Sos Tabasco – właściwości, skład i zastosowanie sosu Tabasco
Choć pochodzenie sosu Tabasco do dzisiaj nie zostało jednoznacznie wyjaśnione jedno jest pewne – to jeden z najbardziej charakterystycznych dla kultury zachodniej dodatek do dań. Wyróżnia się nie tylko ostrym smakiem, ale również jest najprawdopodobniej najczęściej pojawiającym się sosem w filmach. Począwszy od końca XIX wieku, sos Tabasco co rusz pojawia się w sztuce popularnej. Odnajdujemy go m.in. w dziele Charliego Chaplina, a także w serii „Nasz gang” czy „Powrocie do przyszłości 3”
Sos Tabasco – co to takiego?
Sos Tabasco jest ostrym, wytrawnym sosem otrzymywanym z połączenia papryki Tabasco, soli i octu. Papryka Tabasco to papryka owocowa rosnąca w Ameryce Środkowej. Mimo wysokiej ostrości, wahającej się między 30 000 a 50 000 SHU, uczucie palenia w ustach po jej zjedzeniu szybko znika.
Obecnie sos Tabasco na bazie papryczek jest produkowany przez Mclhenny Company. Według firmowej legendy, pierwszy sos Tabasco został stworzony w 1868 roku przez Edmunda McIlhenny’ego byłego bankowca, który w 1840 roku przeniósł się do Louisiany.
Ta wersja została jednak zakwestionowana w książce zatytułowanej w oryginale „McIlhenny’s Gold: How a Louisiana Family Built the Tabasco Empire” autorstwa Jeffrey’a Rothfedera, który twierdzi, że historia sosu Tabasco rozpoczyna się tuż przed wybuchem wojny secesyjnej od właściciela plantacji w Nowym Orleanie, niejakiego Maunsela White’a, słynącego z wystawnych przyjęć i równie imponującego jedzenia. Potrawy na jego stole nawiązywały nie tylko do europejskiej, ale również do karaibskiej kuchni. Jednakże jeden z jego ulubionych sosów, wykonany z pieprzu, którego nazwa miała pochodzić od jednego ze stanów w Meksyku – Tabasco, był jego własnym pomysłem. White dodawał sos do różnych potraw, a także przelewał go w butelki, by dać go w prezencie swoim gościom. Na dwie dekady przed tym Edmund Mclhenny zaczął wytwarzać swój sos, White już uprawiał papryczki Tabasco na swoich plantacjach. Potwierdzenie tego faktu odnajdujemy w liście z 26 stycznia 1850 roku opublikowanym w gazecie „Daily Orleans Daily Delta”, w którym Rothfeder pisze, że były bankier i właściciel plantacji, Maunsel White, uprawia papryczkę Tabasco. Badacz twierdzi, że sos, który 20 lat później miał wyrabiać Mclhenny jest co najmniej inspirowany receptą White’a.
Jean Andrews w książce „Peppers: the Domesticated Capsicums” idzie o krok dalej, twierdząc, że w 1862 roku, tuż przed śmiercią White przekazał ziarenka papryki wraz z przepisem na sos Tabasco swojemu przyjacielowi Edmundowi McIlhenny’emu, który odwiedził go na jego plantacji. Swoje przekonania opiera na zeznaniu amerykańskiego sądu okręgowego z 1922 roku.
Początkowo Edmund McIlhenny rozprowadzał swój z sos w butelkach po wodzie kolońskiej, które pozyskiwał od dostawcy szkła w Nowym Orleanie. Po jego śmierci w 1890 roku produkcję sosu przejął jego najstarszy syn John. Mężczyzna unowocześnił firmę i rozszerzył rynek zbytu, by po zaledwie kilku latach odejść z rodzinnego biznesu i wstąpić do pułku kawalerii dowodzonego przez Theodora Roosevelta.
Od 1898 do 1949 roku firmą kierował jego brat Edward Avery McIlhenny, który skupił się na jej modernizacji i pozyskiwaniu kolejnych klientów. Przez kolejne lata firma przechodziła z rąk do rąk kolejnych pokoleń rodziny McIlhenny’ów. W 2012 roku przewodnictwo w firmie przejął Tony Simmons, kuzyn McIlhenny’ów i zarządza firmą do dziś.
