Jarzębinogruszka owoc – właściwości, witaminy i wartości odżywcze jarzębinogruszki

Jarzębinogruszka (Sorbopyrus auricularis) stanowi hybrydę jarząba mącznego i gruszki jadalnej. Wbrew pozorom – nie jest to nowość na rynku – ta wyjątkowa gruszka o okrągłych owocach występuje w Polsce od ponad 400 lat! Początkowo pełniła głównie funkcję dekoracyjną i hodowano ją w parkach oraz ogrodach botanicznych. Obecnie docenia się również jej wal0ory smakowe.

Jarzębinogruszkę nazywa się niekiedy jarzębogruszką lub gruszką czerwoną. Jak się można domyślić z samej nazwy, jarzębinogruszka jest hybrydą dwóch gatunków drzew – jarząba mącznego (Sorbus aria) i gruszki jadalnej (Pyrus communis). Gatunek ten został w XVI wieku znaleziony przez botanika Bauhina w ogrodach barona Polvillera w Alzacji (historycznej krainie Francji). Był powszechnie uprawiany na przełomie XVIII i XIX wieku. Odkryte wówczas drzewo było naturalnym mieszańcem gruszy pospolitej oraz jarzębu mącznego. Obecnie hodowane okazy są jego klonami.

Jarzębinogruszka jest również znana pod wieloma innymi naukowymi nazwami: Azarolus pollvilleriana Borkh., Lazarolus pollveria Medik., Pyrus bollwylleriana DC., Pyrus irregularis Münchh., Pyrus malifolia Spach, Pyrus pollveria L., Pyrus pollvilla C. C. Gmel., Pyrus pollwilleriana J. Bauhin ex Decne., Pyrus tomentosa Moench, ×Sorbopyrus auricularis var. bulbiformis (Tat.) C. K. Schneid., ×Sorbopyrus malifolia (Spach) C. K. Schneid. ex Bean

Jarzębinogruszka to drzewo bez specjalnych wymagań

Każdy, kto ma ochotę samodzielnie przekonać się o walorach smakowych jarzębinogruszki  może zakupić ukorzenioną sadzonkę do ogrodu. Jest to drzewo łatwe w uprawie ‒ odporne na większość chorób grzybowych i wirusowych i kiepskie warunki pogodowe, w tym na silny mróz. Drzewko sadzi się do żyznej, przepuszczalnej ziemi. Idealne jest pH gleby równe 6,5. Roślina lubi światło, więc warto posadzić ją w dobrze nasłonecznionym miejscu. Nie lubi przeciągów, dlatego wybieramy miejsce osłonięte od wiatru.

Jarzębinogruszka nie wymaga specjalnych zabiegów pielęgnacyjnych, wystarczy od czasu do czasu przyciąć gałęzie, by utrzymać ładny kształt korony. Jeżeli sadzimy drzewo w lekkiej glebie, to od czasu do czasu można je podsypać ziemią wymieszaną z kompostem lub obornikiem. Jarzębinogruszkę warto posadzić w ogrodzie, nie tylko ze względu na smaczne owoce. Drzewo Sorbopyrus auricularis, ze względu swój szerokostożkowaty kształt, może pełnić też funkcję dekoracyjną. Drzewo dorasta do 10-12 metrów wysokości. W połowie maja pojawiają się na nim białe kwiaty, zebrane w średniej wielkości baldachogrona. Wiele owoców nie ma nasion, dlatego drzewo można rozmnażać tylko przez szczepienie.

Jarzębinogruszki jako owoce grzechu warte

Na pierwsze owoce jarzębinogruszki trzeba poczekać kilka, a nawet kilkanaście lat. Ale warto. Drzewo rodzi okrągłe, żółto-pomarańczowe owoce bez pestek, wielkości mniej więcej dużej moreli. Płody pojawiają się dosyć późno, bo na przełomie sierpnia i września. Gęsty, maślany miąższ tego owocu w smaku przypomina gruszkę europejską ‒ jest bardzo słodki, soczysty i aromatyczny. Wieloletnie drzewa owocują obficie, ale nie co roku (zwykle co 2-3 lata). 

Jarzębinogruszki można spożywać na surowo lub w formie przetworzonej. Owoce idealnie nadają się do sporządzania kompotów, nalewek, marynat w occie, dżemów, konfitur i innych domowych przetworów.

Jarzębinogruszka – witaminy i wartości odżywcze

Niewiele jest informacji na temat właściwości odżywczych tego owocu. Jarzębinogruszka, jak większość owoców składa się z wody, kwasów organicznych, związków azotowych, garbników i barwników. Właściwości prozdrowotne owoców  wynikają także z zawartości związków utleniających, które wspomagają naturalne mechanizmy obronne organizmu. Można też przyjąć, że Sorbopyrus auricularis ma właściwości zbliżone do swoich rodziców. Patrząc pod tym kątem można przyjąć, że jarzębinogruszka, podobnie jak gruszka, jest bogata w witaminy ‒ witaminę A, witaminy z grupy B (witamina B1, B2, B3, B6 i B9), witaminę C, E i K, sole mineralne (cynk, fosfor, magnez, potas, sód, wapń i żelazo), węglowodany, błonnik i cukry proste. Spożywanie owoców, dobrze wpływa na trawienie i przeciwdziała zaparciom. Spora ilość błonnika, pobudza jelita do pracy, dobrze wpływając na metabolizm. Mają też właściwości moczopędne. Pomagają regulować ciśnienie krwi. Można więc powiedzieć, że jarzębinogruszka odziedziczyła po rodzicach najlepsze cechy!

Jarzębinogruszka w kuchni

Jarzębinogruszka podobnie jak gruszka idealnie nadaje się do przyrządzania domowych przetworów: nalewek, konfitur czy dżemów.

Jarzębinogruszka w słodkiej zalewie z cynamonem

Składniki:

• 2 kg jarzębinogruszki
• przyprawy (cynamon, goździki)
• woda (5 l)
• 0,5 kg cukru

Przygotowanie:
Jarzębinogruszki myjemy, obieramy ze skórki i kroimy w ćwiartki i wycinamy środek. Wkładamy do wyparzonych, dokładnie umytych słoików. Dodajemy przyprawy: 3 goździki, szczyptę mielonego cynamonu lub jak kto woli laskę cynamonu. Zalewę przygotowujemy, gotując wodę z cukrem przez parę minut. Kiedy cukier się rozpuści gotową zalewę wlewamy do słoików z owocami. Słoiki zakręcamy i stawiamy do góry dnem.

Jarzębinogruszka po polsku

Na razie jarzębinogruszka nie cieszy się zbyt dużą popularnością. Do niedawna można ją było spotkać głównie w ogrodach botanicznych i większych sklepach ogrodniczych. W prywatnych ogródkach pojawia się raczej jako roślina ozdobna, niż  drzewo owocowe. Znane są trzy odmiany jarzębinogruszki. Jarzębinogruszka uszkowata ‘Bulbiformis, bardzo rzadko spotykana ‘Malifolia’ i jarzębinogruszka Bollwillera. która wydaje brązowe owoce z rumieńcem. Roślinę tę warto uprawiać w przydomowym ogródku – z pewnością jej oryginalne i smaczne owoce będą przyciągać spojrzenia, a także zagoszczą w naszej spiżarni.