odpady niebezpieczne

Odpady niebezpieczne — Odpady niebezpieczne – odpady, które ze względu na swe właściwości fizyczne i chemiczne stanowią realne bądź potencjalne zagrożenie dla organizmów żywych oraz środowiska naturalnego.

Odpady niebezpieczne i ich źródła

Odpadem niebezpiecznym określany jest każdy odpad pochodzący z gospodarczej lub bytowej działalności człowieka (gaz, ciecz, ciało stałe), który ze względu na swe właściwości i skład chemiczny stanowi realne bądź potencjalne zagrożenie dla zdrowia ludzi i zwierząt oraz środowiska naturalnego. Odpady niebezpieczne mogą powstawać jako produkty uboczne procesów technologicznych; mogą je stanowić pozostałości substancji używanych w danych procesach technologicznych (np. odczynniki), a także skażone urządzenie lub sprzęt pozostały po działalności wytwórczej lub wykorzystywany w procesie unieszkodliwiania substancji toksycznych.

Głównymi źródłami odpadów niebezpiecznych są:

• odpady medyczne i weterynaryjne;
• środki farmaceutyczne, leki i związki stosowane w medycynie i weterynarii;
• biocydy i środki fitofarmaceutyczne;
• pozostałości tuszów, barwników, pigmentów, farb, lakierów i pokostów;
• pozostałości rozpuszczalników;
• pozostałości żywic, lateksu, plastyfikatorów, klejów, spoiw oraz środków do impregnacji i konserwacji drewna;
• oleje mineralne i substancje oleiste;
• materiały smoliste powstające w procesach rafinacji, destylacji lub innej obróbki pirolitycznej (np. pozostałości podestylacyjne);
• pozostałości laboratoryjne;
• środki pirotechniczne i inne materiały wybuchowe;
• zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny;
• zużyte baterie, akumulatory i inne ogniwa elektryczne.

Kryteria kwalifikacji odpadów jako odpady niebezpieczne

Odpady kwalifikowane są jako niebezpieczne, jeżeli ich właściwości oraz ich skład chemiczny stanowią zagrożenie dla zdrowia ludzi i zwierząt i środowiska naturalnego.

Właściwości odpadów niebezpiecznych:

• wybuchowe – wybuchają pod wpływem ognia oraz są bardziej wrażliwe na wstrząsy lub tarcie niż dinitrobenzen;
• utleniające – wykazują silnie egzotermiczne reakcje w kontakcie z innymi substancjami, w szczególności z substancjami łatwopalnymi;
• wysoce łatwopalne – ciecze o bardzo niskiej temperaturze zapłonu (poniżej 21°C); substancje i mieszaniny samorzutnie zapalające się w kontakcie z powietrzem bez dostarczenia energii oraz uwalniające skrajnie łatwopalne gazy w kontakcie z wodą lub wilgotnym powietrzem; ciała stałe mogące zapalić się w wyniku krótkotrwałego kontaktu ze źródłem zapłonu; palące i tlące się nadal po usunięciu źródła zapłonu,
• łatwopalne – ciecze o temperaturze zapłonu wyższej od 21°C i niższej bądź równej -55°C;
• drażniące – wywołują stan zapalny w przypadku krótkotrwałego, długotrwałego lub wielokrotnego kontaktu ze skórą lub błonami śluzowymi;
• szkodliwe – powodują ograniczone zagrożenie dla zdrowia w przypadku połknięcia, wdychania lub wniknięcia przez skórę;
• toksyczne – powodują zgon, ostre lub przewlekłe niekorzystne skutki dla zdrowia człowieka w przypadku połknięcia, wdychania lub wniknięcia przez skórę w bardzo małych ilościach;
• rakotwórcze – przyczyniają się do powstawania raka lub zwiększenia częstości jego występowania w przypadku połknięcia, wdychania lub wniknięcia przez skórę;
• żrące – mogą w wyniku kontaktu z żywymi tkankami powodować ich zniszczenie;
• zakaźne – zawierają mikroorganizmy chorobotwórcze i ich toksyny powodujące choroby u organizmów żywych;
• działające szkodliwie na rozrodczość – są przyczyną deformacji u potomstwa lub wzrostu częstości ich występowania w przypadku połknięcia, wdychania lub wniknięcia przez skórę;
• mutagenne – są przyczyną dziedzicznych wad genetycznych lub wzrostu częstości ich występowania w przypadku połknięcia, wdychania lub wniknięcia przez skórę;
• substancje, które w wyniku kontaktu z wodą, powietrzem lub kwasem uwalniają toksyczne lub wysoce toksyczne gazy;
• substancje wydzielające inną substancję o właściwościach niebezpiecznych po zakończeniu procesu proces unieszkodliwiania;
• ekotoksyczne – stwarzają natychmiastowe lub opóźnione zagrożenie dla co najmniej jednego z elementów środowiska.

Składniki odpadów niebezpiecznych

• pierwiastki i ich związki (m.in. beryl, wanad, chrom, kobalt, nikiel, miedź, fosfor, cynk, arsen, selen, srebro, kadm, cyna, antymon, tellur, bar, rtęć, tal, ołów</a>);
• siarczki, fluorki i cyjanki nieorganiczne;
• metale alkaliczne (lit, sód, potas, wapń, magnez w postaci niezwiązanej);
• roztwory kwaśne i zasadowe oraz kwasy i zasady w postaci stałej;
• pył i włókna azbestu;
• karbonylki metali, nadtlenki, chlorany, nadchlorany, azydki, izocyjaniany, tiocyjaniany;
• związki organiczne (polichlorowane bifenyle, nitryle, fenole, rozpuszczalniki, związki aromatyczne, policykliczne i heterocykliczne, aminy, etery, związki zwiąski siarki, węglowodory i ich związki z tlenem, azotem lub siarką).

Unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych

Unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych ma na celu poddanie odpadów procesom przekształceń biologicznych, fizycznych lub chemicznych w celu doprowadzenia ich do stanu nie stwarzającego zagrożenia dla organizmów żywych i środowiska naturalnego.

Wyróżnia się następujące metody unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych:

• fizykochemiczne – procesy rozdzielania i zestalania fazowego, za pomocą których odpady wiązane są w obojętną dla środowiska, nieprzepuszczalną masę;
• biologiczne – kompostowanie odpadów organicznych, sterowana fermentacja metanowa odpadów;
• termiczne – spalanie odpadów, mające na celu redukcję ich objętości i odzysk energii;
• przekształcanie odpadów do postaci surowców pierwotnych lub wtórnych – recykling surowcowy;
• składowanie – odpady, które nie mogły zostać poddane innym metodom unieszkodliwiania oraz pozostałości po kompostowaniu i spalaniu odpadów.