Marchew warzywo – właściwości, witaminy i wartości odżywcze marchwi
Marchew jest nie tylko smaczna, ale i zdrowa. Odmładzające i antyrakowe działanie zawartego w marchwi beta-karotenu sprawia, że (chyba) nikogo nie trzeba przekonywać do wzbogacenia tym słodkim warzywem codziennego jadłospisu. Na szczęście, nasz kraj jest czwartym na świecie producentem marchwi, a więc to dla nas roślina łatwo dostępna.
- Marchew – co to takiego?
- Jak uprawiać marchew?
- Arystokratyczna przeszłość marchwi
- Marchew – witaminy i wartości odżywcze
- Karotenoidy chronią przed rakiem
- Marchew to strażniczka pięknej i zdrowej skóry
- Marchew na zmarszczki
- Marchew zalecana jest przez okulistów
- Zdrowe zęby dzięki marchwi
- Dieta marchewkowa – przyjemne z pożytecznym
- Marchew jako idealna przekąska dla każdego
Marchew – co to takiego?
Marchew zwyczajna (Daucus carota L.) należy do rodziny selerowatych. Dziko występuje w Europie, Azji i Afryce Północnej, lecz także powszechne są jej uprawy (hoduje się ją na wszystkich kontynentach, poza Antarktydą). Okres kwitnienia zapylanej przez pszczoły marchwi przypada na czerwiec i trwa do października. Jest to roślina dwuletnia – w pierwszym roku wegetacji tworzy różyczkę liści i gruby korzeń o walcowatym kształcie.
Wyróżniamy cztery odmiany marchwi:
- marchew amsterdamska (walcowate korzenie, kolor pomarańczowoczerwony);
- marchew Askona F1 (gładkie, tępo zakończone korzenie, barwa pomarańczowa);
- marchew Berlicumer 2 (barwa ciemnopomarańczowa, walcowaty korzeń);
- marchew Deep Purple (stożkowaty korzeń, kolor purpurowy).
Jak uprawiać marchew?
Przy uprawie marchwi ważne jest, by roślina miała stały dostęp do słońca, które korzystnie wpływa na zawartość beta karotenu i cukru w korzeniach. Gleba powinna być piaszczysto-gliniasta, o dużej zawartości próchnicy i przepuszczalnym podłożu. Ziemia powinna być pozbawiona wapnia i mieć lekko kwaśny odczyn. Należy pamiętać, że w przypadku niekorzystnych warunków do wzrostu, korzenie marchwi będą się rozwidlać i pękać.
Arystokratyczna przeszłość marchwi
Jak podają źródła historyczne, pierwsza marchewka pojawiła się około roku 900 w Persji, na terenie dzisiejszego Afganistanu i miała kolor fioletowy, zaś jej smak był pikantno-gorzki. Również współcześnie marchewkę można spotkać nie tylko w kolorze pomarańczowym. W Turcji występuje odmiana czarna i czerwona, zaś w Chinach te warzywa są białe tudzież żółte.
Najpopularniejsza marchew – pomarańczowa – zaistniała dopiero w wieku szesnastym w Holandii. Zgodnie z legendą, wyhodowano ją specjalnie na życzenie króla. Obecnie Europejczykom ciężko jest wyobrazić sobie to warzywo w innym kolorze niż oranżowy. Mimo że teraz marchew jest łatwo dostępna i niedroga, podobnie, jak ziemniaki czy kapusta, dawniej uchodziła za roślinę arystokratyczną, a jej korzeniem i nacią przyozdabiano nawet elementy garderoby.
| Właściwości odżywcze surowej marchewki (100g) |
|---|
|
Marchew – witaminy i wartości odżywcze
100 gram marchwi to tylko 24 kalorie. Marchew zawiera błonnik, naturalne cukry, związki siarkowe i azotowe, enzymy, olejek eteryczny, witaminy – witamina A, witaminy z grupy B (witamina B1, B2, B3, B6 i B9), witamina C, E i K, a także sole mineralne – cynk, fosfor, kobalt, magnez, miedź, potas, sód, wapń i żelazo. Ogólnie biorąc, marchew składa się w ok. 90 proc. z wody, zawiera ok. 7 proc. węglowodanów, 1 proc. białek, 0,2 tłuszczów i celulozy.
