Zmarszczki – przyczyny i naturalne metody leczenia. Jak pozbyć się zmarszczek?
Zmarszczki to nie tylko wyraźny symbol upływu czasu, ale we współczesnej kulturze również mankament urody, a nawet powód do wstydu czy depresji. Na zwalczaniu naturalnego zupełnie procesu wiotczenia skóry wyrósł już multimilionowy biznes kosmetyków, procedur, a nawet operacji plastycznych. Wysokie ceny i skutki uboczne, zarówno dla zdrowia, jak i ekosystemu, skłaniają jednak kobiety na całym świecie do poszukiwania naturalnych sposobów na zmarszczki.
Jako najbardziej widoczny gołym okiem organ, skóra w najbardziej dobitny sposób ukazuje postęp procesu starzenia. Na jego przebieg ma wpływ cały szereg czynników wewnętrznych, takich jak uwarunkowania genetyczne, metabolizm komórkowy czy gospodarka hormonalna, jak i zewnętrznych, przede wszystkim ekspozycja na światło słoneczne, zanieczyszczenie środowiska, promieniowanie jonizacyjne, substancje chemiczne i toksyny. Stąd, u każdego z nas zmarszczki pojawiają się w innym czasie i różnym zakresie.
Ogólnie rzecz biorąc, proces starzenia się skóry jest jednak stopniową utratą elastyczności i nawilżenia, czyli właściwości, za które odpowiadają obecne w tkance białka: kolagen i elastyna. W mikroskopowych badaniach dojrzałej skóry widać nieregularne i zdezorganizowane struktury kolagenu (Oikarinen, 1990), którego z każdym rokiem życia tracimy średnio 1%. Glikozaminoglikany odpowiedzialne na wiązanie wody i kwas hialuronowy obecny w naskórku również ulegają znaczącej redukcji (Bernstein, 1996). Im jest ich mniej, tym mniej wody zatrzymywanej jest w skórze, jej struktura robi się cieńsza, bardziej wiotka, a proces odnowy i gojenia zachodzi znacznie powolniej. Z biegiem czasu skóra robi się więc wyraźnie przesuszona, często przebarwiona, a przede wszystkim poorana bruzdami i w końcu głębokimi zmarszczkami. Czy jednak procesowi temu można choćby częściowo przeszkodzić?
Rośliny o działaniu odmładzającym
Kobiety od setek lat już wykorzystują części roślin jako naturalne kosmetyki przeciwstarzeniowe. Do rangi legendy urosły już opowieści o rytuałach odmładzających starożytnych Egipcjanek czy Greczynek. Także w dawnych Indiach rozwinięto cały system odmładzania z wykorzystaniem ziół, olejków oraz masaży.
Z dzisiejszego punktu widzenia, na szczególną uwagę w zakresie botanicznej terapii zmarszczek zasługuje zielona herbata. Zarówno jako napój, jak i surowiec na maseczki czy toniki, wykazuje ona zdolność do opóźniania degradacji wiązań kolagenowych. Zdaniem naukowców najbardziej optymalne jest połączenie zielonej herbaty z antyutleniającymi witaminami C i E (Rutter, 2013). Dalej, potwierdzoną naukowo skutecznością odznacza się aloes przyjmowany wewnętrznie w formie suplementu lub aplikowany na skórę w formie żelu. Ze studiów wynika, że zmniejsza on widzialność zmarszczek (Tanaka, 2015), zwiększając poziom kolagenu oraz wilgotności w tkance.
W krajach tropikalnych ogromną popularnością cieszy się również liść bananowca, który faktycznie wpływa na ekspresję genów i jest w stanie zwiększyć poziom prokolagenowych białek w skórze (Yoo, 2016). Do popularnych rytuałów odmładzających zalicza się również maseczki z samego miąższu banana zawierające cenne kwasy tłuszczowe oraz witaminy.
