ekorozwój
Ekorozwój — to kierunek rozwoju społeczno-gospodarczego, którego zasadniczym założeniem jest działanie w oparciu o poszanowanie środowiska naturalnego. Zgodnie z tą ideą, przedsiębiorczość i polityka gospodarcza realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego, powinny pozostawać w zgodzie ze środowiskiem przyrodniczym, tak, aby nie powodować w nim nieodwracalnych zmian i zapewniać trwałość zasobów naturalnych.
Ekorozwój nazywany jest inaczej rozwojem zrównoważonym, co wskazuje na to, że korzystanie z zasobów naturalnych powinno odbywać się w granicach działań akceptowanych ekologicznie oraz uzasadnionych ekonomicznie i społecznie. Kierunek ten sprzeciwia się więc podejmowaniu kroków, które niosą za sobą zachwianie równowagi w otaczającym nas świecie przyrodniczym i mających zgubny wpływ na funkcjonowanie poszczególnych ekosystemów. Rozwój zrównoważony narzuca na nas konieczność utrzymania równowagi pomiędzy trzema systemami: gospodarczym, społecznym i środowiska naturalnego.
Koncepcja ekorozwoju zakłada, że wzrost cywilizacyjny społeczeństw oraz ich rozwój kulturalny i gospodarczy są możliwe bez wywierania destrukcyjnego wpływu na środowisko. Co więcej, obranie strategii rozwoju, niezagrażającej wyniszczeniem środowiska naturalnego to posunięcie konieczne, jeśli zasoby przyrodnicze mają przetrwać dla dobra człowieka i przyszłych pokoleń. Trzeba bowiem brać pod uwagę, że światowy system ekologiczny ma ograniczone możliwości i wytrzymałość, a ostatnie dekady obfitowały w działania, których skutkiem jest degradacja środowiska na ogromną skalę.
Początki idei ekorozwoju sięgają lat 70. XX wieku. Sam termin został wprowadzony w 1972 roku na konferencji ONZ w Sztokholmie. Jego doprecyzowania podjęto się trzy lata później podczas III Sesji Zarządzającej Programem Narodów Zjednoczonych Ochrony Środowiska. Określono wówczas, że społeczeństwo funkcjonujące w oparciu o ideę zrównoważonego rozwoju, to społeczeństwo, które za nadrzędne uznaje w tym zakresie wymogi ekologiczne. W kolejnych dekadach podjęto dalsze ustalenia, co do wdrażania idei ekorozwoju i sformalizowano je w akty prawne o zasięgu międzynarodowym. Najważniejszym i najbardziej obszernie definiującym model ekorozwoju dokumentem jest tzw. Agenda 21, przyjęta w 1992 roku podczas II Konferencji ONZ w Rio de Janeiro „Środowisko i rozwój”.
Agenda 21 to dokument programowy, precyzujący sposoby wdrażania idei zrównoważonego rozwoju w życie lokalne. Zawiera wytyczne dotyczące między innymi ochrony atmosfery, zapobieganiu wylesieniom, zapewnianiu różnorodności biologicznej, gospodarowania odpadami, ochrony wód, zrównoważonego rozwoju rolnictwa i wsi, zrównoważonego rozwoju terenów górskich, gospodarki odpadami i wielu innych. W kilka lat po przyjęciu Agendy, rozszerzono ją i podsumowano na Światowym Szczycie Zrównoważonego Rozwoju w Johannesburgu w 2002 roku. Wówczas uczestnicy szczytu zobowiązali się do przestrzegania dodatkowo takich zasad, jak przeciwdziałanie nielegalnemu wyrębowi lasów, upowszechnienie dostępu do energetyki, zapewnianie obywatelom dostępu do podstawowych leków, opieki medycznej, urządzeń sanitarnych oraz wody, czy ograniczanie skali zagrożeń zdrowia ludzkiego pochodzących z zanieczyszczeń środowiska. Ekorozwój ma więc na celu również poprawę warunków życia ludności najuboższej.
Jeśli chodzi o polski system prawny, na politykę ekorozwoju uwagę zwraca Konstytucja z 1997 roku w art. 5, który mówi o tym, że Rzeczpospolita Polska „zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju” oraz wskazuje władze publiczne jako podmiot odpowiedzialny za prowadzenie polityki gwarantującej bezpieczeństwo ekologiczne.
Racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych, jakimi dysponuje człowiek, zakłada podporządkowanie się pewnym celom i postawom, których realizacja ma pomóc w ochronie przyrody oraz utrzymaniu symbiozy ze środowiskiem. Wymaga od poszczególnych społeczności, indywidualnych jednostek i przedsiębiorców wprowadzenia pewnych zasad, między innymi zasad oszczędnej produkcji oraz konsumpcji, ponownego wykorzystywania odpadów i eksploatowania zasobów odnawialnych. Wszystko to przy założeniu, że jesteśmy w stanie zaspokoić nasze obecne i przyszłe potrzeby, oszczędzając jednocześnie środowisko.
Idea ekorozwoju wiąże się także z koniecznością wypracowania odpowiednich systemów edukacji, która wpajałaby obywatelom postawę świadomego i racjonalnego korzystania z dóbr naturalnych oraz konsumenckich.
- Słownik encyklopedyczny, Grażyna Łabno, Wydawnictwo Europa, Warszawa 2006.
- Ekorozwój – wyzwanie XXI wieku, Stefan Kozłowski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
- Encyklopedia biologiczna T. III, Zdzisława Otałęga (red. nacz.), Agencja Publicystyczno-Wydawnicza Opres, Kraków 1998.
- Sustainable Development and the Limitation of Growth. Future Prospects for World Civilization, Victor I. Danilov-Danil’yan S. Losev Igor E. Reyf, Springer Berlin Heidelberg, 2010.
- W drodze do ekorozwoju, Stefan Kozłowski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997.
