Guarana – właściwości, działanie i zastosowanie guarany
Przypominające wyglądem ziarenka kawy nasiona guarany to jeden z popularniejszych spalaczy tłuszczu. Ich źródłem są porastające tropikalne lasy Ameryki Południowej czerwone owoce Paullinia cupana. Zawarta w nich substancja może mieć działanie pobudzające, hamujące apetyt i przyspieszające redukcję tkanki tłuszczowej. Do tej pory nie uzyskano jednak jednoznacznych wyników badań naukowych, które potwierdzałyby odchudzające właściwości tego surowca. Czy guarana powoduje utratę wagi? Czy zawierające ją preparaty są bezpieczne dla zdrowia?
Guarana (Paullinia cupana) stanowi pnącze należące do rodziny mydleńcowatych. Roślinę tę można spotkać na terenie dorzecza Amazonki i Pary w Brazylii. Najpopularniejszym produktem wytwarzanym z jej nasion jest gorzko-kwaśny napój o działaniu pobudzającym. Ziarna guarany mają szereg właściwości prozdrowotnych, które są stuleci znane plemionom zamieszkującym Amerykę Południową. Poza działaniem energetyzującym, poprawiającym pamięć i libido, od niedawna znane są również odchudzające właściwości guarany. Naturoterapeuci za surowiec leczniczy uważają każdą z części tej rośliny. Najwięcej wartości mają jednakże nasiona, w których znajduje się podobna do kofeiny guaranina.
Guarana to indiański składnik piwa, chleba i energetyków
Mieszkańcy Ameryki Łacińskiej spożywają guaranę w proszku lub w postaci wodnego roztworu. Tego rodzaju środek ma za zadanie poprawić koncentrację, dodać witalności, uśmierzyć ból, rozgrzać ciało, a także zmniejszyć uczucie głodu. W Polsce ekstrakt z nasion tej rośliny jest popularnym składnikiem kosmetyków i środków zwalczających ból głowy. Najbardziej cenione są jednak jej spalające tłuszcz właściwości. Pradawne indiańskie przepisy zalecają nasiona guarany poddać prażeniu i mieleniu świeżo po zbiorze. Przygotowany z nich proszek może być bowiem bazą do napojów, takich jak, np. piwo guaranowe. W Brazylii powszechnie stosuje się ten surowiec do wyrobu różnego rodzaju energetyków, chleba oraz suplementów diety. Z pobudzających właściwości tej rośliny korzystają głównie osoby aktywne, sportowcy, jak również osoby z nadwagą.

Tajemnicza guaranina
Najważniejszą bioaktyną substancją ukrytą w ziarnach guarany jest guaranina. Poza nią, zawierają one również adeninę, cholinę, katechinę, hypoksantynę, saponiny, teofilinę, teobrominę, skrobię, a także olejki eteryczne. Co ważne, wszystkie składniki obecne w nasionach guaranowych owoców łączą się w wyjątkową kompozycję, która pobudza układ nerwowy, poprawia koncentrację i pamięć, a także działa dodatnio na nastrój, niweluje zmęczenie, podnosi odporność oraz wytrzymałość. Poza tym, ekstrakt z nasion tej rośliny ma właściwości przeciwutleniające, antyzakrzepowe, moczopędne i podnoszące libido. Mimo że, według powszechnej opinii, działanie energetyczne guarany przypomina właściwości napojów z kofeiną, takich jak herbata czy kawa, wywoływany przez nią efekt jest silnie długofalowy. Pobudzenie może utrzymywać się nawet do 6 godzin od momentu spożycia preparatu z ekstraktem z nasion tej rośliny. Co ważne – w przeciwieństwie do produktów kofeinowych, guarana nie wywołuje uzależnienia.

