wapno gaszone
Wapno gaszone — wodorotlenek wapnia Ca(OH)2 czyli nieorganiczny związek wapnia z grupy wodorotlenków.
Wapno gaszone nazywane jest też wapnem lasowanym. Uzyskuje się je w reakcji gaszenia wapna palonego przebiegającej następująco:
Wapno gaszone ma szerokie zastosowanie m.in. w przemyśle spożywczym oraz budowlanym.
Wodorowęglan wapnia w postaci stałej jest białym, bezwonnym proszkiem. Jest słabo rozpuszczalny w wodzie, jego rozpuszczalność wynosi około 1,3 g na litr w 20oC. Masa molowa związku wynosi 74,09 g/mol. Nasycony roztwór wodorowęglanu wapnia nazywany jest wodą wapienną. Jej pH wynosi ok. 12, więc jest mocną zasadą i ma właściwości żrące. Kontakt ze skórą może spowodować powstanie zaczerwienienia, pęcherzy, podrażnień i owrzodzeń. W przypadku spożycia następuje działanie żrące w przełyku, a przy większej ilości nawet w żołądku. Długotrwały kontakt z wapnem gaszonym może powodować podrażnienie gardła, oczu, śluzówki nosa oraz ostry kaszel.
Proces powstawania
Wapno gaszone na skalę przemysłową jest otrzymywane w reakcji gaszenia (lasowania) wapna palonego, a konkretnie reakcji tlenku wapnia z wodą, w wyniku której powstaje wodorotlenek wapnia. Proces lasowania jest przeprowadzany na dwa sposoby:
- Gaszenie na mokro – w tej metodzie używa się dużej ilości wody. W zależności od ilości wykorzystanego płynu można otrzymać ciasto wapienne bądź mleko wapienne. Ta metoda stosowana jest prze samodzielnej produkcji. W przypadku gaszenia całych brył wapna palonego cały proces się wydłuża. Jeśli produkt ma być wykorzystany do prac murarskich to gaszenie powinno trwać co najmniej dwa tygodnie. Natomiast w przypadku prac tynkarskich minimum wynosi dwa miesiące.
- Gaszenie na sucho – proces przeprowadzany w warunkach przemysłowych. Zachodzi przy użyciu niewielkiej ilości wody, tak by zaszła reakcja chemicznej. W jej wyniku powstaje wapno hydratyzowane.
Wodorotlenek wapnia w wapnie gaszonym przyjmuje postać niewielkich płytek o powierzchni około 30 m2/g. Wielkość płytek mówi o jakości wapna, jako spoiwa – im są mniejsze tym tłustsze wapno.
Proces twardnienia i wiązania wapna zachodzi na trzy sposoby:
- Poprzez krystalizację. Jest to główny sposób wiązania zaprawy wapiennej. Polega on na odparowaniu wody lub jej wsiąknięciu w murowane, tynkowane lub malowane ściany. Zaprawa krystalizuje się do postaci kryształków wodzianu wapnia lub uwodnionego wodorotlenku wapniowego. Powstałe kryształki zrastają się ze sobą oraz z ziarnami piasku tworząc sztuczne kamienie. Jest to proces odwracalny i umożliwia zmiękczenie częściowo zaschniętych zapraw.
- Poprzez karbonatyzację. Proces ten polega na łączeniu się wapna z dwutlenkiem węgla w obecności wody, która pełni rolę katalizatora. Zachodzi według reakcji – Ca(OH)2 + nH2O + CO2 = CaCO3 + (n+1)H2O – i jest procesem nieodwracalnym. Twardnienie zachodzi powoli i następuję najpierw na powierzchni, a głębiej może zachodzić nawet latami zanim nastąpi związanie dwutlenku węgla z atmosfery.
- Przez tworzenie się krzemianów wapnia. Proces wiązania w wyniku reakcji chemicznej z dwutlenkiem krzemu: 2Ca(OH)2 + SiO2 = 2CaO·SiO2·2H2O. Dwutlenek krzemu SiO2 jest głównym składnikiem piasku, a reakcja jego wiązania z wodorotlenkiem wapnia zachodzi w obecności wody i w temperaturze powyżej 100oC. Proces ten jest wykorzystywany przy produkcji cegieł wapienno-piaskowych oraz betonów komórkowych.
