Kamelia krzew – sadzenie, uprawa i pielęgnacja kamelii
Na świecie istnieje ponad 200 gatunków kamelii oraz ponad ok. tysięcy hybryd wyhodowanych na fali masowej fascynacji tymi pięknymi kwiatami. W Polsce najczęstszą i praktycznie jedyną odmianą ogrodową jest kamelia japońska (Camellia japonica) – zdobny, acz kapryśny krzew, który najlepiej radzi sobie w warunkach domowych. Jej historia sięga 5 tysięcy lat wstecz – najstarsze znane nam ślady jej kultywacji pochodzą z Chin. Te pierwotne uprawy miały jednak przede wszystkim charakter użytkowy. Najpopularniejsze w Chinach i Japonii gatunki Thea sinesis oraz Camellia sinesis służyły do produkcji herbaty oraz wonnych olejków.
- Początki uprawy kamelii
- Charakterystyka kamelii japońskiej
- Kamelia – wymagania glebowe
- Sadzenie i uprawa kamelii
- Przycinanie kamelii
- Podlewanie i nawożenie kamelii
- Jak dokładnie nawozić kamelię?
- Rozmnażanie kamelii
- Ochrona kamelii
- Co zagraża kamelii?
- Kamelia – zastosowanie
- Kamelia – wdzięczna ozdoba domu
- Jakie odmiany kamelii wybrać?
- Kamelia – pytania i odpowiedzi
Początki uprawy kamelii
Kamelie po raz pierwszy pojawiły się w Europie w XVI w. wraz z kupcami, którzy przywieźli je do Portugalii, a potem, w XVIII wieku, również do Anglii. To właśnie na wyspach rozpoczęła się kariera pięknych krzewów nazwanych na cześć misjonarza-botanika, George’a Josepha Kamela, który większą część swojego życia poświęcił pracy na Filipinach. W 1739 r. angielscy ogrodnicy rozpoczęli uprawę odmiany japońskiej, która szybko stała się drogą i elitarną rośliną zdobiącą arystokratyczne oranżerie, a latem także pałacowe dziedzińce. Dopiero w XIX w. okazało się, że kamelie da się z powodzeniem uprawiać poza szklarniami, a nowe kultywary stały się niezwykle popularne w Belgii, Holandii i Francji.
Charakterystyka kamelii japońskiej
Camellia japonica jest wieczniezielonym krzewem, który osiąga od 1 m w warunkach domowych do nawet 10 m w warunkach naturalnych. Pośród błyszczących, ciemnozielonych liści późną wiosną pojawiają się duże pierwsze pąki. Kwiat w gatunku kamelia przypomina nieco rozkwitłą różę. Jego ubarwienie jest najczęściej białe, różowe lub czerwone, kwiatostany bywają pojedyncze lub pełne, osiągając średnicę do 10 cm. Z tego powodu uprawa tych kolorowych, pięknych roślin cieszy się dużą popularnością na całym świecie. Krzewy camellia japonica nie pachną, ale obsypane kwieciem są fantastyczną ozdobą domu i ogrodu.
Kamelia – wymagania glebowe
Kamelie japońskie wymagają lekko kwaśnego (5.5 – 6.5 pH) podłoża o charakterze próchniczym, żyznym i spulchnionym. Ziemia nie powinna być mokra, ale jednocześnie nie może wysychać – stały, lekki poziom wilgotności to warunki optymalne, które oczywiście najłatwiej utrzymać w donicy w warunkach domowych.
Ponadto krzewy trzeba bezwzględnie chronić przed porywistym wiatrem oraz bezpośrednim słońcem – najlepsze są stanowiska lekko zacienione i osłonięte np. wysokim żywopłotem. Niestety, rośliny z rodziny camellia są bardzo kapryśne i szkodzić im mogą wszystkie nagłe zmiany temperatury. Z tego powodu w przypadku gatunku kamelia uprawa w ogrodzie zawsze obarczona jest sporym ryzykiem. Rośliny doniczkowe można wynosić na zewnątrz w sezonie ciepłym, ale dbając o stopniowe hartowanie i ewentualne chowanie pod dach przy niesprzyjającej pogodzie.
Sadzenie i uprawa kamelii
Sadząc kamelie japońskie w ogrodzie, musimy zwracać szczególną uwagę na głębokość – zbyt nisko osadzona bryła korzeniowa powoduje, że krzew nie będzie kwitnąć. Wykopawszy jamę – dwukrotnie szerszą niż bryła korzeniowa – należy zmieszać w niej dobrą ziemię z torfem i kompostem. Po umieszczeniu rośliny wewnątrz jamy należy upewnić się, że wierzchołki korzeni wystają 1-2 cm ponad powierzchnię gruntu – z czasem krzew i tak osiądzie. Po posadzeniu roślinę obficie podlewamy i mulczujemy korą. Jeśli chodzi o późniejszą pielęgnację, po tym jak kamelie przekwitną, trzeba usunąć przeschnięte kwiaty, aby przedłużyć sezon wegetacyjny. Niektórzy usuwają wcześniej również pąki ze zbyt skoncentrowanych skupisk, co z kolei pozwala uzyskać większą średnicę kwiatów.
