Czerymoja owoc – właściwości, witaminy i wartości odżywcze czerymoi

Flaszowce peruwiański, inaczej cherymoja lub czerymoja, to osobliwe drzewa klimatu tropikalnego. Są cenione ze względu na owoce – bardzo aromatyczne i smaczne dziwolągi, którym polski konsument wciąż przygląda się zaintrygowany. Mark Twain pisał o nich, że są najpyszniejszymi owocami znanymi ludzkości. Ich smak przypomina połączenie najlepszych tropikalnych owoców lub… truskawek w szampanie. Czerymoja ma również właściwości prozdrowotne.

Pochodzenie i charakterystyka czerymoi

Flaszowiec peruwiański to średniej wysokości, zielone drzewko należące do rodziny flaszowcowatych. Osiąga wysokość maksimum 8 metrów, ma rozłożystą i nisko zawieszoną koronę, duże owalne liście i rodzi łuskowate owoce w kształcie serca, pokryte chropowatą skórką. W zależności od odmiany skórka jest mniej lub bardziej szorstka, czasem haczykowata. Ojczyzną flaszowca peruwiańskiego prawdopodobnie jest Ameryka Południowa, a dokładniej obszar Andów, gdzie występuje zarówno dziko, jaki w uprawie. Uprawy flaszowców udają się także w innych częściach świata o klimacie tropikalnym lub podzwrotnikowym. Możliwe więc, że natkniemy się na nie (a raczej na ich owoce) podczas wakacji w Portugalii, na Maderze, w Afryce Zachodniej czy w Izraelu. Flaszowce uprawia się także w hiszpańskiej Andaluzji i to właśnie tam uprawy są największe i najbardziej owocne.

Flaszowiec peruwiański, nazywany jest inaczej czerymoją. Tak zresztą określa się też jego owoce. Czerymoje to niejedyne interesujące drzewa z rodziny flaszowcowatych, choć zapewne najbardziej znane. Godna uwagi jest chociażby atemoya – krzyżówka flaszowca peruwiańskiego z łuskowatym, a także inne flaszowce rodzące bardzo aromatyczne, słodkie owoce – górski, afrykański, purpurowy, siatkowaty czy graviola.
 

Ciekawostka       Większość badaczy podaje, że flaszowiec peruwiański, jak sama nazwa wskazuje, pochodzi z Peru. Istnieją jednak uzasadnione teorie, jakoby nasiona czerymoi zostały przywiezione do Ameryki Południowej z Gwatemali, która może być jej prawdziwą ojczyzną.

 

Czerymoja to owoc flaszowca peruwiańskiego

To właśnie czerymoje, czyli owoce flaszowców, spowodowały zainteresowanie tymi egzotycznymi drzewami. Od pewnego czasu pojawiają się w polskich marketach i budzą coraz większą ciekawość klientów zaintrygowanych ich wyglądem i zachęconych opowieściami o rajskim smaku. Inne, znane określenie czerymoi to „budyniowe jabłko”, co przywodzi na myśl najsmaczniejszy deser.

Czerymoja to prawie okrągły, kilkukilogramowy owoc o charakterystycznej, łuskowatej skórce. Możemy spotkać się z określeniem, że owa skórka przypomina łuskę smoka i jest to dosyć trafne. Z kolei wnętrze czerymoi budzi skojarzenia z innym egzotycznym owocem – durianem. Podobnie jak durian, czerymoja jest w środku podzielona na cząstki zatopione w budyniowym miąższu. Łatwo je od siebie oddzielić, po czym od razu nadają się do jedzenia. Na szczęście podobieństwa między tymi dwoma owocami na tym się kończą. Durian słynie bowiem z tego, że – delikatnie mówiąc – nie pachnie i nie smakuje zachwycająco (choć jest uznawany za rarytas!), za to czerymoja pod jednym i drugim względem bardzo przyjemnie zaskakuje. Po rozcięciu owocu natychmiast poczujemy słodki, rajski aromat i wcale nie rozczarujemy się smakując pierwszy kęs. Czerymoja jest też o wiele mniejsza od gigantycznego wręcz duriana – niektóre owoce, choć ciężkie, wielkością przypominają dłoń.

