Jarmuż warzywo - właściwości, witaminy i wartości odżywcze jarmużu

Jarmuż jest warzywem, która zrobiło niesamowitą karierę w XXI wieku. Jarmuż jest obowiązkowym składnikiem diety wegańskiej i wegetariańskiej, a słynne smoothie jarmużowe możemy zamówić w każdej kawiarni promującej zdrowy tryb życia. Popularność tej rośliny wynika z tego, że dla naszych kości jest lepsze niż mleko, zaś niedokrwistości zapobiega bardziej niż wołowina. Jednym słowem jarmuż to super roślina!

1. Uprawiamy jarmuż
2. Genealogia rośliny o kędzierzawych liściach
3. Jarmuż - witaminy i wartości odżywcze
4. Jarmuż jako zielona kuracja dla cukrzyków
5. Jak zadbać o serce?
6. Jarmuż i bezpieczne grillowanie
7. Jarmuż to bomba witaminowa dla naszych kości
8. Jarmuż jako zielona gwarancja promiennego wyglądu
9. Jarmużowe menu

Jarmuż (Brassica oleracea L. var. sabellica L.) jest botaniczną odmianą kapusty warzywnej, należącą do rodziny kapustowatych. To roślina wyłącznie uprawna – nie rośnie dziko. Łodyga, która wytwarza się w pierwszym roku uprawy, osiąga ponad 100 cm wysokości, zaś liście, stanowiące część jadalną, mają przeważnie kształt owalny lub podłużny i układają się w rozetę, dzięki czemu są niezwykle dekoracyjne. Występują w bogatej gamie kolorów: od zielonego po fioletowo-zielony lub fioletowo-brązowy. W drugim roku uprawy roślina zaczyna wytwarzać pędy kwiatostanowe. W Polsce najczęściej uprawia się takie odmiany jarmużu, jak: Niski Zielony, kędzierzawy, Średnio Wysoki Zielony, kędzierzawy, Skowroni Języczek  i Wysoki Zielony, kędzierzawy.

Uprawiamy jarmuż

Jarmuż, z racji tego, że nie ma wysokich wymagań glebowych, może być uprawiany na niemal każdej ziemi. Źle rozwija się jedynie na podłożu piaszczystym o kwaśnym odczynie. Roślina wykazuje sporą wytrzymałość na mróz. Jak udowodniono, niskie temperatury najlepiej znoszą odmiany niskie – przemarznięcie im nie szkodzi, a wręcz przeciwnie – dodaje smaku, sprawiając, że zawierają więcej cukrów. Roślinę sadzimy do gruntu na przełomie maja i czerwca albo przygotowujemy rozsadę na przełomie czerwca i lipca. Ze względu na rozwinięty system korzeniowy, sadzonki jarmużu wysiewamy na głębokość ok. 30 cm. Roślinę należy regularnie podlewać, a glebę spulchniać. Zbiory warzywa zaczynają się późną jesienią i trwają przez całą zimę.

Genealogia rośliny o kędzierzawych liściach

Nie wiadomo, gdzie dokładnie zaczęto hodować jarmuż, uznaje się jednak, że najprawdopodobniej pochodzi on od uprawianej już w starożytności kapusty dzikiej wywodzącej się z Azji Mniejszej i krajów basenu Morza Śródziemnego. Starożytni Rzymianie, który doceniali zarówno dekoracyjne jak i zdrowotne właściwości kapustowatych, uprawiali jarmuż już 2200 lat temu.

Uważany za ojca botaniki Teofrast w swoich pismach odnotował kapustę o kędzierzawych liściach, pozbawioną głowy i uznał ją za odmianę kapusty dzikiej. Z kolei Kato i Pliniusz Starszy rozpisywali się na temat zdrowotnych właściwości tej rośliny i przedstawili ponad 80 rodzajów leków, które mogą być z niej wytwarzane. Z racji tego, że jarmuż dobrze rośnie w krajach o chłodnym klimacie, szybko zaczął być uprawiany w Szkocji, Niemczech i Danii. Początkowo jednak nie cieszył się dobrą sławą wśród Europejczyków. Zaczęto doceniać go dopiero pod koniec  XX wieku, przy czym obecnie roślina ta przeżywa prawdziwy renesans.