Przeciwstarzeniowe oleje roślinne
Ponieważ z wiekiem skóra traci stopniowo swoją ochronną barierę lipidową, logicznym sposobem zapobiegania zmarszczkom wydaje się zastosowanie naturalnych olejów jako dodatkowej warstwy zapobiegającej utracie wilgoci i chroniącej przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi. W tym kontekście szczególną renomą cieszy się tradycyjny marokański olej arganowy, który w badaniach prowadzonych na kobietach w wieku post-menopauzalnym wyraźnie zwiększa elastyczność skóry (Boucetta, 2015). W rejonie Morza Śródziemnego od wieków stosuje się również oliwę z oliwek, która wykazuje się bardzo wysokim poziomem penetracji skóry, wyższym niż olej kokosowy czy olejek z pestek winogron (Vilijoen, 2015). Niezwykle bogata w związki fenolowe o działaniu przeciwutleniającym, a także sterole i karotenoidy, wykazuje działanie przeciwzapalne, a także wspomagające regenerację skóry i chroniące DNA przed zmianami oksydacyjnymi zachodzącymi w dojrzewającej skórze (Salvini, 2006).
Odczuwalne korzyści można również odnieść z pielęgnacji twarzy olejem kokosowym, który wykazuje zdolność do stymulowania syntezy kolagenu i gojenia ran (Nevin, 2010), olejem z awokado, szczególnie bogatym w kwas linolowy i również wspomagającym produkcję kolagenu (Oliveira, 2013), olejem jojoba o potwierdzonych naukowo właściwościach przeciwzapalnych i przeciwstarzeniowych (Pazyar, 2013), a także olejem z pestek granatu, który jest szczególnie bogaty w polifenole i przyspiesza procesy regeneracyjne w skórze (Bogdan, 2017).
Aromaterapia w walce ze zmarszczkami
Wspomniane wyżej oleje można wykorzystać w połączeniu z olejkami eterycznymi, które co do zasady stosuje się w rozcieńczeniu. W ten sposób olej bazowy zapewnia skórze niezbędne nawilżenie i ochronę, zaś skoncentrowane olejki wydestylowane z roślin dostarczają aktywnych związków o nieco silniejszym, kierunkowym działaniu. W zakresie prewencji i niwelowania zmarszczek na szczególną uwagę zasługuje wykorzystywany od wieków przez Hinduski olejek z drzewa sandałowego, który działa nie tylko antyoksydacyjnie, ale także reguluje mechanizmy kontroli i metabolizmu komórek skóry (Dulal, 2019). W badaniach naukowych bardzo obiecująco prezentuje się również olejek lawendowy o silnych właściwościach przeciwutleniających (Ayaz, 2017), olejek cytrynowy skutecznie redukujący objawy fotostarzenia się skóry (Bertuzzi, 2013) oraz olejek różany posiadający długowieczną tradycję w pielęgnacji cery dojrzałej (Boskabady, 2011).
Przeciwzmarszczkowe substancje pochodzenia zwierzęcego
Nie tylko flora jednak jest skarbcem naturalnych substancji odmładzających. Także produkty pochodzenia zwierzęcego cieszą się bowiem do stuleci odmładzającą renomą. W maseczkach upiększających można na przykład często znaleźć kurze białka, jako składnik wygładzający skórę. Ze studiów naukowych wynika, że prawdziwy potencjał odmładzający tkwi jednak w cienkich błonkach odgradzających białko od skorupki. Aplikowane na skórę w postaci hydrozolu posiadają one zdolność odnawiania matrycy kolagenu i redukowania stresu oksydacyjnego w tkance (Jensen, 2016).
Dobrym przykładem w tym kontekście jest również bogaty w probiotyki jogurt, który działa przeciwstarzeniowo zarówno jako składnik diety, jak i „kosmetyk”. Faktycznie, obecny w nim kwas mlekowy działa na skórę wygładzająco i złuszczająco, zwalczając infekcje, stany zapalne i chroniąc skórę przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych (Al-Ghazzewi, 2014). Nie jest również absurdem znane z historii zamiłowanie egipskiej królowej Kleopatry do kąpieli w oślim mleku. Faktycznie, peptydy i kwasy zawarte w zwierzęcym mleku okazują się w badaniach stymulować syntezę kolagenu, elastyny i proteoglikanów, przeciwdziałając tworzeniu się patologicznych cząsteczek kolagenu obserwowanych w procesie starzenia się skóry (Gorouhi, 2009).
Dieta na zmarszczki?
