Kora dębu – właściwości, działanie i zastosowanie kory dębu
Kora dębu jest jednym z najpopularniejszych i najskuteczniejszych surowców zielarskich. Pozyskuje się ją z młodych dębów szypułkowych i bezszypułkowych. Medycyna tradycyjna wyróżnia korę dębu spośród naturalnych leków, gdyż ma silne właściwości przeciwzapalne i ściągające. Charakterystyczne dla niej substancje aktywne biologicznie mogą chronić naszą skórę tak samo, jak chronią zdrowie drzew.
Dąb to okaz zdrowia
Dąb jest typowym elementem flory klimatu umiarkowanego. W Polsce stanowi najważniejsze drzewo liściaste. Rozpoznanie go w gąszczu innych drzew to pestka – każdy wie, do jakiej rośliny należą te charakterystyczne palczaste liście i brązowe żołędzie na długiej szypułce.
Dąb to poza tym drzewo okazałe, wytrzymałe, długowieczne i cenne m.in. w przemyśle meblarskim, a także w farmacji i w ziołolecznictwie, gdzie wykorzystuje się przede wszystkim korę dębu.
Kora dębu przybiera barwę od bladoszarej po ciemnobrązową. U młodych drzew jest gładka, jednak dość szybko zaczyna pokrywać się regularnymi bruzdami. Zwykle jej grubość dochodzi do kilku centymetrów, ale u długoletnich okazów może osiągnąć nawet kilkanaście. Ziołolecznictwo wykorzystuje jednak korę wczesną, z młodych pni i gałązek, której grubość nie przekracza zaledwie kilku milimetrów. Taka młoda kora dębu ma barwę od jasnobrunatnej po czerwonobrunatną, czasami na jej powierzchni obecne są srebrzyste lub zielonkawe naleciałości. Młodą korę dębu po zebraniu suszy się i rozdrabnia, a następnie dystrybuuje w postaci saszetek do zaparzania. W farmacji i kosmetyce stosowane są także wyciągi z kory dębu, które wchodzą w skład kojących żeli, szamponów do włosów, mieszanek ziołowych, naturalnych dezodorantów i maści.
Właściwości kory dębu
Na zbawienne działanie kory dębu wpływa przede wszystkim wysoka zawartość garbników, czyli tanin – naturalnych, roślinnych substancji bioaktywnych, pochodnych fenoli, które służą roślinom do ochrony przed szkodnikami – roślinożernymi owadami i kręgowcami, a także bakteriami i grzybami. Garbniki znajdują się m.in. w drewnie, korze, gałęziach i liściach drzew, pełniąc funkcję bakteriobójczych straszaków.
Kora dębu jest czołowym produktem ziołolecznictwa na liście surowców bogatych w garbniki. Oprócz nich zawiera także inne substancje czynne i wspomagające, np. trójterpeny, kwasy fenolowe, żywice, flawonoidy i substancje mineralne.
Kora dębu po porodzie Tradycyjną metodą uśmierzania bólu i radzenia sobie z obrzękami po porodzie drogami natury jest stosowanie nasiadówek z kory dębu. Aby przygotować kojącą i przeciwbakteryjną nasiadówkę lub płukankę, należy dwie saszetki kory dębu (około 4 g) zalać szklanką wrzątku i odstawić na kwadrans. Płukanki i nasiadówki z kory dębu wspomogą również leczenie infekcji intymnych, ograniczą świąd i pieczenie oraz intensywność upławów. |
Kora dębu wewnętrznie
Ze względu na silnie działanie, korę dębu należy stosować ostrożnie, zwłaszcza jeśli mówimy o leczeniu dolegliwości wewnętrznych. Napar z kory dęby przeznaczony do picia przygotowujemy zalewając szklanką wrzątku zaledwie jedną, płaską łyżeczkę kory. Stosowana wewnętrznie kora dębu odtruwa, zapobiega bólom żołądka oraz wzdęciom, reguluje pracę jelit i wspomaga trawienie. Identyczne właściwości wspomagające pracę układu trawiennego wykazuje także orzech włoski.
