Kefir - właściwości, skład i zastosowanie kefiru

Pochodzący z Kaukazu kefir to zdecydowanie najbardziej odżywczy spośród wszystkich mlecznych produktów fermentowanych. Jest też jednym z najstarszych tego typu wyrobów tradycyjnych. Kefir syci, orzeźwia i wzmacnia. Z regularnego spożywania tego napoju możemy odnieść liczne korzyści dla zdrowia i urody. Znane jest między innymi zbawienne działanie kefiru na osłabione i wypadające włosy oraz jego właściwości stymulujące odporność.



Kefir - mleczny produkt fermentowany o bogatych właściwościach odżywczych. Jest jednym z najstarszych napojów tego typu. Obecnie uznany również za jeden z najbardziej bezpiecznych, fot. shutterstockKefir - mleczny produkt fermentowany o bogatych właściwościach odżywczych. Jest jednym z najstarszych napojów tego typu. Obecnie uznany również za jeden z najbardziej bezpiecznych, fot. shutterstock
  1. Jak powstaje kefir?
  2. Kefir - musujący i mleczny
  3. Właściwości zdrowotne kefiru
  4. Dlaczego kefir?
  5. Kefir na lśniące i mocne włosy
  6. Kefir w domowej pielęgnacji

Jak powstaje kefir?

Oryginalny kefir z okolic Kaukazu to produkt początkowo wytwarzany na bazie mleka owczego. Z czasem tamtejsi wyrobnicy przerzucili się na mleko bawole i wielbłądzie, a później kozie. Kefir europejski powstaje z mleka krowiego. Mówiąc o wyrobnikach tradycyjnego kefiru, mamy na myśli kaukaskich górali, którzy napój ten produkowali już 3000 lat temu, a służyły im do tego skórzane worki lub gliniane beczki. Obecnie kefir produkuje się w typowych warunkach przemysłowych, jednak proces ten jest ściśle kontrolowany. Zachodzi z udziałem specjalnych szczepów bakterii oraz drożdży, których symbioza pozwala na powstanie pełnowartościowego, naturalnego produktu.

Kefir to mleczny produkt fermentowany. Wytwarzany jest z mleka przy udziale ziaren kefirowych lub szczepionek. W obu tych substancjach znajdują się zarówno bakterie, jak i drożdże, które współżyją ze sobą na zasadach symbiozy, dzięki czemu możliwa jest fermentacja mlekowa, octowa, alkoholowa i cytrynianowa. Drożdże i bakterie kefirowe to bakterie paciorkowców mlekowych, bakterie pałeczek mlekowych, drożdże fermentujące laktozę i niefermentujące laktozy, a także bifidobakterie (z których powstaje eko kefir).


Grzybki kefirowe, ziarna kefirowe – są to ziarenka o nieregularnym kształcie i wielkości do 2 cm. W połączeniu z mlekiem fermentują, a my otrzymujemy naturalny, tradycyjny kefir. Na skalę przemysłową kefir produkuje się ze szczepów bakterii. Choć pozwala to na uzyskanie wartościowego i odżywczego napoju, odbiega od metody tradycyjnej. Grzybki kefirowe często nazywane są grzybkami tybetańskimi.


W procesie fermentacji powstają m.in. kwas mlekowy, alkohol etylowy, aldehydy i dwutlenek węgla. Dwutlenek węgla sprawia, że kefir nabiera lekkich właściwości musujących, co jest jedną z jego zasadniczych cech. Fermentacja zachodzi w temperaturze pokojowej. Następnie kefir schładza się i poddaje procesowi dojrzewania. Proces dojrzewania prowadzony jest w temperaturze 12 st. C. przez 12-14 godzin. W tych warunkach aktywność metaboliczną przejawiają drożdże i dochodzi do wysycenia skrzepu C02.

Kefir - musujący i mleczny

Dobrej jakości, prawdziwy i najsmaczniejszy kefir powinien mieć lekko musujący i delikatnie drożdżowy smak. Zastosowanie drożdży i ich odpowiednia liczba mają decydujący wpływ na wykształcenie się typowych cech organoleptycznych kefiru. Ostateczny efekt zależy jednak od większej liczby czynników, m.in. od składu mleka, rodzaju zastosowanych szczepionek, przyrostu kwasowości czy wysycenia skrzepu CO2. Poszczególne kefiry mogą różnić się od siebie konsystencją, strukturą i teksturą, a nawet barwą. W sprzedaży mamy ponadto kefir odtłuszczony czy o podwyższonym poziomie suchej masy.
Tradycyjna metoda produkcji kefiru zakłada użycie grzybków kefirowych - zespołu mikroorganizmów przypominających różyczki kalafiora, fot. shutterstock

Właściwości zdrowotne kefiru

W 100 gramach gotowego kefiru zawiera się 2,8% białka, do 1,5% tłuszczu, 0,8% kwasu mlekowego oraz niewielka ilość alkoholu etylowego, a także do 80 kcal. Ponadto kefir zawiera fosfor, wapń, aminokwasy, witaminę D, witaminę K, biotynę oraz szereg innych witamin z grupy B, między innymi kwas foliowy oraz witaminę B12 (kobalaminę obecną w stosunkowo niewielu produktach spożywczych). Jego działanie prozdrowotne wynika jednak przede wszystkim z zawartości probiotyków, które wzmacniają układ immunologiczny organizmu oraz wspierają pracę jelit. Kefir stymuluje ich perystaltykę, a także wpływa na wydzielanie żółci i soków trawiennych. Kefir pobudza apetyt, a jednocześnie wpływa na obniżenie poziomu cholesterolu oraz pozytywnie oddziałuje na pracę trzustki. Wysoka zawartość łatwo przyswajalnego wapnia i magnezu pozwala przeciwdziałać osteoporozie i generalnie wzmacnia kości oraz zęby.

