Pasternak warzywo - właściwości, witaminy i wartości odżywcze pasternaka
Ekologia.pl Styl życia Ekologiczna żywność Pasternak warzywo – właściwości, witaminy i wartości odżywcze pasternaka

Pasternak warzywo – właściwości, witaminy i wartości odżywcze pasternaka

Ze względu na coraz wyższe ceny pietruszki, na niektórych straganach zamiast niej można dostać… pasternak. Nic dziwnego – te warzywa są niemal bliźniaczo podobne. Jednak czy pasternak aż tak bardzo odbiega właściwościami od swojej sławnej siostry? Okazuje się, że roślina ta potrafi zdziałać cuda w diecie redukcyjnej, poprawić stan naszych włosów, a nawet nastrój!

Pasternak, fot. shutterstock

Pasternak, fot. shutterstock
Spis treści


Pasternak zwyczajny (Pastinaca sativa) należy do rodziny selerowatych, podobnie jak marchew. Nie jest polskim gatunkiem rodzimym – badacze klasyfikują go jako archeofit. Formy dzikie porastają tereny Azji, Nowej Zelandii, Australii i Europy. W Polsce można go spotkać w polnych rowach tudzież na wilgotnych łąkach. Na pierwszy rzut oka roślina wygląda niemal identycznie jak jej krewna – pietruszka – i z tego powodu niegdyś handlarze sprzedawali ją zamiast tradycyjnego składnika włoszczyzny. Tymczasem pasternak, w odróżnieniu od pietruszki kwitnie na żółto, a jego liście są większe, mają ząbkowane brzegi i nie powinno się ich zjadać, ze względu na obecność toksycznych substancji. Jadalna część – korzeń Pastinaca sativa – jest dużo słodszy i łagodniejszy, dzięki czemu można go wykorzystać do przyprawiania delikatnych potraw. Jego zgrubienie korzeniowe różni się od zgrubienia pietruszki również kształtem – jest większe i ma kształt stożka zwężającego się w głąb ziemi. Co ciekawe, owoce pasternaku stanowią jednocześnie jego nasiona.

Jak wyhodować własny pasternak?

Pasternak jest wykorzystywany gospodarczo głównie jako pasza dla zwierząt, chociaż sporadycznie można nabyć go również na lokalnych bazarkach i w warzywniakach. Zazwyczaj osoby, które pragną na stałe włączyć warzywo do diety zakładają własne amatorskie uprawy. Jeśli zdecydujemy się uprawiać pasternak na działce, powinniśmy pamiętać, że preferuje on gleby próchniczne o sporej wilgotności i obojętnym pH. Roślina przejawia wysoką odporność na niskie temperatury, a nawet przymrozki. Najlepiej jednak rozwija się w temperaturze oscylującej wokół 18 st. C. W celu wyhodowania okazów o drobnych korzeniach, powinniśmy zasiać ok. 6 kg nasion/ha w okresie późnej jesieni lub na początku wiosny. Kiedy nasiona zaczynają kiełkować i pojawiają się pierwsze liście, dokonuje się przerywki. W czasie upałów – od lipca do września – należy obficie nawadniać glebę, aby korzenie mogły swobodnie zwiększać swoją objętość. Zbioru dokonujemy pod koniec października lub w pierwszej połowie kwietnia. Plon można przechowywać przez około pół roku w temperaturze 0 st. C i wilgotności względnej powietrza wynoszącej 95 proc..

Dawna sława niby-pietruszki

Pasternak pochodzi z Europy Wschodniej i był znany już starożytnym cywilizacjom. Grecy i Rzymianie mieli problem z odróżnieniem tego warzywa od marchewki, która w tamtych czasach miała barwę białą lub fioletową. Szybko podbił serca Europejczyków, którzy wykorzystywali go m.in. do produkcji cukru, jednak z czasem zszedł na dalszy plan, za sprawą pojawienia się marchewki i ziemniaka. W Polsce pasternak, jako rodzime warzywo, uprawiano na masową skalę od XII do XVI wieku. Stosowano go nie tylko w kuchni, lecz także w ziołolecznictwie, ze względu na cenny olejek pasternakowy. Obecnie warzywo przeznacza się głównie na paszę dla zwierząt, chociaż czasami można je dostać na lokalnych straganach.

Pasternak łatwo pomylić z pietruszką, fot. shutterstock

Pasternak jest słodki, ale nie tuczy

Pasternak stanowi cenne źródło olejków eterycznych, glikozydów flawonoidowych, tłuszczów roślinnych, białka, węglowodanów, błonnika, cukrów roślinnych, witaminwitamina A, witaminy z grupy B (witamina B1, B2, B3, B6 i B9), witamina C, E i K oraz soli mineralnychcynk, fosfor, magnez, potas, sód, wapń i żelazo.