Miąższ czerymoi jest porównywany do miksu bananów i cytryn, niekiedy bitej śmietany czy nawet szampańskich truskawek. Brzmi niemalże nazbyt bajecznie, ale rzeczywiście jest to smak, który bardzo miło się kojarzy. Schłodzona czerymoja smakuje jak owocowo-śmietankowe lody. Z owocem tym można poeksperymentować w lodach czy deserach, ale najlepiej jeść go na surowo, po uprzednim rozkrojeniu i wyjęciu pestek. Budyniowe cząstki mają na tyle wyjątkowy smak, że trudno byłoby go w jakikolwiek sposób ulepszyć. Opcjonalnie można dodać ją do jogurtu lub owocowego wina.

Czerymoja – witaminy i wartości odżywcze

Kupując czerymoję na polskim targu czy w markecie, prawdopodobnie nigdy nie zaznamy jej pełnego, soczystego smaku. Owoce te są mało odporne na warunki panujące w dalekim transporcie – łatwo się obijają, mogą też gnić. Dlatego też czerymoja to u nas w dalszym ciągu rzadkość. Czy warto zatem ją kupić, kiedy już pojawi się na sklepowym stoisku?

Z pewnością, nawet jeśli miałaby dawać jedynie namiastkę doznań płynących z jedzenia jej w Ameryce Południowej czy Andaluzji. Czerymoja oprócz bogatego smaku posiada też cenione wartości odżywcze. Jest źródłem witamin –  witamina A, witamin z grupy B (witamina B1, B2, B3 i B6), witamina C i E. Obfituje w sole mineralne – fosfor, magnez, mangan, miedź, potas, sód, wapń i żelazo. Czerymoja zawiera białko, tłuszcze, znaczną ilość błonnika, a więc spożyte wraz z nią węglowodany nie zagrażają ustabilizowanej gospodarce cukrowej. Wśród substancji czynnych, których pełne są owoce flaszowca, warto wyróżnić alkaloidy, flawonoidy, saponiny, glikozydy, związki fenolowe i fitosterole. Czerymoje zawierają również cenne aminokwasy oraz alkaloidy (annocherine A, annocherine B, cherianoine, romucosine). Są natomiast ubogie w cholesterol!

Jak kupować czerymoję?

Owoc czerymoi lepiej kupić za wcześnie niż za późno. Innymi słowy, jeszcze niedojrzała, całkowicie zielona czerymoja to lepszy wybór niż zakup brązowego owocu – teoretycznie dojrzałego, ale niekoniecznie ciągle zdatnego do zjedzenia. Niedojrzałą czerymoję wystarczy przechować kilka dni w ciepłym i suchym miejscu, a po upływie tego czasu odpowiednio zmięknie i będzie idealna do spożycia. Taki owoc najlepiej jeść na surowo, bez dodatków.

Czerymoja w diecie alergików

Choć czerymoja ma niewielkie szanse stać się stałym elementem w diecie Polaków, warto pamiętać, że jest wymieniana na liście czynników alergizujących w alergiach krzyżowych typu lateksowo-owocowego. Osoby uczulone na mango, marakuję, papaję, kiwi czy pomidory mogą doznać reakcji alergicznej również po spożyciu owoców flaszowca peruwiańskiego.

Ponadto, przed zjedzeniem budyniowych cząstek czerymoi, powinniśmy usunąć z niej czarne pestki, które posiadają niewielkie właściwości toksyczne. To właśnie nasiona czerymoi obfitują w acetogeniny – ważne alkaloidy o właściwościach antynowotworowych, przeciwdrobnoustrojowych i wzmacniających krążenie. Acetogeniny wyekstrahowane z nasion flaszowca są wykorzystywane w farmaceutyce.

Flaszowiec peruwiański, zwany też czerymoją, to niewysokie drzewo owocowe rosnące w krajach klimatu tropikalnego i podzwrotnikowego. Jest cenione ze względu na owoce – bardzo pyszne i aromatyczne, a także prozdrowotne. Owoce czerymoi znane są też pod określeniem „budyniowe jabłko”.