Iglaki w ogrodzie – sadzenie, uprawa i pielęgnacja iglaków

Drzewa i krzewy iglaste to element, bez którego ciężko sobie wyobrazić nawet zupełnie mały ogródek. Wiecznie zielone, stosunkowo łatwe w uprawie i idealnie zasłaniające widok przez okrągły rok, są ulubionym elementem żywopłotów, zieleni przed domem oraz szerokich, wielogatunkowych rabat.

W zgodzie z najnowocześniejszymi trendami ogrodowego designu iglaki oraz krzewy zimozielone, takie jak ostrokrzewy, rododendrony czy laurowiśnie, stanowią podstawowy szkielet wyższej zieleni. Ich zaletą są regularne kształty i możliwość przycinania, a także brak liści opadających na trawę i wymagających regularnego grabienia. Iglaki bardzo rzadko powodują również alergie wziewne, w przeciwieństwie do brzóz, wiązów, leszczyny czy buków, które mogą wręcz uniemożliwić uczuleniowcom korzystanie z ogródka w sezonie.

Czym się kierować przy wyborze iglaków?

Iglaste krzewy i drzewa to rodzina bardzo obszerna i zróżnicowana, pozwalająca na bardzo różne zastosowania w kształtowaniu krajobrazu zielonego wokół domu. Warto więc przede wszystkim przeanalizować warunki panujące na działce – rodzaj gleby, poziom jej wilgotności, dostępność słonecznych i cienistych stanowisk, intensywność i częstotliwość występowania wiatrówcisy, sosny) wymagają słońca, podczas gdy ciemnozielone (np. jałowce, jodły) gatunki docenią sporą dawkę cienia. I choć na rynku pojawia się coraz większa oferta egzotycznych drzew i krzewów, które kuszą niepospolitym wyglądem, przed zakupem warto upewnić się, że roślina zniesie bez problemów mróz do -20 stopni C. Rodzime odmiany są bardzo odporne i nie potrzebują żadnej dodatkowej ochrony.

W dalszej kolejności należy odpowiedzieć sobie na pytanie o pożądaną rolę danego okazu w ogrodzie. Na solitery warto wybierać okazałe drzewa i krzewy o szerokiej średnicy i naturalnie regularnych kształtach. Do wypełniania pustych przestrzeni można użyć krzewów łatwo formowalnych i mniej zachwycających swą formą, typu cisy, jałowce, żywotniki. Do kupienia są także iglaki karłowate, które mogą zdobić mniejsze zbocza, przestrzenie wokół schodów i tarasów, a nawet donice.

Iglaki, które poradzą sobie w suchej glebie

Ogromna większość gatunków iglastych wymaga gleby lekko kwaśnej (ewentualnie wzbogaconej torfem) oraz wilgotnej. Są wszak także rośliny, które poradzą sobie bez  problemów również na suchych stanowiskach. Tu przede wszystkim godne polecenia są różne gatunki jałowca, zarówno pospolity, jak i pośredni, sabiński oraz chiński. Dalej, w suchej glebie da się również bez przeszkód uprawiać sosny, szczególnie czarną, górską, bośniacką i pospolitą. Stosunkowo wytrzymałe są również świerk kłujący oraz świerk biały, a także krzew mikrobiota syberyjska. Dla spokojnego sumienia można podczas sadzenia glebę wzbogacić gliną oraz kompostem i dokładnie wymieszać z oryginalnym, piaskowym podłożem.

Kolorowe drzewa i krzewy iglaste

Nie bez znaczenia dla ostatecznego wyboru iglastej reprezentacji ogrodowej jest również odcień igliwia. Choć powszechnie znane jako zimozielone, poszczególne gatunki iglastej rodziny odznaczają się dużym zróżnicowaniem barw i nierzadko zmieniają się wraz ze zmianą pór roku. Za nietypowe ubarwienie bardzo często odpowiadają zmiany patologiczne, które dzięki rozmnażaniu przez sadzonki udało się przejściowo utrwalić oraz mutacje genetyczne, przynoszące trwale barwne odmiany. Komponując krajobraz, warto sadzić obok siebie odmiany o różnych kolorach, bo nie tylko podnosi to atrakcyjność ogrodu, ale także pozwala go optycznie powiększyć.

