Wapno gaszone » Opis » co to? » Definicja pojęcia
Ekologia.pl Wiedza Encyklopedia wapno gaszone
Definicja pojęcia:

wapno gaszone

Spis treści

Wapno gaszone — wodorotlenek wapnia Ca(OH)2 czyli nieorganiczny związek wapnia z grupy wodorotlenków.

Wapno gaszone nazywane jest też wapnem lasowanym. Uzyskuje się je w reakcji gaszenia wapna palonego przebiegającej następująco:

CaO + H2O -> Ca(OH)2

Wapno gaszone ma szerokie zastosowanie m.in. w przemyśle spożywczym oraz budowlanym.
Wodorowęglan wapnia w postaci stałej jest białym, bezwonnym proszkiem. Jest słabo rozpuszczalny w wodzie, jego rozpuszczalność wynosi około 1,3 g na litr w 20oC. Masa molowa związku wynosi 74,09 g/mol. Nasycony roztwór wodorowęglanu wapnia nazywany jest wodą wapienną. Jej pH wynosi ok. 12, więc jest mocną zasadą i ma właściwości żrące. Kontakt ze skórą może spowodować powstanie zaczerwienienia, pęcherzy, podrażnień i owrzodzeń. W przypadku spożycia następuje działanie żrące w przełyku, a przy większej ilości nawet w żołądku. Długotrwały kontakt z wapnem gaszonym może powodować podrażnienie gardła, oczu, śluzówki nosa oraz ostry kaszel.

Proces powstawania

Wapno gaszone na skalę przemysłową jest otrzymywane w reakcji gaszenia (lasowania) wapna palonego, a konkretnie reakcji tlenku wapnia z wodą, w wyniku której powstaje wodorotlenek wapnia. Proces lasowania jest przeprowadzany na dwa sposoby:

  • Gaszenie na mokro – w tej metodzie używa się dużej ilości wody. W zależności od ilości wykorzystanego płynu można otrzymać ciasto wapienne bądź mleko wapienne. Ta metoda stosowana jest prze samodzielnej produkcji. W przypadku gaszenia całych brył wapna palonego cały proces się wydłuża. Jeśli produkt ma być wykorzystany do prac murarskich to gaszenie powinno trwać co najmniej dwa tygodnie. Natomiast w przypadku prac tynkarskich minimum wynosi dwa miesiące.
  • Gaszenie na sucho – proces przeprowadzany w warunkach przemysłowych. Zachodzi przy użyciu niewielkiej ilości wody, tak by zaszła reakcja chemicznej. W jej wyniku powstaje wapno hydratyzowane.

Wodorotlenek wapnia w wapnie gaszonym przyjmuje postać niewielkich płytek o powierzchni około 30 m2/g. Wielkość płytek mówi o jakości wapna, jako spoiwa – im są mniejsze tym tłustsze wapno.

Wodorotlenek wapnia, fot. Wikipedia

Proces twardnienia i wiązania wapna zachodzi na trzy sposoby:

  • Poprzez krystalizację. Jest to główny sposób wiązania zaprawy wapiennej. Polega on na odparowaniu wody lub jej wsiąknięciu w murowane, tynkowane lub malowane ściany. Zaprawa krystalizuje się do postaci kryształków wodzianu wapnia lub uwodnionego wodorotlenku wapniowego. Powstałe kryształki zrastają się ze sobą oraz z ziarnami piasku tworząc sztuczne kamienie. Jest to proces odwracalny i umożliwia zmiękczenie częściowo zaschniętych zapraw.
  • Poprzez karbonatyzację. Proces ten polega na łączeniu się wapna z dwutlenkiem węgla w obecności wody, która pełni rolę katalizatora. Zachodzi według reakcji – Ca(OH)2 + nH2O + CO2 = CaCO3 + (n+1)H2O – i jest procesem nieodwracalnym. Twardnienie zachodzi powoli i następuję najpierw na powierzchni, a głębiej może zachodzić nawet latami zanim nastąpi związanie dwutlenku węgla z atmosfery.
  • Przez tworzenie się krzemianów wapnia. Proces wiązania w wyniku reakcji chemicznej z dwutlenkiem krzemu: 2Ca(OH)2 + SiO2 = 2CaO·SiO2·2H2O. Dwutlenek krzemu SiO2 jest głównym składnikiem piasku, a reakcja jego wiązania z wodorotlenkiem wapnia zachodzi w obecności wody i w temperaturze powyżej 100oC. Proces ten jest wykorzystywany przy produkcji cegieł wapienno-piaskowych oraz betonów komórkowych.