Sos Tabasco w kuchni
Sos Tabasco jest bardzo popularny do tworzenia marynat, a także przyprawiania mięs oraz potraw na bazie pomidorów, zapiekanek ziemniaczanych, dań makaronowych czy różnego rodzaju risott. Kilka kropel sosu Tabasco stosuje się również do drinków takich jak Krwawa Mary czy Wściekły Pies. Obecnie jest sprzedawany w ponad 185 krajach oraz znany w 22 językach i dialektach.
Szczególnie chętnie stosuje się go w kuchni amerykańskiej, meksykańskiej, japońskiej, indyjskiej oraz węgierskiej. Oryginalny sos Tabasco, w suchym i chłodnym miejscu, może być przechowywany przez ponad 5 lat. Do dzisiaj wzór butelki pokrywa się niemal w całości z pierwowzorem.
Doustna dawka śmiertelna sosu, ustalona na podstawie badań na szczurach laboratoryjnych w 1982 roku i przedstawiona w artykule ‘’Toksyczność Tabasco”, to około 20 ml na każdy kilogram masy.
Czy zatem warto sięgać po ten sos? Sam fakt, że jego podstawowy składnik – papryczka Tabasco jest bogata w kapsaicynę, wskazuje, że tak. Substancja ta ma działanie przeciwnowotworowe i jak wykazał David Popovich, badacz z nowozelandzkiego Uniwersytetu Massey, może hamować rozwój raka prostaty nawet o 80%. Co więcej, spożywanie sosu Tabasco przyspiesza przemianę materii, dzięki czemu jesteśmy w stanie w krótszym czasie zrzucić więcej zbędnych kilogramów. Dodatkowym plusem sosu Tabasco jest jego niska, niemal bliska zeru, kaloryczność oraz niewielka zawartość tłuszczu. Oryginalny sos Tabasco wyróżnia się na tle innych sosów niską zawartością sodu – dla porównania sos Texas Pete Hot zawiera 70 mg sodu w 1 łyżeczce, Frank’s Red Hot Original Cayenne Pepper Sauce – 190 mg sodu, natomiast sos Tabasco tylko 35 mg sodu, co stanowi 2% zalecanego dziennego spożycia tego pierwiastka. Sos Tabasco jest ubogi w węglowodany, dzięki czemu może być stosowany w trakcie diety niskowęglowodanowej.
Sos Tabasco popkulturze
Sos Tabasco na stałe wpisał się w kulturę i sztukę. Po raz pierwszy pojawia się w datowanej na 1894 roku operze burleskowej George’a W. Chadwicka, wskrzeszonej w 2018 roku przez Paula Mauffray’a ze wsparciem merytorycznym ze strony firmy Mclhenny. Dużą popularność sosowi przyniósł serial „Nasz gang’’ z 1932 roku, gdzie również mowa o sosie Tabasco. Wątek z udziałem sosu Tabasco obecny był u Charliego Chaplina w sztuce „Modern Times’’ z 1936 roku. W „Powrocie do przyszłości 3, barman stosuje sos Tabasco jako jeden ze składników napoju na kaca, nazywanego „sokiem budzącym”.
Walory smakowe sosu Tabasco zostały docenione przez NASA – sos pojawił się w menu programu Skylab oraz Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Astronauci stosują go, by dodać więcej smaku nijakiemu z ich punktu widzenia jedzeniu, które spożywają podczas kosmicznych misji. Sos Tabasco zyskał także uznanie w amerykańskiej armii. Począwszy od lat 80. butelki sosu Tabasco były obecny w wojskowym menu. W tym samym czasie firma McIlhenny wydała i udostępniła żołnierzom za darmo książkę kucharską z motywem wojskowym, gdzie wykorzystano komiksową postać Beetle Bailey’a.
Inne produkty dostępne na rynku – zwłaszcza amerykańskim, takie jak ketchup Heinz, musztarda Plochman, sos stekowy, sól Lawry’ego, chipsy ziemniaczane Zappa czy marynaty Vlasic, zawierają w sobie sos Tabasco. Firma Mclhenny zezwala innym markom na reklamowanie sosu Tabasco jako składnika danego produktu w ramach co-brandingu, znanej praktyki marketingowej opierającej się na współpracy ze sobą różnych marek w celu zwiększenia własnych zysków.
