Miłka abisyńska (teff) – opis, właściwości i zastosowanie. Zboże miłka abisyńska (teff) ciekawostki

Miłka abisyńska czy też teff to roślina trawiasta będąca podstawą wyżywienia w Afryce północno-wschodniej. Miłka abisyńska jest tam uprawiana od ponad 4 tys. lat i ciągle opiera się niekorzystnym warunkom klimatycznym tego obszaru. Dla Europejczyków miłka abisyńska (teff) to egzotyczny superfood, którym chętnie zastępujemy pszenicę. Co warto wiedzieć o miłce abisyńskiej?

Pochodzenie i uprawa miłki abisyńskiej

Miłka abisyńska (Eragrostis abyssinica) pochodzi z Etiopii, czyli z Abisynii – taką nazwę nosiła Etiopia dawniej. Zboże to zaspokaja 2/3 zapotrzebowania Etiopczyków na żywność. Jest uprawiane również w Erytrei, Sudanie, Somalii i Dżibuti. Przyjęło się poza tym w Indiach i w Australii, lecz na zdecydowanie mniejszą skalę.

Miłka abisyńska bardzo często występuje pod nazwą tef lub teff. Określana jest także jako trawa abisyńska, gdyż w istocie należy do rodziny traw (wiechlinowatych). Zboże to osiąga około 1 m wysokości i kończy się około 40-centymetrową kłoskowatą wiechą, która skrywa w sobie bardzo, bardzo drobniutkie nasiona o znaczących właściwościach odżywczych. Odmiany miłki abisyńskiej są trzy: biała, czarna i czerwona. Ta pierwsza jest najdroższa i najrzadsza, dlatego podstawą diety Afrykańczyków pozostają dwie ostatnie.

Miłka abisyńska wyrasta zarówno na glebach suchych, jak i wilgotnych i nie ma względem nich wielu wymagań. Sieje się go na wyżynach. To zboże odporne na pasożyty i można je długo przechowywać, co w krajach nawiedzanych przez susze oraz klęski głodu jest na wagę złota.

Miłka abisyńska dobra dla bezglutenowców

Miłka abisyńska znany jest również w Europie. Mąka z miłki abisyńskiej jest wykorzystywana przez europejskich producentów żywności jako zagęszczacz do różnego rodzaju potraw, np. sosów czy zup. Najlepiej znają ją osoby chorujące na celiakię, które nie mogą spożywać naszych tradycyjnych zbóż, np. pszenicy czy żyta, ze względu na zawartość uczulającego białka – glutenu. Miłka abisyńska nie zawiera najmniejszych ilości glutenu, dlatego jego ziarna i produkowana z nich mąką stanowią cenne zamienniki. Co więcej, miłka abisyńska zawiera składniki mineralne, na których niedobór narażone są osoby zmuszone rezygnować z tradycyjnych europejskich zbóż.

Ziarno miłki abisyńskiej nie jest jednak zarezerwowane wyłącznie dla bezglutenowców. W ostatnich czasach nastała moda na egzotyczne zboża, odkryto bowiem, że pszenica to nie wszystko, a nieznane nam dotąd rośliny uprawne cechują się imponującym składem odżywczym, przy czym nie uczulają i nie przyczyniają się do wzrostu wagi czy rozwoju cukrzycy lub choroby nadciśnieniowej. Teff jak najbardziej do nich należy. Obecnie doceniają go również testerzy racjonalnych diet odchudzających oraz zwolennicy profilaktycznej diety antycukrzycowej. Miłka abisyńska zainteresowała także sportowców. Ci sięgają po nią ze względu na dużą zawartość błonnika oraz korzystny zestaw aminokwasów, co wykorzystują do ulepszenia gospodarki tłuszczowej i budowania masy mięśniowej. W końcu nie bez powodu etiopscy sportowcy, zwłaszcza biegacze długodystansowi, osiągają tak wysokie wyniki.

