Hirara amerykańska (Eira barbara)

Biologia

Hirara amerykańska należy do rodziny łasicowatych i jest jedynym gatunkiem ze swojego rodzaju. Najbliżej spokrewniona jest z kunami i rosomakami, wspólnie z nimi należąc do podrodziny Guloninae. Hirara amerykańska przypomina nieco wyglądem występujące w Polsce kuny (leśną i domową), jest jednak od nich znacznie większa i masywniejsza (kuna domowa waży raptem do 1,5 kilograma, podczas gdy hirara amerykańska – nawet do 7 kilogramów). W ekosystemach leśnych Ameryki Południowej i Środkowej hirary pełnią rolę średniej wielkości wszędobylskich i elastycznych drapieżników.

Hirara amerykańska jest zwierzęciem inteligentnym i ma duże zdolności adaptacyjne. Z tego względu jest w stanie przetrwać nie tylko w zwartym lesie deszczowym, ale i również w dżungli zdegradowanej przez wycinkę. Hirary amerykańskie są w stanie przyzwyczaić się do towarzystwa ludzi i szukać pokarmu na obszarach rolniczych, po wsiach, a nawet w miastach. Ze względu na swoje zamiłowanie do dojrzałych owoców (dość zaskakujące jak na drapieżnego ssaka), nie przepadają za nimi właściciele plantacji bananów, mango i innych miękkich owoców. Ze względu na swój duży obszar występowania i zdolność przetrwania w przekształconym przez człowieka krajobrazie, hirara amerykańska nie jest obecnie uznawana za gatunek zagrożony wyginięciem (status LC – gatunek najmniejszej troski – na Czerwonej Liście Gatunków Zagrożonych IUCN).

Wygląd

Hirara amerykańska jest dużym, choć smukło zbudowanym przedstawicielem rodziny łasicowatych. Ciało pokrywa gęste, krótkie, brązowe futro (odcień różni się w zależności od podgatunku), na podgardlu może znajdować się jaśniejsza, żółtawa plama. Na głowie i szyi futro hirary amerykańskiej jest znacznie jaśniejsze niż na tułowiu, kończynach i ogonie. Uszy hirary amerykańskiej są zaokrąglone i częściowo schowane w futrze. Długość ogona stanowi ok. 1/3 długości całego ciała. Zarówno przednie, jak i tylne łapy hirary amerykańskiej są zakończone silnymi, zakrzywionymi pazurami, umożliwiającymi bardzo sprawne wspinanie się po korze drzew. W przeciwieństwie do wielu innych łasicowatych, hirara nie używa cuchnącej wydzieliny gruczołów odbytowych w celach obronnych.

Występowanie

Hirara amerykańska występuje na bardzo dużym obszarze Ameryki Środkowej i Południowej, od centralnego Meksyku przez całą Amerykę Środkową i Południową aż po północną Argentynę. Brakuje jej jedynie we wschodniej Brazylii oraz w wysokich Andach. Na całym tym obszarze hirara amerykańska jest jednym z najliczniejszych średniej wielkości ssaków drapieżnych.

Tryb życia

Hirary amerykańskie prowadzą dzienny tryb życia. W trakcie dnia występują u nich dwa nasilone szczyty aktywności, wczesnym popołudniem oraz o zmierzchu; słabszy szczyt aktywności obserwuje się również we wczesnych godzinach porannych. Przebywając w pobliżu osad ludzkich, hirary przestawiają się na bardziej zmierzchowy tryb życia. Hirary amerykańskie żyją samotnie, przemierzając w poszukiwaniu pożywienia duże odległości w ramach swoich rozległych terytoriów osobniczych, mogących mieć powierzchnię nawet 25 kilometrów kwadratowych. Zdobycz wykrywają przede wszystkim za pomocą węchu; wykryte potencjalne ofiary ścigają i dopadają. Hirary amerykańskie poszukują pożywienia aktywnie, nigdy nie polując z zasadzki. Hirary amerykańskie doskonale się wspinają i spędzają dużo czasu na drzewach – pomimo swojej elastyczności w doborze siedlisk, unikają terenów zupełnie pozbawionych drzew. Hirary amerykańskie zakładają kryjówki w dużych dziuplach i wypróchniałych pniach drzew lub kopią nory wśród ich korzeni.

Odżywianie

Hirary amerykańskie odżywiają się bardzo różnorodnym pokarmem: od owadów i innych bezkręgowców przez gryzonie, jaszczurki, ptaki i ich jaja aż po padlinę, miód i owoce. Okazyjnie mogą również polować na młode małpyleniwca. Bardzo ciekawy jest duży udział owoców w diecie hirary amerykańskiej – w ponad 60% odchodów hirary amerykańskiej odnaleziono pozostałości owoców.

Rozmnażanie i rozwój

Hirary amerykańskie najprawdopodobniej rozmnażają się przez cały rok. Samiec osiąga gotowość do rozrodu w wieku ok. 1,5 roku, samica – w wieku ok. 2 lat. Oboje partnerów przebywa ze sobą przez krótki okres, po czym rozdzielają się. Po trwającej ok. 2 miesięcy ciąży samica rodzi 1-3 młode (najczęściej 2). Samica opiekuje się młodymi przez ok. 10 miesięcy, w trakcie których początkowo karmione tylko mlekiem młode hirary amerykańskiej stopniowo uczą się polować wraz z matką. W wieku 6 miesięcy są już mniej więcej wielkości dorosłych osobników. Proces uczenia się przez młode samodzielnego polowania jest dość powolny, i z pewnością nie jest instynktowny – samica przynosi w pobliże nory żywe, uszkodzone ofiary, umożliwiając młodym naukę chwytania i zabijania zdobyczy.