I tak:
•    żółte ubarwienie mają m.in. świerk pospolity, cyprysik nutkajski oraz jałowiec pospolity okrywowy;
•    żółto-zieloną barwę przybierają sosna smołowa i jałowiec wirginijski;
•    niebieskim odcieniem pochwalić się może modrzew japoński Blue Rabbit;
•    niebiesko-szare są jodła kalifornijska, jałowiec Hibernica oraz świerk biały;
•    na brązowo barwią się cyprysik japoński Koster i jałowiec pospolity Depressa Pursh;
•    dwukolorowe, paskowane igły ma natomiast cedrzyniec kalifornijski Aureovariegata
     oraz żywotnik Zebrina.

Pięknym ubarwieniem igieł wyróżniają się ponadto sosna himalajska Zebrina oraz delikatnie srebrzysty świerk kłujący.

Iglaki na żywopłot

Krzewy iglaste to bardzo popularny materiał na żywopłoty z dwóch zasadniczych względów – całorocznego pokrycia igliwiem oraz łatwego formowania. Co więcej, w sklepach ogrodniczych łatwo dziś kupić sadzonki o wysokości ponad jednego metra, które w przeciągu kilku lat uformują, zwarty, gęsty żywopłot sięgający nawet 3 metrów wysokości. Trudno o lepszą ochronę przez wiatrem, słońcem i wścibskimi przechodniami. Na żywopłoty poleca się przy tym gatunki mrozoodporne i niewymagające, a więc przede wszystkim żywotniki (zwane też popularnie tujami), a najlepiej gatunki: żywotnik zachodni, biota wschodnia, żywotnik olbrzymi. Poza tym można zakładać żywopłoty ze świerku (np. kłującego, serbskiego, pospolitego) oraz jałowca (np. chińskiego i pospolitego), choć są one znacznie rzadziej wykorzystywane ze względu na trudniejsze kontrolowanie kształtu płotu.

Od gęstości sadzenia roślin zależy zwartość płotu, ale też podatność na choroby – mocno ściśnięte iglaki częściej chorują.

Iglaki do ogródków skalnych

Wśród iglaków występują również gatunki karłowate o ciekawych, zwartych kształtach, najczęściej kulistych lub stożkowych, które idealnie prezentują się na ograniczonych przestrzeniach zboczy i skałek. Mowa tu przede wszystkim o odmianach kosodrzewiny, sosny górskiej, czarnej oraz pospolitej, które nie dorastają do wysokości metra i doskonale komponują się zwłaszcza z wrzosami, rozchodnikami czy żagwinami. Z sosny, jodły i jałowca da się również hodować drzewka typu bonsai, które są podstawą ogrodów w stylu japońskim, ale także cenną ozdobą tarasów i balkonów. Iglaki mniejszych rozmiarów sadzić można zresztą bez przeszkód w donicach i zestawiać w większe grupy roślin dekoracyjnych.

Najbardziej dorodne solitery

Jeśli poszukujesz drzewa, które stanie się ogrodową dominantą i dzięki swojej wysokości oraz rozłożystości, nie tylko pięknie wypełni przestrzeń, ale też zapewni cień sąsiadującym roślinom, wybierać możesz spośród szlachetnych gatunków sosny, jodły, świerku oraz cedru. Przed ostatecznym wyborem warto pomyśleć o pożądanej wysokości – jodła olbrzymia np. to eleganckie i wdzięczne drzewo o silnie aromatycznym igliwiu, które jednak może po 20 latach zacienić cały dom i nawet zagrozić jego konstrukcji. W tym aspekcie bezpieczniejszym wyborem jest sosna czarna o piramidowym kształcie, dostojna i szybko rosnąca jodła koreańska czy srebrzysty świerk kłujący, którego średnica może przekraczać nawet 2 metry. Olbrzymią popularnością cieszą się również himalajskie cedry szczepione, których wysokość jest z góry kontrolowana, a rozłożysta korona gałęzi spada uroczo w dół na kształt fontanny.