Osoby chore na cukrzycę powinny unikać gotowanej marchwi, ponieważ wówczas ma ona aż trzykrotnie wyższy indeks glikemiczny. Dietetycy od dawna przekonują o cudownych właściwościach tego niezwykle popularnego warzywa – korzeniowi marchwi przypisuje się działanie odmładzające, upiększające, oczyszczające i antydepresyjne. Na czym jednak dokładnie polega fenomen tej rośliny?
Karotenoidy chronią przed rakiem
Ze względu na to, że marchew zawiera dużą ilość przeciwutleniaczy, dieta bogata w to warzywo zmniejsza ryzyko wystąpienia raka i chorób sercowo-naczyniowych. Udowodniono, że obecne w marchewce karotenoidy skutecznie zwalczają wolne rodniki, wykazując tym samym działanie antyrakowe. Naukowcy z Harwardzkiej Szkoły Zdrowia Publicznego, w wyniku eksperymentu, wykazali, że dieta bogata w owe związki może zapobiegać wystąpieniu raka prostaty, zaś inne badania pozwalają stwierdzić, że beta-karoten obniża ryzyko raka płuc, co jest istotną wiadomością dla palaczy – zarówno czynnych, jak i biernych. Ponadto, na podstawie przeprowadzonego 4 lata temu testu, udowodniono, że sok wyciśnięty z marchewki zabija komórki białaczki, a także hamuje ich dalszy rozwój.
Marchew to strażniczka pięknej i zdrowej skóry
Właściwości beta-karotenu są również imponujące w zakresie dbania o zdrowy wygląd skóry. Zwłaszcza latem powinniśmy położyć większy nacisk na spożywanie marchwi, ponieważ zawarte w niej substancje nie tylko odżywiają naszą skórę, lecz także powodują, że opalenizna wygląda zdrowo i dłużej się utrzymuje. Co więcej, w wyniku spożywania marchwi, gromadzi się w naszym ciele barwnik, który działa jak naturalny filtr słoneczny, odbijający niekorzystne promienie powodujące powstawanie plam i przebarwień. Dostrzeżono również, że w wyniku samego spożycia beta-karotenu skóra wygląda na lekko opaloną, co może być doskonałym „zamiennikiem” kąpieli słonecznych dla osób cierpiących na alergie skórne.
Marchew na zmarszczki
Beta-karoten powinno się jednak spożywać cały czas, aby wyglądać pięknie i młodo. Ten cudowny związek chroni włókna kolagenowe, których stan jest bardzo ważny w procesie starzenia się skóry. Kiedy beta-karotenu brakuje, owe włókna ulegają powolnemu procesowi destrukcji, co sprawia, że skóra przestaje być jędrna i pojawiają się zmarszczki.
Aby korzystać z odmładzających właściwości marchewki warto nie tylko dbać o prawidłową dietę, lecz także regularnie nakładać maseczki pielęgnacyjne. Są one proste w wykonaniu, a na efekty nie trzeba długo czekać. Wystarczy, że sok z marchwi wymieszamy np. z 2 łyżkami maślanki i całość nałożymy na twarz na ok. 20 minut.
Marchew zalecana jest przez okulistów
Naturalne źródło witaminy A, a więc karoten zawarty w marchwi ma zbawienne działanie dla naszych oczu. Wzrok przemęczony długotrwałym korzystaniem z komputera szybko ulega pogorszeniu, a oczy chorują, dlatego warto spożywać marchew w profilaktyce zaćmy i zapalenia spojówek. Witamina A chroni oczy przed nadmiernym wysychaniem, a także poprawia widzenie po zmroku.