Wapno gaszone stanowi spoiwo zaprawy murarskiej. Źródło: pixabay.com

Zastosowanie wapna gaszonego

Wodorotlenek wapnia jest wykorzystywany w wielu gałęziach przemysłu. W budownictwie jest stosowany jako spoiwo zapraw murarskich oraz tynkarskich, a także jako baza do farb malarskich. Dzięki swoim właściwościom dezynfekcyjnym jest wykorzystywany do bielenia pomieszczeń gospodarczych, a także pni drzew owocowych, co umożliwia walkę ze szkodnikami. Zapobiega to również pękaniu pni pod wpływem dużych zmian temperatury. Bielone pnie odbijają promienie słoneczne zapobiegając nagrzaniu się ich w ciągu dnia, dzięki czemu w nocy nie ma tak dużych różnic w temperaturze. Jest również wykorzystywane w rolnictwie do produkcji nawozów sztucznych (nawozy wapienne) oraz do oczyszczania soku z buraków w cukrownictwie.


Wapno hydratyzowane jest używane do odkwaszania gleb. Może być też stosowane do syntezy węglanu wapnia oraz wapna chlorowanego, wykorzystywanego w garbarstwie jako wybielacz. Jako ciasto wapienne jest wykorzystywane w stomatologii. Jest składnikiem cementu stomatologicznego który jest używany jako podkład pod plomby oraz jako opatrunek w kanale zębowym w przypadku zapalenia tkanek. Kolejnym zastosowaniem jest odsiarczanie spalin w energetyce. Wapno gaszone w połączeniu z sodą jest wykorzystywane w procesie zmiękczania wody.

W przemyśle spożywczym wodorowęglan wapnia również ma wiele zastosowań. Występuje pod oznaczeniem E526 i jest wykorzystywany jako regulator kwasowości, czyli substancja, która ma za zadanie nadać produktowi odpowiedni odczyn. Dzięki swoim właściwościom wiążącym i utwardzającym ma również zastosowanie tekstotwórcze. Jako dodatek do żywności spotykany jest m.in. w wyrobach czekoladowych, przetworach owocowych i w piwie.

Ciasto wapienne ma zastosowanie w stomatologii. Źródło pixabay.com

Inne postacie wapna

  • Wapno palone – tlenek wapnia CaO, inaczej nazywane wapnem niegaszonym. Jest otrzymywane poprzez wypalanie kamienia wapiennego w wapienniku, w bardzo wysokiej temperaturze (900-1300oC). Może być w formie brył lub w postaci zmielonej. Jego kolor zależy od znajdujących się w nim domieszek. Jest higroskopijne (łatwo chłonie wilgoć), więc wchodzi w reakcję prowadzącą do powstania wapna gaszonego. W zależności od surowca z jakiego powstaje, rozróżnia się wapno wapniowe (z wapieni), dolomitowe (z wapieni dolomitycznych) oraz hydrauliczne (z wapieni ilastych).
  • Ciasto wapienne – plastyczna masa, która jest otrzymywana z wapna gaszonego. Ma barwę do białej z domieszkami szarości aż po szarą. Jest stosowane do zapraw murarskich i tynkarskich.
  • Wapno suchogaszone (hydratyzowane) – jest to suchy proszek gotowy do wykorzystania w produkcji zaprawy wapiennej i cementowo-wapiennej. Powstaje w procesie gaszenia wapna na sucho.
  • Mleko wapienne – to zawiesina, która powstaje poprzez rozcieńczenie ciasta wapiennego wodą. Jest stosowane jako dodatek do zapraw wapienno-cementowych, a także do bielenia ścian budynków i pomieszczeń gospodarczych. Ma właściwości silnie odkażające. Mleko wapienne powinno być wytwarzane bezpośrednio przed użyciem ponieważ zawiesina bardzo łatwo osiada.

Wapno gaszone jest wykorzystywane w produkcji tynku, fot. pixabay.com
Bibliografia:
  1. Chemia ogólna – cząsteczki, materia, reakcje, Loretta Jones, Peter Atkins, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
  2. Nowa Encyklopedia Powszechna PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997.
  3. Podręczny słownik chemiczny, Romuald Hassa, Janusz Mrzigod, Janusz Nowakowski, Videograf II, Katowice 2004.
  4. Podstawy chemii dla kandydatów na wyższe uczelnie, K.M. Pazdro, Wydawnictwo Edukacyjne, Warszawa 1991.
  5. Podstawy chemii nieorganicznej – część 3, Adam Bielański, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994.
Indeks nazw
Szukaj lub wybierz według alfabetu
A B C D E F G H I J K L Ł M N O P Q R S Ś T U V W X Y Z Ź Ż
Znaki ekologiczne
Responsible Choice
Responsible Choice
4.8/5 - (12 votes)
Default Banner Post Banner
Subscribe
Powiadom o
1 Komentarz
Inline Feedbacks
View all comments

Chyba pomylka chodzi o wodorotlenek a nie wodoroweglan przykre ze publikując taką wiadomość nikt tego nie sprawdza i wprowadza w bład