Ekstrakt z kory dębu jest częstym składnikiem środków przeciw biegunce. Garbniki katechinowe wzmacniają bowiem barierę błony śluzowej jelit i zmniejszają przepuszczalność wody.
Przeciwwskazania w stosowaniu kory dębu
Garbniki zawarte w korze dębu cechują się silnym, intensywnym działaniem, co niewątpliwie czyni z niej jeden z bardziej skutecznych preparatów w ziołolecznictwie. Wiążą się z tym również pewne przeciwwskazania. Kora dębu nie powinna być stosowana dłużej niż tydzień, ani wykorzystywana kompleksowo, np. do całościowych kąpieli.
Polecane są nasiadówki, obmywanie miejscowe, płukanki czy stosowanie z innymi ziołami. Kora dębu nie powinna stanowić remedium na rozległe zmiany skórne o dużej powierzchni i przebiegu zakaźnym, połączonym z gorączką. Leczenie korą dębu niewskazane jest również przy niewydolności serca oraz nadciśnieniu tętniczym.
Kora dębu pomoże na: • zatrucia pokarmowe |
Kora dębu w kosmetyce
Kojące i ściągające właściwości wyciągów z kory dębu chętnie wykorzystuje przemysł kosmetyczny. Najczęściej zasila nimi dwa rodzaje produktów – żele i płyny do higieny intymnej, a także kosmetyki pielęgnacyjne do włosów przetłuszczających się. Żel do higieny intymnej z ekstraktem z kory dębu ma właściwości antyseptyczne i przynosi ulgę okolicom intymnym przy stanach zapalnych, otarciach i obrzękach.
Wybierając kosmetyk do pielęgnacji okolic bikini, powinniśmy jednak zwracać uwagę nie tylko na obecność kory dębu w składzie, ale przeanalizować też pozostałe składniki. Żele i płyny do higieny intymnej powinny posiadać jak najbardziej naturalny skład, by nie zniszczyć samodzielnej bariery ochronnej naszej skóry.
Szampony do włosów z korą dębu przynoszą ulgę skórze obciążonej, przetłuszczającej się, z rozregulowanym procesem produkcji sebum i tendencją do stanów zapalnych. Zawarta w nich kora dębu wpływa na skórę dokładnie tak samo jak stosowane zewnętrznie napary – oczyszcza, odtruwa, łagodzi i odświeża.
Kora dębu zmniejsza wydzielanie potu
Tradycyjnie korę dębu stosuje na nadmierną potliwość. Przy problemie ciągłego pocenia się pomoże moczenie stóp w wywarze z kory dębu (parzymy saszetkę i otrzymany odwar wlewamy do miski z wodą), a także kąpiel całego ciała. Odświeżający i antyseptyczny napar do kąpieli całościowych warto przygotować z mieszanki różnych surowców ziołoleczniczych, łącząc korę dębu z pokrzywą, szałwią, brzozą, rumiankiem i babką lancetowatą.
Kora dębu zawiera wysokie stężenie garbników – substancji roślinnych o silnym działaniu antybakteryjnym, przeciwzapalnym i ściągającym. Stosowana zewnętrznie i wewnętrznie w postaci naparów oraz ekstraktów przynosi ulgę w wielu rodzajach stanów zapalnych, przyspiesza gojenie i uśmierza ból.
- H. Światkowska; "Zielnik pierwszej pomocy"; wyd. internetowe e-bookowo, wydanie I 2010.;
- W. Kapczyński; "Zioła na kobiece dolegliwości"; Postępy fitoterapii, nr 2/2000.;
- Elżbieta Sikora, Agnieszka Łach, Jan Ogonowski; "Zastosowanie ekstraktu z kory dębu pozyskanego w warunkach nadkrytycznego CO2 jako składnika kompozycji myjących"; Herbalism nr 1(2)/2016;
- Berahou A., Auhmanib A., Fdil N., Benharref A., Jana M., Gadhi C.A.; "Antibacterial activity of Quercus ilex bark’s extracts"; Journal of Ethnopharmacology, 2007, 112, s. 426–429.;
- Lizzie Streit; "Oak Bark: Benefits, Dosage, Side Effects, and More"; healthline.com; 2021-11-08;