Iglaki płożące

Stosunkowo ciekawą grupą iglaków są także krzewy płożące, rozrastające się horyzontalnie po powierzchni i mogące na niewielkich obszarach z powodzeniem zastępować trawnik – bez konieczności regularnych zabiegów, takich jak nawożenie, koszenie i podlewanie. Iglaki płożące są również wykorzystywane do podtrzymywania skarp oraz oddzielania rabat z bylinami od trawnika – na zasadzie niskiego żywopłotu. Do najciekawszych gatunków w tej kategorii należą jałowiec płożący (występujący w wielu różnobarwnych odmianach), jałowiec rozesłany o niskich pędach, nieco wyższy jałowiec sabiński, a także sosna kosodrzewina, świerk kłujący, cis pospolity oraz mikrobiota syberyjska.

Ogólne zasady pielęgnacji iglaków

Przed posadzeniem konkretnego drzewa czy krzewu warto zapoznać się z jego indywidualnymi wymaganiami, ale większość gatunków iglastych preferuje dobrze przepuszczającą, lekko kwaśną glebę z dodatkiem substancji odżywczych. Za wszelką cenę unikajmy natomiast stanowisk mokrych, w których poradzić sobie może tylko sosna bagienna. Sadzić należy wczesną wiosną lub jesienią, nie później jednak niż w październiku i nigdy do zmarzniętej gleby. Jamę należy przygotować tak, aby korzenie miały w niej dużo swobody – idealnie powinna być dwa razy szersza i głębsza niż oryginalny system korzeniowy w donicy.

Posadzone drzewo czy krzew warto otoczyć warstwą kory i porządnie podlać. W pierwszym roku podlewanie musi być regularną praktyką, w kolejnych jest wymagane tylko w okresie suszy. Poza tym, co do zasady iglaków nie trzeba nawozić ani przycinać, choć tą ostatnią czynność warto prowadzić ze względów estetycznych i praktycznych – aby kontrolować wzrost rośliny.

Największym problemem w uprawie są choroby, które okresowo nękają większość iglaków i mogą prowadzić nawet do ich całkowitego uschnięcia. Mowa tu przede wszystkim o osutce, szarej pleśni i rdzy, które wymagają stosowania specjalnych preparatów w sprayu. Najgroźniejszą chorobą jest jednak fytoftoroza, która objawia się zatrzymaniem wzrostu i żółknięciem, ale nie ma na nią jednoznacznie skutecznych leków – są jedynie preparaty prewencyjne.

Radość z iglaków

Drzewa i krzewy iglaste przysparzają naprawdę mało kłopotów i nadają się do ogrodu w każdym stylu i każdej wielkości. I choć nie ukwiecają się wiosną jak rośliny liściaste, szeroka gama odcieni zieleni może być wystarczającym urozmaiceniem przestrzeni. Szczególnego znaczenia iglaki nabierają zimą – pozostając często jedynym zielonym elementem ogrodu, wyjątkowo uroczo prezentują się pod śnieżnymi czapami, a zarazem są najlepszą kanwą dla bożonarodzeniowych dekoracji. Nie tylko bowiem tradycyjne świerki i jodły, ale także sosny, cyprysy i żywotniki można owinąć lampkami, aby stworzyć bajkową atmosferę wokół domu. Drzewka i krzewy iglaste można również ubierać w bombki, łańcuchy i inne ozdoby, zwłaszcza jeśli stoją w miejscu osłoniętym od wiatru.

Iglaki rosną też stosunkowo szybko w porównaniu z większością drzew liściastych i dają się kupić w większych rozmiarach, przekraczających nawet dwa metry wysokości. I choć cena takich okazów nie jest mała, dla niecierpliwych, którzy marzą o szybkim odgrodzeniu się od świata zewnętrznego, zasłona z dorosłych iglastych roślin może być idealnym, całorocznym rozwiązaniem.