Perukowiec podolski krzew – sadzenie, uprawa i pielęgnacja perukowca podolskiego

Perukowiec podolski to jeden z najciekawszych krzewów do ogrodu. Przemiany perukowca podolskiego w ciągu roku są prawdziwą gratką dla miłośników przyrody, ciesząc oczy od wiosny do późnej jesieni. Nazwa również nie jest przypadkowa – kwiaty perukowca podolskiego przypominają bowiem rozczochrane włosy.

Czerwonawe zabarwienie włosowatych kwiatów oraz liści na jesień zaskarbiło perukowcowi także inną nazwę – w języku angielskim mówi się na niego „smoke tree”, co oznacza dymiące drzewo. Z botanicznego punktu widzenia jest to tak naprawdę krzew należący do rodziny nanerczowatych i pochodzący oryginalnie z Azji oraz południowo-zachodniej Europy. Perukowiec, czyli Cotinus coggygria, w warunkach naturalnych rośnie głównie na kamiennych zboczach na nizinach, a także w górskich lasach – aż do wysokości 2400 m n.p.m. Na północ Europy drzewo jako atrakcja ogrodnicza przywędrowało dopiero w XVII w., stając się cenną ozdobą parków i przydomowych ogrodów – niestety, wciąż jeszcze u nas mało spopularyzowaną.

Same krzewy dorastają do imponującej wysokości 3-5m (niestety, bardzo powolnym tempem) i mają jajowate, niewielkie liście o różnym ubarwieniu – od zielonego do ciemnoczerwonego – które pojawiają się zwykle na pędach w maju. Kwiatostan ma z kolei postać żółtej lub różowej wiechy, popularnie kojarzonej właśnie z peruką, która pojawia się w wielkiej obfitości w maju i zdobi pędy nawet do lipca. Następnie zmienia się ona w owocostan, również o pierzastym charakterze, podczas gdy liście krzewu przebarwiają się w kierunku czerwieni. Aż do końca października perukowiec pozostaje zwykle bardzo atrakcyjną ozdobą ogrodu.

Perukowiec podolski – wymagania glebowe

Perukowce podolskie lubią stanowiska słoneczne, chronione od wiatru. Zwłaszcza odmiany o kolorowych liściach potrzebują promieniowania UV, aby utrzymać swą dekoracyjną barwę – krzewy o zielonych liściach mogą w najgorszym przypadku rosnąć w półcieniu. Co ciekawe, przywykła do skalnych zboczy roślina nie tylko nie wymaga żyznej gleby, ale wręcz za nią nie przepada. Owszem, ziemia powinna być dobrze przepuszczalna, gliniasto-piaszczysta, idealnie z drenażem, ale to ze względu na odprowadzanie wilgoci. Perukowiec podolski nie znosi bowiem mokrego podłoża i z dwojga złego zdecydowanie lepiej znosi suszę. Do gleby można dodać także nieco wapnia, który dobrze wpływa na krzewy – idealny odczyn to od 5,5 do 7,2.

Sadzenie i uprawa perukowca podolskiego

Perukowce co do zasady sadzi się na jesień, ale dobrze ukorzeniona sadzonka w pojemniku zniesie także sadzenie na wiosnę czy w lecie, o ile nie panują akurat straszliwe upały. W wybranym miejscu kopiemy jamę dwa razy szerszą i tak samo głęboką jak bryła korzeniowa krzewu. Roślinę wyjmujemy z opakowania i delikatnie porządkujemy korzenie – te pozaginane i zakręcone można lekko przyciąć, resztę zaś warto rozprostować nieco palcami. Umieściwszy sadzonkę w jamie, należy się upewnić, że wierzch korzeni jest na tej samej wysokości co powierzchnia ziemi. Stopniowo zasypujemy korzenie ziemią, lekko uciskając, a następnie formujemy z gliny niski okrąg wokół pnia, który będzie utrzymywać wodę. Po zakopaniu perukowca należy bardzo obficie podlać.

Perukowiec podolski wymaga zwykle cięcia, ponieważ rozrasta się dość spontanicznie i niekontrolowanie w górę i do boków, ale należy wykonywać je z umiarem. Kwiaty pojawiają się bowiem dopiero na dwuletnich pędach, więc warto nie pozbawić się ich zawczasu. Idealna pora na formowanie drzewa to późna zima lub wczesna wiosna. Subtelne cięcie pomoże nie tylko nadać roślinie pożądanego kształtu, ale także ją wzmocni. Jeśli preferujemy wygląd drzewiasty, tnijmy tak, aby zachować jeden pęd dominujący; jeśli wolimy rozproszoną krzewiastą strukturę, warto pozostawić kilka głównych pędów rosnących w różnych kierunkach. Perukowca nie należy nigdy ciąć radykalnie – nie odmłodzi go to, a jedynie mu zaszkodzi.

Podlewanie i nawożenie perukowca podolskiego

Jako gatunek, perukowiec podolski jest odporny na suchość i nie potrzebuje podlewania w normalnych warunkach. Wyjątkiem jest pierwszy miesiąc po posadzeniu, kiedy krzew warto nawadniać codziennie, najlepiej rano. Później podlewanie można ograniczyć do jednego razu w tygodniu, a od drugiego roku jedynie do okresów bez deszczu.