Powiedzenie, że piękno pochodzi z środka ma również swoje dość dosłowne przełożenie. Otóż, z procesem starzenia można walczyć zarówno poprzez zewnętrzną aplikację korzystnych substancji, jak i poprzez dietę. Zdaniem wielu naukowców i dermatologów, ten drugi sposób może być nawet skuteczniejszy!
Ze współczesnego chińskiego studium podsumowującego literaturę naukową w tym zakresie (Cao, 2020), dowiedzieć się możemy, że za najistotniejsze składniki pokarmowe zwalczające proces starzenia na poziome komórkowym uważa się wodę, utrzymującą prawidłowe nawilżenie i funkcjonowanie skóry oraz białka, które po rozkładzie w przewodzie pokarmowym tworzą budulec dla nowych białek endogennych. Za najbardziej pełnowartościowe uważa się przy tym białka pochodzenia zwierzęcego, które zawierają komplet niezbędnych aminokwasów, zwłaszcza wspomniany już jogurt, jajka oraz tłuste morskie ryby. Ponadto bardzo ważne dla prawidłowej kondycji skóry jest dostarczanie organizmowi miedzi, cynku, żelaza i selenu, a także witamin: witamina A, C, D i E. Lista pokarmów spełniających te wymogi jest dosyć długa, ale do najważniejszych „odmładzających” produktów należą m.in. awokado, orzechy włoskie, soja, owies, nasiona chia, migdały, pestki słonecznika, owoce morza, a ponadto ogólnie warzywa i owoce bogate w antyoksydanty.
Czego unikać w ramach prewencji przeciwzmarszczkowej?
Walka z oznakami upływu czasu to nie tylko aktywne środki zaradcze, ale także unikanie szkodliwych czynników. Z obserwacji poczynionych we wspomnianym wyżej studium (Cao, 2020) wynika, że proces starzenia skóry może być w wydatny sposób zintensyfikowany pod wpływem diety bogatej w tłuszcze nasycone, alkohol i cukier. Prowokują one procesy zapalne, czyniąc skórę bardziej podatną na czynniki zewnętrzne.
Wyjątkowo niekorzystne dla wizualnej „młodości” skóry jest również palenie papierosów, a przede wszystkim intensywna ekspozycja na promieniowanie słoneczna bez odpowiedniego zabezpieczenia. W rzeczy samej fotostarzenie się skóry spowodowane przez promieniowanie ultrafioletowe prowadzi do niszczenia struktury DNA komórek skóry i w ewidentny sposób przyczynia się do powstawania zmarszczek. Po raz kolejny więc okazuje się, że prewencja przez unikanie może być znacznie efektywniejsza i istotniejsza niż zwalczanie rezultatów zaniedbań!
- Samantha Olson; "Wrinkle Treatment: 12 Hacks And Home Remedies To Naturally Prevent Wrinkles"; medicaldaily.com; 2020-12-01;
- Ruta Ganceviciene i in.; "Skin anti-aging strategies"; v; 2020-12-01;
- Silke K. Schagen i in.; "Discovering the link between nutrition and skin aging"; ncbi.nlm.nih.gov; 2020-12-01;
- Ivana Binic i in.; "Skin Ageing: Natural Weapons and Strategies"; ncbi.nlm.nih.gov; 2020-12-01;
- Kenza Qiraouani Boucetta i in.; "The effect of dietary and/or cosmetic argan oil on postmenopausal skin elasticity"; ncbi.nlm.nih.gov; 2020-12-01;
- Jenna Fletcher; "Which essential oils help get rid of wrinkles?"; medicalnewstoday.com; 2020-12-01;
Naturalne kosmetyki nie zawsze są w pełni skuteczne, ponieważ mają mało substancji czynnych odpowiedzialnych za wypełnienie zmarszczek czy napięcie skóry. Kwas hialuronowy jest dobry czy retinol, ale też można sięgnąć po specjały z azjatyckiej kosmetologii. Mają taką roślinę Tremella która dobrze działa na cerę. Ale jest też w polskich kosmetykach, kremy Efektima mają ekstrakt z tej rośliny i są skuteczne
Naturalne sa fajne przede wszystkim kremy na zmarszczki :) Od jakiegos czasu stosuje tylko je
Osobiscie stosuje akurat richevon, co do efektow to widze lepsze nawilzenie, ujednolicenie i napięcie skory :)
O, co stosujesz? Jak efekty i jak szybko są?