Zastosowanie wapna gaszonego
Wodorotlenek wapnia jest wykorzystywany w wielu gałęziach przemysłu. W budownictwie jest stosowany jako spoiwo zapraw murarskich oraz tynkarskich, a także jako baza do farb malarskich. Dzięki swoim właściwościom dezynfekcyjnym jest wykorzystywany do bielenia pomieszczeń gospodarczych, a także pni drzew owocowych, co umożliwia walkę ze szkodnikami. Zapobiega to również pękaniu pni pod wpływem dużych zmian temperatury. Bielone pnie odbijają promienie słoneczne zapobiegając nagrzaniu się ich w ciągu dnia, dzięki czemu w nocy nie ma tak dużych różnic w temperaturze. Jest również wykorzystywane w rolnictwie do produkcji nawozów sztucznych (nawozy wapienne) oraz do oczyszczania soku z buraków w cukrownictwie.
Wapno hydratyzowane jest używane do odkwaszania gleb. Może być też stosowane do syntezy węglanu wapnia oraz wapna chlorowanego, wykorzystywanego w garbarstwie jako wybielacz. Jako ciasto wapienne jest wykorzystywane w stomatologii. Jest składnikiem cementu stomatologicznego który jest używany jako podkład pod plomby oraz jako opatrunek w kanale zębowym w przypadku zapalenia tkanek. Kolejnym zastosowaniem jest odsiarczanie spalin w energetyce. Wapno gaszone w połączeniu z sodą jest wykorzystywane w procesie zmiękczania wody.
W przemyśle spożywczym wodorowęglan wapnia również ma wiele zastosowań. Występuje pod oznaczeniem E526 i jest wykorzystywany jako regulator kwasowości, czyli substancja, która ma za zadanie nadać produktowi odpowiedni odczyn. Dzięki swoim właściwościom wiążącym i utwardzającym ma również zastosowanie tekstotwórcze. Jako dodatek do żywności spotykany jest m.in. w wyrobach czekoladowych, przetworach owocowych i w piwie.
Inne postacie wapna
- Wapno palone – tlenek wapnia CaO, inaczej nazywane wapnem niegaszonym. Jest otrzymywane poprzez wypalanie kamienia wapiennego w wapienniku, w bardzo wysokiej temperaturze (900-1300oC). Może być w formie brył lub w postaci zmielonej. Jego kolor zależy od znajdujących się w nim domieszek. Jest higroskopijne (łatwo chłonie wilgoć), więc wchodzi w reakcję prowadzącą do powstania wapna gaszonego. W zależności od surowca z jakiego powstaje, rozróżnia się wapno wapniowe (z wapieni), dolomitowe (z wapieni dolomitycznych) oraz hydrauliczne (z wapieni ilastych).
- Ciasto wapienne – plastyczna masa, która jest otrzymywana z wapna gaszonego. Ma barwę do białej z domieszkami szarości aż po szarą. Jest stosowane do zapraw murarskich i tynkarskich.
- Wapno suchogaszone (hydratyzowane) – jest to suchy proszek gotowy do wykorzystania w produkcji zaprawy wapiennej i cementowo-wapiennej. Powstaje w procesie gaszenia wapna na sucho.
- Mleko wapienne – to zawiesina, która powstaje poprzez rozcieńczenie ciasta wapiennego wodą. Jest stosowane jako dodatek do zapraw wapienno-cementowych, a także do bielenia ścian budynków i pomieszczeń gospodarczych. Ma właściwości silnie odkażające. Mleko wapienne powinno być wytwarzane bezpośrednio przed użyciem ponieważ zawiesina bardzo łatwo osiada.
- Chemia ogólna – cząsteczki, materia, reakcje, Loretta Jones, Peter Atkins, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
- Nowa Encyklopedia Powszechna PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997.
- Podręczny słownik chemiczny, Romuald Hassa, Janusz Mrzigod, Janusz Nowakowski, Videograf II, Katowice 2004.
- Podstawy chemii dla kandydatów na wyższe uczelnie, K.M. Pazdro, Wydawnictwo Edukacyjne, Warszawa 1991.
- Podstawy chemii nieorganicznej – część 3, Adam Bielański, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994.



Chyba pomylka chodzi o wodorotlenek a nie wodoroweglan przykre ze publikując taką wiadomość nikt tego nie sprawdza i wprowadza w bład