Skład odżywczy miłki abisyńskiej (100 g w formie surowych ziaren): kaloryczność: 367 kcal białko: 13,3 g węglowodany: 73,1 g tłuszcze: 2,4 g błonnik: 8 g

Mąka z miłki abisyńskiej

Mąka abisyńska powstaje z całych ziaren teffu. W procesie przetwórstwa nie są one oczyszczane z zewnętrznych warstw, co daje nam pełnowartościowy, bogaty w błonnik, minerały i aminokwasy produkt. Zarówno mąkę z miłki abisyńskiej, jak i samo ziarno teffu można w Polsce kupić w dobrze zaopatrzonych sklepach ekologicznych (raczej internetowych), w cenie około 20 zł za 1 kg. Mąki warto użyć do wypieku swojskiego chleba i placków, a zbożem zastąpić tradycyjne płatki owsiane.

Etiopskie specjały z miłki abisyńskiej

Mąka z miłki abisyńskiej to podstawowe zboże Etiopczyków i w tym miejscu warto zatrzymać się przy ich diecie. Etiopia jest jednym z najuboższych krajów świata, w którym przyrost naturalny jest bardzo duży. Jeśli wziąć dodatkowo pod uwagę tamtejszy wymagający klimat, brak rozwiniętej infrastruktury rolniczej i niski poziom opieki zdrowotnej, aż dziw bierze, że Etiopczycy cechują się dobrą kondycją i bardzo rzadko zapadają na choroby takie jak osteoporoza czy niedokrwistość. Najwidoczniej problemy wynikające z niedoborów składników mineralnych ich nie dotyczą, w przeciwieństwie do mieszkańców chociażby Europy Środkowowschodniej, w której nie brakuje zbóż, mięsa, owoców i warzyw.

Praktyczna ciekawostka Etiopczycy swoją stosunkowo dobrą formę mogą zawdzięczać właśnie miłce abisyńskiej. Zboże to zawiera przede wszystkim żelazo i wapń, a ponadto jest dobrym źródłem białka, witamin z grupy B i stymulującego trawienie błonnika. Oprócz tego dostarcza też waliny, która wspomaga sen i wzmacnia mięśnie, chroniąc je przed katabolizmem w wyniku ciężkiej pracy fizycznej. Teff jest poza tym źródłem innego ważnego aminokwasu egzogennego, czyli lizyny.

Chlebem powszednim w Etiopii jest injera (indżera), wypiek na zakwasie przypominający naleśnik. Produkuje się go oczywiście z mąki z miłki abisyńskiej, która poddawana jest procesowi fermentacji. Dzięki temu wartość odżywcza gotowego wypieku odpowiednio wzrasta – pieczywa na zakwasie mają więcej witamin z grupy B, w tym w szczególności kwasu foliowego. Posiadają też właściwości przeciwgrzybiczne, dzięki czemu chleb na zakwasie jest trwalszy (dłużej opiera się działaniu pleśni).

W tradycyjnej kuchni etiopskiej wykorzystuje się też całe ziarna miłki abisyńskiej. Gotowany teff to nifro, a teff prażony i mieszany z innymi ziarnami nosi nazwę kolo. Miłka abisyńska służy także do wyrobu słodkich placków i innych smakowitych przekąsek. Na jej bazie powstają też tradycyjne etiopskie napoje alkoholowe (niskoprocentowe).

Miłka abisyńska, inaczej teff, to dla mieszkańców Zachodu idealny zamiennik pszenicy i pozostałych zbóż glutenowych. Dla Afrykańczyków to zaś podstawa codziennej diety, ale też gwarant zdrowia i siły, dzięki któremu mogą przetrwać w trudnych warunkach bytowych. Miłka abisyńska w formie ziaren i mąki stanowi pełnowartościowy produkt zbożowy, bogaty w błonnik, białko oraz minerały.