Nawożenie nie jest wymagane, a wręcz jego nadmiar może roślinie zaszkodzić. Przy bardzo ubogiej glebie można wczesną wiosną podsypać pod krzew garść organicznego kompostu, ale nie jest to na pewno czynność konieczna.

Rozmnażanie perukowca podolskiego

Rozmnażanie perukowca jest możliwe na dwa sposoby. Pierwszy z nich obejmuje zebranie maleńkich nasionek, które tworzą się na pierzastych owocostanach. Nasiona następnie namacza się na 24 godziny w wodzie, a potem suszy na powietrzu. W kolejnym roku, po zakończeniu wiosennych przymrozków można je wysiać bezpośrednio do wilgotnej gleby, na słonecznym stanowisku. Jest to metoda dość żmudna i wymaga dużej dozy cierpliwości.

Alternatywnie, perukowca rozmnaża się przez półzdrewniałe pędy, pochodzące z poprzedniego roku lub starsze. Odłamujemy je latem, idealnie rano i pozbawiamy dolnych liści, a także usuwamy nieco kory u podstawy. Tak przygotowany pęd zanurzamy w ukorzeniaczu i sadzimy w donicy z wilgotną ziemią. Gdy pędy zaczną się ukorzeniać, przenosimy je na zagon.

Ochrona perukowca podolskiego

Perukowiec podolski jest odporny wobec mrozów i nie potrzebuje na zimę żadnej ochrony. Owszem zdarza się, że poszczególny pędy przemarzną, ale wystarczy je usunąć na wiosnę, a krzew się łatwo odnowi. Znacznie mniej tolerancyjny jest za to na uszkodzenia mechaniczne – delikatna kora łatwo się odłupuje i może być początkiem infekcji.

Najczęstszą przypadłością perukowca są przy tym choroby grzybiczne, zwykle związane z nadmierną wilgotnością gleby. Manifestują się one przeważnie brązowieniem i czernieniem liści, które należy jak najszybciej usunąć – najlepiej z całym gałązkami. Na krzewie może się też pojawiać rdzawy nalot, który również związany jest z aktywnością grzybów i wymaga terapii fungicydem na bazie siarki. Ponadto na liściach pojawiają się czasem szkodniki, np. gąsienice, które powinno się usuwać fizycznie.

Perukowiec podolski w domu i ogrodzie

Perukowiec podolski jest niezwykłym krzewem, który może łatwo stać się dominantą w ogrodzie. Posadzony jako soliter na zagonie lub trawniku, będzie ciekawym kolorystycznym akcentem. Niestety, wadą takiego rozwiązania jest dość późne pączkowanie liści i kwitnienie. Stąd wielu ogrodników łączy perukowce z innymi, niższymi krzewami zasadzonymi z przodu, które oblekają się w liście i kwiecie wcześniej. Awangardowym pomysłem jest połączenie purpurowej odmiany perukowca z powojnikiem w pastelowym kolorze, który będzie swobodnie piąć się wśród gałęzi. Na tle czerwonych liści pięknie prezentują się również niebieskie hortensje oraz białe i żółte róże krzewiaste.

Odcięte gałązki perukowca mogą być częścią aranżacji bukietowych – postawione w wodzie przetrzymają nawet ponad tydzień.

Co ciekawe, perukowiec podolski bywa wykorzystywany również do bardziej praktycznych celów. Jego miękkie, lekkie i wytrzymałe drzewo o intensywnie żółtej barwie służy do wyrobu biżuterii, dekoracji oraz podkładów po intarsje. Z samych giętkich pędów można z kolei pleść koszyki. Ponadto, zarówno w korze, jak i w samym drzewie zawarty barwnik, który tradycyjnie stosowany jest do koloryzowania skóry, jedwabiu i wełny.

Ogrodnicy najchętniej sięgają po odmianę perukowca zwaną „Royal Purple” – o ciemnoczerwonych, podbarwionych wręcz fioletem liściach. Ale wybór jest znacznie większy i umożliwia łączenie różnych odcieni „włosów” i liści na większych zagonach dla zachwycającego jesiennego krajobrazu. Godna polecenia jest odmiana „Pendulus” z pędami zwieszającymi się ku ziemi oraz zielonolistny „Purpureus” o wyraźnie czerwonych kwiatach. Intrygujący jest również „Golden Spirit Ancot” o złotych liściach przechodzących jesienią w pomarańcz oraz „Velvet Cloak” z bardzo ciemnymi fioletowymi liśćmi, które również przebarwiają się na pomarańczowo.

I choć perukowca można ogrodnikom tylko zachwalać ze względu na łatwość uprawy i wybitne właściwości dekoracyjne, nie sposób nie wspomnieć o jednym obostrzeniu. Otóż substancje obecne w liściach krzewu u wielu osób wywołują alergię kontaktową w postaci pęcherzowatej wysypki. Szczególną ostrożność należy zachowywać w odniesieniu do dzieci.