Dla kogo kefir?

Kefir powinny spożywać przede wszystkim osoby ze słabą odpornością, borykające się z częstymi infekcjami i stanami zapalnymi. Jego właściwości doceni też każdy, kto choć raz narzekał na problemy trawienne. Kefir służy ponadto sportowcom i jako nieocenione źródło białka może być spożywany po treningu siłowym.

Tradycyjny kefir sprzyja zdrowiu kobiet. Wzmacnia kości po menopauzie, dostarcza znacznych ilości kwasu foliowego, a jako probiotyk sprzyja budowaniu i ochronie prawidłowej flory bakteryjnej sfer intymnych.


Dlaczego kefir?

Wyniki badań dotyczących jakości przetworów mlecznych dostępnych w polskich sklepach przekonują, że często warto wybrać kefir zamiast jogurtu, maślanki czy śmietany. Spośród nich wszystkich jest to bowiem produkt najmniej przetworzony.

Czy oznacza to, że po kefir możemy sięgać w ciemno, nie przejmując się jego składem i etykietką? Jak w przypadku większości produktów, również kefir kefirowi nierówny. Zdarza się, że przetwory w ogóle nie zawierają drożdży i wówczas nie zasługują na miano kefiru. Mogą zawierać za to niepotrzebne dodatki. Naturalny kefir, spełniający najwyższe normy jakości nie może przekraczać ustalonej przez WHO maksymalnej zawartości bakterii coli i E. coli. Całkowicie niepożądana w tym produkcie jest ponadto obecność pleśni. Choć jakość kefirów jest raczej wysoka, warto przed zakupem zerknąć na skład. Nie polecamy również kupowania kefirów smakowych, które zawierają cukier, syrop glukozowy lub ich odpowiedniki.
Kefir świetnie smakuje z owocami, fot. shutterstock

Kefir na lśniące i mocne włosy

Kefir przyśpiesza porost włosów oraz sprawia, że stają się błyszczące i mocne. To dobra wiadomość dla tych, którzy nie przepadają za domowymi maseczkami do włosów – kefiru nie trzeba bowiem nakładać na włosy, wystarczy go regularnie pić. Ta cenna właściwość kefiru wynika głównie z wysokiej zawartości biotyny, a także pozostałych witamin z grupy B. Biotyna warunkuje prawidłowy wzrost włosów i paznokci, a ponadto korzystnie wpływa na stan skóry. Niedobór biotyny osłabia skórę i jej przydatki, sprawia, że staje się szara i cienka. Bez odpowiedniej ilości biotyny w diecie słabną paznokcie – stają się kruche i wolniej rosną.

Kefir w domowej pielęgnacji

Przed maseczką z kefiru na pewno nie będą wzbraniali się fani domowego spa. Połączona z drożdżami piwnymi lub jajkiem maseczka kefirowa sprawi, że włosy będą gładkie i błyszczące. Kefir nadaje się także do sporządzania masek do twarzy. Polecany jest zwłaszcza osobom z cerą tłustą i mieszaną. Warto ponadto pamiętać, że kefir, podobnie jak maślanka i jogurt, szybko przyniesie ulgę w lekkich poparzeniach skóry, np. tych po opalaniu.

A skoro już mowa o domowej produkcji, to jej fanów zapewne ucieszy fakt, że i sam kefir możemy wyprodukować w naszej kuchni. Potrzebujemy do tego dowolnego mleka oraz nieznacznej ilości grzybków lub bakterii kefirowych. Jedne i drugie możemy kupić, a następnie połączyć z mlekiem i pozostawić na około dwie doby w temperaturze pokojowej. Następnie gotowy (!) kefir warto schłodzić w lodówce, by nabrał nieco więcej charakterystycznego smaku. Kefir możemy pić solo lub użyć do przygotowania koktajlu czy chłodnika.

Kefir to naturalny produkt mlecznej fermentacji, zachodzącej w dowolnym mleku przy udziale wyselekcjonowanych szczepów bakterii lub grzybków kefirowych. Pochodzi z Kaukazu. Zawiera białko, sole mineralne, tłuszcz i witaminy. Jest wysokiej jakości probiotykiem o działaniu antybakteryjnym i przeciwzapalnym. Sprzyja odbudowie włosów, skóry i paznokci.
Ekologia.pl (Elżbieta Gwóźdź)

Bibliografia

  1. K. Mojka; “Charakterystyka mlecznych napojów fermentowanych”; „Problemy Higieny i Epidemiologii”, 2013, 94(4).;
  2. I. Molska, R. Nowosielska, I. Frelik; “Zmiany jakości mikrobiologicznej kefiru i jogurtu rynku warszawskiego w latach 1995-2001”; Roczn. PZH, 2003, 54, nr 2.;
  3. A. Nowak, K. Śliżewska, Z. Libudzisz; “Probiotyki – historia i mechanizmy działania”; ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2010, 4 (71).;
  4. Azra Hodza; “The Story of Kefir”; data dostępu: 2019-08-03
  5. Ramesh Pothuraju i in., Emerging Roles of Nutraceuticals and Functional Foods in Immune Support 2018; “Fermented Milk in Protection Against Inflammatory Mechanisms in Obesity”; data dostępu: 2019-08-03
  6. Kim DH i in., ; “Modern perspectives on the health benefits of kefir in next generation sequencing era: Improvement of the host gut microbiota”; data dostępu: 2019-08-03
  7. Benjamin C. T. Bourrie; “The Microbiota and Health Promoting Characteristics of the Fermented Beverage Kefir”; data dostępu: 2019-08-03
Ocena (2.9) Oceń: