demencji starczej, bo różne choroby i dolegliwości prowadzą do rozwoju tego schorzenia. Z drugiej jednak strony mamy wpływ, by zadbać o komfortową i zdrową przyszłość.
By nie dopuścić do rozwoju tej podstępnej choroby, można zapobiegać na kilka sposobów, przede wszystkim ograniczając wszelkie używki, dbając o zbilansowaną i zdrową dietę, regularnie uprawiając sport oraz zmuszać nasz mózg do wysiłku, np. czytając książki. Co prawda nawet wtedy nie mamy gwarancji, że demencja starcza nas ominie, ale przynajmniej mamy czyste sumienie, że zrobiliśmy wszystko, co w naszej mocy, by nie dopuścić do pojawienia się otępienia starczego.
- https://www.alzinfo.org/articles/senile-dementia/; 2020-09-29;
- https://www.alz.org/alzheimers-dementia/what-is-dementia; 2020-09-29;
- https://www.nhs.uk/conditions/dementia/symptoms/; 2020-09-29;
- https://www.kindlycare.com/senile-or-old-dementia/; 2020-09-29;
- https://www.nia.nih.gov/health/what-dementia-symptoms-types-and-diagnosis; 2020-09-29;
- https://www.medicinenet.com/dementia/article.htm; 2020-09-29;
Moja babcia cierpi na demencję, dlatego udałam się do konopnej farmacji w Poznaniu, gdzie pani poleciła mi olej CBD i Brahmi. Nie mogę się nadziwić, jak dużą różnicę zauważyłam! Wyjaśniono mi, że olej CBD ma korzystny wpływ na pamięć, redukując stany zapalne w mózgu i chroniąc neurony przed uszkodzeniami. Brahmi, znane również jako Bacopa monnieri, to zioło, które od wieków stosowane jest w ajurwedzie do poprawy funkcji mózgu. Działa poprzez wpływ na przekazywanie bodźców chemicznych w mózgu, co przyczynia się do lepszego zapamiętywania i koncentracji. Dzięki tej niesamowitej kombinacji oleju CBD i Brahmi, widzę znaczną poprawę u mojej babci.