mikroelementy

Mikroelementy, mikropierwiastki — Mikroelementy – z grec. mikros – mały, z łac. elementum – substancja pierwotna – pierwiastki, które w danym środowisku występują w bardzo niewielkich, śladowych ilościach. Mikroelementy określane także jako pierwiastki śladowe, rzadkie pierwiastki, mikropierwiastki i mikroskładniki.

Zapotrzebowanie dobowe ludzkiego organizmu na mikroelementy wynosi mniej niż 100 mg. Do nich zaliczamy te pierwiastki, które stanowią mniej niż 0,01 suchej masy organizmu.

Mikroelementy, choć występują w ilościach śladowych, są niezbędne organizmowi ludzkiemu do prawidłowego funkcjonowania. Warunkują wiele istotnych procesów biochemicznych. Dlatego też zarówno ich nadmiar, jak i niedobór wpływają negatywnie na organizm, zaburzając pracę poszczególnych narządów oraz całego ustroju.

Lista mikroelementów dla różnych typów środowisk i organizmów jest nieco inna. Pierwiastki śladowe w organizmie ludzkim to:

Żelazo – niegdyś zaliczane do makroelementów. Jako składnik hemoglobiny odgrywa fundamentalną rolę w transporcie tlenu do komórek. Bierze także udział w budowaniu odporności organizmu oraz pełni ważną funkcję w profilaktyce antynowotworowej. Długotrwały niedobór żelaza może prowadzić do anemii (niedokrwistości). Przedawkowane żelazo działa z kolei jak trucizna – powoduje bóle brzucha, zaburzenia pracy serca, a nawet rozwój osteoporozy czy depresji.

Cynk – reguluje proces wzrostu, decyduje o właściwej kondycji skóry i włosów, a także wspomaga funkcjonowanie układu rozrodczego. Uczestniczy w przemianie melatoniny przez co wpływa na jakość snu i odpoczynku. Od cynku zależy też sprawne funkcjonowanie tarczycy. Pierwiastek ten należy ponadto do ważnych antyoksydantów. Niedobór cynku powoduje większą podatność organizmu na infekcje i choroby, sprzyja stanom zapalnym skóry oraz przybliża ryzyko depresji.

Jod – jest składnikiem tyroksyny i trijodotyroniny – hormonów tarczycy. Reguluje metabolizm tłuszczów oraz wpływa na proces termoregulacji ciała. Jest istotny dla prawidłowej pracy serca i aktywności układu nerwowego. Niedobór jodu powoduje choroby tarczycy (niedoczynność), obrzęki w obrębie skóry oraz znacznie spowalnia metabolizm.

Mangan – aktywator licznych enzymów i ważny czynnik przemian energetycznych. Przyspiesza syntezę cholesterolu i ułatwia przyswajanie witamin. Mangan wpływa korzystnie na pracę mięśni oraz stymuluje układ nerwowy, wzmacnia tkankę łączną oraz wspiera działanie stawów.

Molibden – poprawia wchłanianie żelaza, wpływa na przyswajanie białek, cukrów i tłuszczy. Kumuluje się głównie w wątrobie, nerkach, kościach i zębach. Jego niedobór sprzyja rozwojowi próchnicy i osłabia kości. Poprzez obecność w wątrobie i nerkach, molibden działa na organizm detoksykacyjnie oraz chroni te organy przed chorobami oraz stanami zapalnymi.

Selen – pierwiastek ten uczestniczy w przekształcaniu trijodotyroniny do tyroksyny, ma więc duże znaczenie w prawidłowym funkcjonowaniu tarczycy. Cechują go właściwości antybakteryjne, przeciwgrzybicze i przeciwzapalne. Odgrywa szczególną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu układu rozrodczego.

Chrom – reguluje pracę trzustki, uczestniczy w przemianach metabolicznych, jest aktywatorem enzymów trawiennych i przyspiesza spalanie tłuszczu. Długotrwały niedobór chromu zwiększa ryzyko zachorowania na cukrzycę typu II oraz miażdżycę naczyń krwionośnych.

Fluor – jest ważnym składnikiem kości i zębów. Jego niedobór sprzyja tworzeniu się próchnicy oraz rozwojowi osteoporozy. W praktyce jednak trudno doprowadzić do sytuacji zbyt niskiego poziomu fluoru w organizmie. Pierwiastek ten jest bowiem powszechny – obecnie znajdziemy go w wodzie, wielu produktach spożywczych i w kosmetykach.