Dlaczego warto łączyć guaranę z zieloną herbatą?
Swoje odchudzające działanie guarana zawdzięcza przede wszystkim wysokiej zawartości guaraniny. Substancja ta potęguje spalanie tkanki tłuszczowej i stymuluje wydatkowanie energii przez organizm. Regularne spożywanie ekstraktu z nasion tej rośliny powoduje redukcję masy ciała. Preparaty na bazie guarany hamują uczucie głodu, przyspieszając jednocześnie metabolizm, poprzez zwiększenie zużycia energii. Głód maleje w wyniku podwyższenia temperatury ciała i spowolnienia tempa opróżniania żołądka. W ten sposób poczucie sytości trwa dłużej. Zdaniem specjalistów najlepsze efekty daje stosowanie suplementów z nasion tej rośliny wraz z ekstraktem z zielonej herbaty.
Sprzeczne wyniki badań naukowych nad guaraną
Spalające tłuszcz właściwości guarany nie zostały jednak do tej pory jednoznacznie udowodnione naukowo. Co ciekawe, badacze z jednego z niemieckich Uniwersytetów są zdania, że nie jest ona surowcem, który może pomóc w walce z nadwagą. Ma temu dowodzić przeprowadzony przez nich eksperyment, w trakcie którego użyto popularnych spalaczy tłuszczu, takich jak np. proszek z kapusty, poliglukozamina, wyciąg z dziwidła i guarana. Środki te miały zmienione nazwy i inne ulotki, przez co biorący udział w badaniu ochotnicy nie znali rzeczywistej nazwy preparatów. Każdej grupie osób w średnim wieku z zaawansowaną otyłością podawano inny rodzaj specyfiku. Po trwającym 2 miesiące eksperymencie okazało się, że pacjenci zażywający 7 z 9 wybranych produktów stracili maksymalnie 2 kg wagi, zaś ochotnicy znajdujący się w przeciwnej grupie, której podawano placebo, schudli średnio niewiele ponad 1 kg. Naukowcy uznali zatem, że biorące udział w badaniu spalacze tłuszczu, w tym guarana, nie powodują spektakularnej redukcji masy ciała. Z kolei Czasopismo Journal of Human Nutrition and Dietetics na początku XXI wieku opublikowało wyniki eksperymentu, który wykazał, że Paullinia cupana może znacząco wspomagać utratę masy ciała. Przeprowadzone badanie dowodzi, że stosowanie w trakcie diety redukcyjnej suplementów na bazie yerba mate, guarany i ziela damiana powoduje (w odniesieniu do grupy kontrolnej) kilkukrotnie większy spadek wagi.

Czy guarana jest w 100% bezpiecznym surowcem?
Amerykańska Agencja Żywności i Leków jeszcze nie oceniła guarany w zakresie jej efektywności, bezpieczeństwa stosowania tudzież obecności potencjalnych zanieczyszczeń. Z tego względu, należy ostrożnie podchodzić do suplementów zawierających ekstrakt z nasion tej rośliny. Biorąc pod uwagę ich właściwości, powinny ich unikać kobiety w ciąży, matki karmiące, cukrzycy, ciśnieniowcy, pacjenci z zaburzeniami pracy serca, a także osoby mające nietolerancję na zawarte w nich składniki. Należy również unikać przedawkowania tego produktu. Objawy nadmiernego spożycia guarany to ból brzucha, skurcze i drżenie mięśni, niepokój, a także bolesne oddawanie moczu. Z kolei w przypadku reakcji alergicznej na guaraninę występuje z reguły zgaga, utrata apetytu, ból głowy, nerwowość, bezsenność i biegunka.
Spalacz tłuszczu a rozsądne odchudzanie
Mimo że, w przypadku prawidłowego stosowania, preparaty z guaraną nie wywołują żadnych skutków ubocznych, należy zachować ostrożność, ponieważ jest to surowiec wciąż nie do końca zbadany. Decydując się na kurację odchudzającą przy wsparciu takiego spalacza tłuszczu, jakim jest Paullinia cupana, powinniśmy uważnie obserwować reakcje naszego organizmu i pozostawać w kontakcie z dietetykiem. Warto przy tym pamiętać, że kluczem do zdrowia i dobrego samopoczucia jest korzystanie z darów natury z właściwym umiarem i rozsądkiem.
- Paweł Kubica, Agnieszka Kulig, Agnieszka Szopa, Karolina Turcza, Halina Ekiert; “Nowe surowce roślinne w Farmakopei Europejskiej. Część 6. Paullinia cupana (P. guarana) – źródło nowegosurowca alkaloidowego”; data dostępu:;
- © European Medicines Agency, 2015. ; “Nasienie guarany”; data dostępu: 2023-04-10;
- Maciej Bilek; Rzeszów University; “Guarana: czym różnią się suplementy diety od roślinnych produktów leczniczych?”; ; 2023-04-10;
- Schimpl FC, da Silva JF, Gonçalves JF i wsp. ; “Guarana: revisiting a highly caffeinated plant from the Amazon. ”; J Ethno-pharmacol 2013; 150(1):14-31.; 2023-04-10;
- Ryan Raman; “12 Benefits of Guarana (Plus Side Effects)”; data dostępu: 2023-04-10;