Zdrowe zęby dzięki marchwi
Chrupanie surowej marchwi w naturalny sposób czyści nasze zęby i wzmacnia dziąsła. Zęby są oczyszczane z nalotu, resztek żywności i pasty. Spożywanie tego warzywa nie tylko chroni nasze uzębienie przez zawartość minerałów takich, jak wapń czy witamina K, lecz także stymuluje wydzielanie śliny, dzięki czemu odczyn w jamie ustnej staje się zasadowy, a ryzyko wystąpienia próchnicy spada.
Dieta marchewkowa – przyjemne z pożytecznym
Marchew jest tak pyszna, że mało kogo trzeba przekonywać do jej jedzenia. Z racji na przyjemnie wyważony słodki smak, warzywo to stanowi idealny substytut słodyczy, a także sprawdza się jako składnik ciast i dżemów. Najczęściej spożywamy marchew w formie soków, a także na surowo, z racji na łatwą dostępność tego typu produktów w sklepach.
Jeśli jednak mamy nieco więcej czasu, możemy przygotować sobie sałatkę marchewkową z dodatkiem migdałów, która będzie smacznym sposobem na detoksykację organizmu.
Składniki (porcja dla 2 osób):
- 2 marchewki
- 30 g masła
- sok wyciśnięty z 2 pomarańczy
- 3 szczypty mielonego kminu rzymskiego
- sok wyciśnięty z 1 cytryny
- 4 łyżki oliwy z oliwek
- 1 pęczek świeżej kolendry
- 75 g płatków migdałowych lub innych orzechów
- sól himalajska, pieprz
Sposób przygotowania:
Marchew obieramy i kroimy w cienkie plasterki. Na patelni rozpuszczamy masło, wrzucamy przygotowaną marchewkę, dodajemy sok z pomarańczy oraz kmin. Całość dusimy przez około 12 minut, przyprawiając w międzyczasie solą i pieprzem. Następnie przekładamy marchew do miski, dodajemy oliwę z oliwek i wstawiamy do lodówki na 50 minut. Przed podaniem posypujemy całość kminem, kolendrą i orzechami.
Smacznego!
Marchew jako idealna przekąska dla każdego
Kiedy byłeś dzieckiem, prawdopodobnie słyszałeś, że marchewki są dobre dla oczu. To prawda, ale na tym nie kończą się zalety marchewek. Marchew może promować zdrowy wzrok, równoważyć poziom cukru we krwi, pomagać w kontrolowaniu wagi, zmniejszać ryzyko raka, regulować ciśnienie krwi, zmniejszać choroby serca, poprawiać odporność i poprawiać zdrowie mózgu.To także idealna przekąska – chrupiąca, pełna składników odżywczych, niskokaloryczna i słodka. Nie będziesz żałować, jeśli włączysz więcej tego warzywa do swojej diety.
- www.medicalnewstoday.com; data dostępu: 2015-08-13;
- www.care2.com; data dostępu: 2015-08-13;
- Barbara Łata Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu SGGW; Fitozwiązki marchwi: znaczenie oraz czynniki wpływające na ich zawartość; https://rzdzelazna.cem.sggw.pl/wp-content/uploads/2010/08/Fitozwiazki_marchwi.pdf; data dostępu: 2015-08-13;
- Cezary A. Kwiatkowski, Małgorzata Haliniarz , Barbara Kołodziej, Elżbieta Harasim, Marta Tomczyńska-Mleko; CONTENT OF SOME CHEMICAL;
- COMPONENTS IN CARROT;
- (Daucus carota L.) ROOTS DEPENDING;
- ON GROWTH STIMULATORS AND STUBBLE;
- CROPS; Journal of Elementology ISSN 1644-2296; data dostępu: 2015-08-13;
- João Silva Dias; Nutritional and Health Benefits of Carrots and Their Seed Extracts; Food and Nutrition Sciences 05(22):2147-2156; data dostępu: 2015-08-13;