Przepis na sos Tabasco
Wielu z nas zamiast kupować, woli po prostu samodzielnie przygotowywać dany sos. Nie inaczej jest w przypadku Tabasco. Poniżej prezentujemy recepturę, dzięki której będziesz mógł sporządzić ten oryginalny dodatek do dań.
Składniki:
- 45 dag papryki Tabasco
- 474 ml octu białego
- 2 łyżeczki soli kamiennej
Zanim zrobisz sos – kilka wskazówek:
- Postaw na wysokiej jakości biały ocet, który wcześniej został poddany destylacji. Koniecznie wybierz ocet w szklanej butelce, dzięki temu Twój sos Tabasco będzie najwyższej jakości.
- Wybierz papryczki Tabasco, które są jasnoczerwone, bez żadnych skaz. Jeżeli w sklepie nie uda Ci się kupić papryczek Tabasco, zamiast nich możesz zastosować inną ostrą paprykę typu chilli. Dobrymi zamiennikami będą takie papryki jak: habanero, serrano czy cayenne.
- Uważaj podczas krojenia papryczek. Koniecznie załóż parę rękawiczek jednorazowych. W ten sposób ochronisz swoją skórę przed sokiem z papryczek, który jest bardzo ostry i może poparzyć skórę. Po przygotowaniu papryki dokładnie umyj ręce. Podając ją, zwróć uwagę na to, by nie dotykać oczu i twarzy – może to skutkować podrażnieniem.
- Podczas gotowania nie stój bezpośrednio nad garnkiem i nie wdychaj oparów, ponieważ w ten sposób mógłbyś doprowadzić do podrażnienia kanałów nosowych, gardła czy płuc.
Sposób przygotowania sosu Tabasco
- Pozbądź się łodyg odcinając górę papryki ostrym nożem, a następnie umyj paprykę pod zimną wodą.
- Posiekaj papryczki albo wrzuć je do blendera.
- Umieść zblendowane lub posiekane papryczki w garnku. Następnie dolej około dwie szklanki octu destylowanego oraz dodaj dwie łyżeczki soli morskiej. Gotuj na średnim ogniu.
- Doprowadź do wrzenia, regularnie mieszając, aby papryka nie przykleiła się do dna.
- Po zagotowaniu zmniejsz ogień i podgrzewaj dokładnie 5 minut, po czym natychmiast zdejmij garnek z ognia.
- Pozwól sosowi ostygnąć.
- Po ostudzeniu sosu wrzuć go do blendera lub miksuj aż otrzymasz całkowicie płynną konsystencję.
- Otrzymany sos wlej do szczelnego pojemnika, np. szklanego słoika. Przygotowany sos przechowuj dwa tygodnie w lodówce. W tym czasie stanie się on ostrzejszy.
- Po dwóch tygodniach wyjmij sos z lodówki i przelej go przez drobne sitko do innego słoika. Na siateczce sitka powinny zatrzymać się nasiona, które jeszcze pozostały w sosie.
- Następnie znowu umieść go w lodówce w szczelnie zamkniętym słoiku. W taki sposób możesz go przechowywać przez około rok.
- Pamiętaj, by nie zamrażać sosu, ponieważ zmieni swój smak i konsystencję.
- Teraz możesz dodawać go do potraw i drinków. Nie przesadź z ilością, kilka kropel z pewnością wystarczy.
Sos Tabasco to godny dodatek do wielu dań czy drinków
Cieszący się ogromną popularnością na całym świecie sos Tabasco, który doczekał się własnego miejsca w zespole NASA, a także w kulturze mainstreamowej to z pewnością godny dodatek do wielu dań czy drinków. Jeżeli jeszcze go nie próbowałeś, koniecznie wprowadź go do swojej kuchni. Pamiętaj jednak, by nie przesadzić z jego ilością. Już kilka kropel sprawi, że Twoja potrawa osiągnie dużą ostrość, dlatego nie radzimy eksperymentować z większą dawką sosu Tabasco.
- https://www.tabasco.com/tabasco-history/; 2019-03-04;
- https://www.wsj.com/articles/SB119197321923754093; 2019-03-04;
- https://www.wikihow.com/Make-Tabasco-Sauce; 2019-03-04;
- J. Chetwynd; "How the Hot Dog Found Its Bun: Accidental Discoveries and Unexpected Inspirations That Shape What We Eat and Drink"; wyd. Rowman & Littlefield, 2012.;