Przycinanie kamelii
Zaletą uprawy krzewów camellia japonica jest brak konieczności ich corocznego przycinania, jak to ma miejsce w przypadku wielu innych gatunków. Ich naturalny rozrost można delikatnie korygować, jednak zachowując umiar. Odcinać regularnie (raz na kilka lat) należy martwe gałązki oraz uszkodzone liście i nieproporcjonalnie długie pędy. Najlepiej czynić to natychmiast po zaprzestaniu kwitnięcia. Bardziej intensywne cięcie nie jest jednak wskazane. Rośliny uprawiane w domu warto na zimę przestawić do chłodnego, przewiewnego pomieszczenia o temperaturze ok. 10 stopni C. Dzięki temu zapewni im się optymalne warunki na czas uprawy.
Podlewanie i nawożenie kamelii
Warto pamiętać, że camelia japonica jest bardzo wrażliwa na niedostatek wody, ale przy nadmiernym podlewaniu, zwłaszcza w warunkach domowych, jest zagrożona zgnilizną korzeni. Zimą podlewanie należy mocno ograniczyć (raz na 14 dni stanowczo wystarczy), natomiast na wiosnę należy je wzmóc, zwłaszcza w okresie, gdy krzew wypuszcza nowe pędy. Potem podłoże powinno być zaledwie lekko wilgotne. Co ważne, camellia japonica nie powinna być podlewana wodą z kranu, o ile nie została ona odwapniona – idealna jest oczywiście deszczówka. Zbyt duża zawartość minerałów w miejskiej kranówce ma bowiem negatywny wpływ na uprawę.
Jak dokładnie nawozić kamelię?
Nawożenie jest niezbędnym czynnikiem wzrostu i kwitnienia camelli japonica, ale należy szczególnie uważać na dawki, bowiem bardzo łatwo jest „spalić” korzenie tej wrażliwej rośliny. Z tego powodu trzeba bardzo dobrze dobrać środek wspomagający, w przeciwnym wypadku jakość uprawy się obniży. Zamiast nawozów rozkładanych bezpośrednio pod krzewami, polecane są więc raczej pałeczki i kuleczki o spowolnionym tempie działania, np. te przeznaczone do rododendronów. Pierwszy termin nawożenia to wczesna wiosna – tuż przy pierwszych oznakach aktywności na pędach. Kolejną dawkę można powtórzyć latem, w okresie pojawiania się kwiatów.
Rozmnażanie kamelii
Rozmnażanie camelii japonica to wyzwanie tylko dla ambitnych i cierpliwych ogrodników. Zimą, kiedy roślina znajduje się w okresie spoczynku, należy odciąć 10-centymetrowe odcinki zdrewniałych pędów i poodrywać z nich większość liści – pozostawiając 2-3. Dół każdej sadzonki powinien być odcięty pod kątem ostrym, a następnie umoczony w ukorzeniaczu. Tak przygotowane sadzonki umiejscawiamy w torfie zmieszanym piaskiem i przenosimy do szklarni, ewentualnie miejsca za oknem, gdzie temperatura wynosi ok. 20 stopni C. I na tym, niestety, nie koniec. O sadzonki należy pieczołowicie dbać, często zraszając liście sprayem. Proces ukorzeniania może trwać bardzo długo, co zniechęca wielu hodowców. Niestety, przed osiągnięciem pełnego sukcesu, sadzonki ulegają czasem zniszczeniu wskutek chorób grzybicznych.
Ochrona kamelii
Istnieją odmiany kamelii japońskiej, które teoretycznie są w stanie przeżyć w ogrodzie nawet polskie zimy. Niestety, jest to zawsze gra w ruletkę, która zależy od warunków pogodowych – zwłaszcza mrozów, opadów śniegu i wiatru. Wsparciem w uprawie jest oczywiście przykrycie korzeni porządną warstwą liści czy gałęzi choinkowych. Odmiany hodowane w donicach, które od wiosny do jesieni przetrzymujemy na balkonie czy w ogrodzie, powinny być jednak w okresie zimy przeniesione do chłodnego, ale nie mroźnego pomieszczenia. Wystawiając je z powrotem na świeże powietrze wiosną, należy stopniowo przyzwyczajać rośliny poprzez wynoszenie na kilka godzin.
Co zagraża kamelii?
Poszczególne odmiany camellia japonica często przezywane są ogrodowymi księżniczkami i jest w tym sporo racji. Poza kapryśnymi wymaganiami dotyczącymi uprawy są również bardzo wrażliwe na patogeny, zwłaszcza grzyby, które atakują głównie pod wpływem nadmiernej wilgotności. O chorobie grzybowej świadczą najczęściej brązowe plamy na liściach lub szary nalot, charakterystyczny dla pleśni – problemy te należy zwalczać poprzez oprysk fungicydami. Na kameliach pojawiają się również drobne żółte plamki wywoływane wirusami i wymagające bezwarunkowego obcinania zajętych pędów. Jakby tego było nie dość, bywają również atakowane przez szkodniki – zwłaszcza tarczniki, przędziorki oraz mszyce. Najpopularniejsze metody walki obejmują fizyczne usuwanie strumieniem wody oraz użycie specjalnych preparatów insektobójczych.