Uznaje się, że najwięcej wartościowych dla naszego zdrowia substancji znajduje się w nasionach tej rośliny – są one obecnie wykorzystywane w przemyśle farmaceutycznym do produkcji leków i kosmetyków. Mimo sporej zawartości węglowodanów (18 g), 100 gramów pasternaka dostarcza nam jedynie 75 kalorii.


[„dzial”:”4.00″,”title”:”Pasternak to prosta „dieta-cud””]
Spożywanie pasternaku może być dobrym rozwiązaniem dla osób, które chcą zrzucić nieco zbędnych kilogramów. Składniki zwarte w korzeniu i nasionach tej rośliny zwiększają produkcję soków żołądkowych, usprawniając tym samym procesy trawienne. Co więcej, sam korzeń dostarcza nam sporo błonnika, który dodatkowo reguluje pracę jelit i zapewnia poczucie sytości na długo.

W trosce o serce z pasternakiem

Pasternak zawiera wysoki poziom potasu, który rozszerza naczynia krwionośne i obniża ciśnienie krwi. Z kolei kwas foliowy zawarty w tej roślinie obniża poziom homocysteiny we krwi, zapobiegając tym samym wystąpieniu wielu chorób serca.

Pasternak jako naturalny sposób na relaks

Jeśli szukamy naturalnego sposobu, który ukoi nasze nerwy i ułatwi zasypianie, powinniśmy sięgnąć po korzeń pasternaku. Wywar sporządzony na jego bazie, z dodatkiem bogatych w magnez nasion, pomoże nam osiągnąć uczucie relaksu i obniży ogólne napięcie.

Z tego powodu, w czasie zwiększonego stresu i problemów z zasypianiem, warto sięgnąć po tę roślinę. Co ważne dla kobiet, pasternak wykazuje silne działanie rozkurczające, dlatego może okazać się pomocny w trakcie bolesnej menstruacji.

Pasternak na problemy skórne

Zawarte w nasionach pasternaku substancje – ksantotoksyna i bergapten – wpływają na produkcję melaniny – barwnika występującego w naszej skórze. Ich działanie jest wykorzystywane w terapii bielactwa. Chorym podawane są leki wyprodukowane na bazie wyciągu z nasion tego warzywa, aby pobudzić repigmentację ich wrażliwej skóry. Podobne medykamenty stosuje się w leczeniu łuszczycy.

Puree z pasternaku, fot. shutterstock

Pasternak to recepta na gęste włosy

Udowodniono, że wyciągi z owoców pasternaku wpływają na poprawę ukrwienia skóry. Właściwość tę można wykorzystać w pielęgnacji osłabionych i skłonnych do wypadania włosów. Składniki zawarte w tej roślinie pobudzają włosy do wzrostu i są w stanie zahamować łysienie.

Jak włączyć pasternak do menu?

Korzeń pasternaku, jako że jest słodszy od pietruszki, nadaje się do przygotowania wielu łagodnych zup. W kuchni anglosaskiej na stałe wyparł pietruszkę. Pasternak doskonale sprawdza się jako składnik surówek tudzież pasztetu. Po ugotowaniu można go dodać do różnego rodzaju potrawek, zaś smażony w towarzystwie cebulki świetnie skomponuje placki.

Jedną ze smaczniejszych propozycji podania tego warzywa jest ziemniaczane puree.

Składniki (porcja dla 2 osób):

Przygotowanie:
Obrane ziemniaki zalewamy wrzątkiem i solimy. Po odczekaniu 5 minut dorzucamy obrany i pokrojony pasternak. Po 20 minutach wszystko odcedzamy i ubijamy tłuczkiem do ziemniaków. Następnie wlewamy gorące mleko i masło, tak aby konsystencja potrawy stała się aksamitna.
Smacznego!

Ekologia.pl (Alicja Chrząszcz)
Bibliografia
  1. New World Encyclopaedia; "Parsnip"; https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Parsnip; 2019-05-31;
  2. Texas AgriLife Extension Service; "Two Mediterranean Root Crops"; https://aggie-horticulture.tamu.edu/archives/parsons/publications/vegetabletravelers/parsnip.html; 2019-05-31;
  3. Nancy Cain i in.; "The Biology of Canadian weeds. 144. Pastinaca sativa L."; https://www.nrcresearchpress.com/doi/pdfplus/10.4141/CJPS09110; 2019-05-31;
  4. John Staughton; "20 Incredible Benefits Of Parsnips"; https://www.organicfacts.net/health-benefits/vegetable/parsnips.html; 2019-05-31;
  5. Annie Price; "Parsnip Nutrition Benefits the Eyes, Heart & Stomach"; https://draxe.com/parsnip-nutrition/; 2019-05-31;
4.7/5 - (16 votes)
Subscribe
Powiadom o
1 Komentarz
Inline Feedbacks
View all comments

Kiedyś Pani w sklepie przez pomyłkę wcisnęła mi pasternak, o czym przekonałam się dopiero po ugotowaniu zupy. Miała taki dziwny, intensywny zapach.