Kamelia – zastosowanie
Kamelię japońską wykorzystuje się w przemyśle stomatologicznym do wyrobu preparatów zwalczających bakterie w jamie ustnej. W ziołolecznictwie dezynfekująca funkcja ekstraktu z camellia japonica łączona jest z pielęgnacją ran, różnego rodzaju krost i stanów zapalnych. Oficjalnie, mówi się również o przeciwkrwotocznym i ściągającym działaniu pięknych kwiatów kamelii.
Dla większości z nas kamelia biała pozostaje jednak oczywiście rośliną ozdobną, która doskonale wygląda jak tło dla trawników i element żywopłotów, chociaż należy się oczywiście liczyć z wrażliwością uprawy na zimowe warunki. W domach i mieszkaniach camellie umieszcza się w dekoracyjnych donicach, które najlepiej prezentują się na podłodze. Ponadto z kamelii japońskiej można również wyhodować bonsai.
Kamelia – wdzięczna ozdoba domu
Niestety niewprawni adepci ogrodnictwa mogą początkowo zrazić się do tego gatunku. Kamelia japońska to roślina trudna w uprawie i często sprawiająca bolesne rozczarowania. Niewłaściwa pielęgnacja, zbyt intensywne nawożenie czy dobór niewłaściwej wody do podlewania to tylko część czynników najpopularniejszych błędów popełnianych przez amatorów. Dlatego do domowej hodowli warto się odpowiednio przygotować, aby uniknąć groźnych pomyłek. Przyda się na pewno specjalistyczny nawóz i duża doza cierpliwości. Nieco praktyki pozwala opanować podstawy uprawy i zapewnić sobie piękną domową lub balkonową dekorację.
Jakie odmiany kamelii wybrać?
Miłośnikom eleganckich, biało kwitnących krzewów można polecić piękną odmianę „Alba Plena” o półpełnych kwiatach z uroczymi żółtymi pręcikami. Z kolei wśród różowych odmian popularnością cieszy się odmiana „C.M. Wilson” o pierzastym środku kwiatostanu oraz niezwykle elegancka „Lady Cambell” o pełnych kwiatach. Na tle ciemnozielonych liści doskonale prezentują się również czerwone kwiaty charakterystyczne dla odmian takich jak „Tom Knudsen” czy „Profesor Charles S. Sargent”. Pomysłem godnym wypróbowania jest zestawienie różnobarwnych krzewów kamelii japońskiej w ramach jednej aranżacji – taka kompozycja ożywi nawet najnudniejszy betonowy taras!
Kamelia – pytania i odpowiedzi
Czy zjedzenie kamelii zagraża zwierzętom?
Rośliny z gatunku camellia japonica są uznawane za bezpieczne dla zwierząt domowych, w tym kotów. Zjedzenia kwiatów czy łodyg nie wywołuje negatywnej reakcji organizmu pupila. Warto jednak chronić krzew przed zniszczeniem.
Jakiej wody używać do podlewania?
Najlepszym rozwiązaniem dla zapewnienia wysokiej jakości uprawy jest używanie w tym celu wody filtrowanej lub deszczówki. Wybierając filtr, należy się upewnić, czy usuwa wapń z kranówki, który jest groźny dla kwiatów.
Jak często przesadzać kamelię?
Roślina rośnie bardzo wolno, dlatego nawet w niewielkiej doniczce będzie miała optymalne warunki do rozwoju. Przesadzanie camelli japonica przeprowadza się nie częściej, niż raz na 3-4 lata.
- https://www.camellias.pics/histoire-gb.php;
- https://www.missouribotanicalgarden.org/PlantFinder/PlantFinderDetails.aspx?kempercode=b546;
- https://www.gardenia.net/plant-variety/Camellias-all-you-need-to-know;
- https://www.todayshomeowner.com/how-to-grow-camellias/;
Za oknem, w ogrodzie wlasnie zaczyna kwitnac nasza Kamelia. Zwykle kwitnie po pierwszych przymrozkach. Nasza “ksiezniczka” miala swoje trudne momenty, ale chyba nas polubila, bo od kilku lat w listopadzie obficie kwitnie. Wlasciwie jej nie podlewamy. Nawoz dostaje dwa razy w roku; organiczny/ekologiczny o powolnym wyzwalaniu do gleby. Pod warstwa prochnicy (naszej produkcji) ogrod jest na wzgorzu ze skamienialej gliny. Klimat nasz jest nieco inny od polskiego; lagodne sniezne zimy i upalne wilgotne lato, wiec zapewne to ma wplyw na jej kondycje.Piekny krzew i wyglada na to, ze nie wszystkie sa kaprysne.
W ‘NASZYM OGRODZIE”TO MOŻE BYĆ RÓWNIE DOBRZE NA FLORYDZIE JAK I NORWEGII…