Jarmuż - witaminy i wartości odżywcze

Jarmuż jest niskokaloryczny (100 gramów = 30 kcal), a w dodatku nie zawiera tłuszczu i jest bogaty w białko, węglowodany, błonnik (5g), dzięki czemu stanowi doskonały element diety redukcyjnej. Z pewnością na uwagę zasługuje niesamowicie wysoka zawartość żelaza w tej roślinie, dzięki której nazywa się ją „nową wołowiną”. Jest ona także źródłem cennej dla naszych kości witaminy K, oraz witamin - witamina A, witaminy z grupy B (witamina B1, B2, B3, B6, B9 i B12) i witamina C. Warzywo to jest również bogate w sole mineralne – wapń (157 mg/100 g - więcej niż w mleku!), cynk, fosfor, magnez, potas i sód oraz sulforafan – silny antyoksydant. 

Jarmuż jako zielona kuracja dla cukrzyków

Jedna szklanka jarmużu zawiera około 2,6 g błonnika. Badania wykazały, że chorzy na cukrzycę typu 1, którzy stosują dietę bogatą w błonnik, mają niższy poziom glukozy we krwi, zaś chorzy na cukrzycę typu 2 mają bardziej stabilny poziom cukru, lipidów i insuliny. Dodatkowo, roślina ta zawiera przeciwutleniacz zwany kwasem alfa-liponowym, który obniża glukozę, zwiększa wrażliwość na insulinę i zapobiega skutkom stresu oksydacyjnego.

Jak zadbać o serce?

Jeśli chcemy obniżyć ryzyko wystąpienia chorób serca, poza zwiększeniem spożycia potasu i ograniczeniem sodu w diecie, powinniśmy wprowadzić do jadłospisu jarmuż. Roślina ta jest bogata w błonnik, potas oraz witaminy takie jak C i B6, które pozytywnie wpływają na pracę tego organu, chroniąc nas jednocześnie przed ryzykiem udaru, a także utratą gęstości mineralnej kości i tworzeniem się kamieni nerkowych.

Jarmuż i bezpieczne grillowanie

Jarmuż zawiera chlorofil, który potrafi zablokować  rakotwórcze działanie amin heterocyklicznych, wytwarzających się podczas grillowania potraw w wysokiej temperaturze. Jeśli lubimy często spożywać mocno przypieczone dania, powinniśmy podawać je w towarzystwie tego warzywa.

Jarmuż to bomba witaminowa dla naszych kości

Obecna w jarmużu witamina K nie tylko zmniejsza wydalanie wapnia z organizmu, lecz także zwiększa jego absorbcję i działa jako modyfikator białek macierzy kości. Jedna szklanka tej rośliny zawiera 550 mg tej witaminy, co stanowi aż 680 proc. dziennego zapotrzebowania na ten składnik!

Jarmuż jako zielona gwarancja promiennego wyglądu

Jarmuż zawiera dwie witaminy, który pozytywnie wpływają na stan naszej skóry i włosów: C i A. Witamina A sprawia, że włosy są lśniące i odpowiednio nawilżone, a także szybciej rosną. Z kolei witamina C podtrzymuje produkcję kolagenu, który wchodzi w skład skóry i włosów. Co więcej, dzięki zawartości żelaza, warzywo to zapobiega łysieniu związanemu z anemią.

Jarmużowe menu

Jarmuż jest obecnie niezwykle popularnym dodatkiem do wielu dań. Serwuje się go niemal do wszystkiego. Stanowi składnik sałatek, kanapek, tart, kotletów, burgerów, zup i smoothies.

Doskonałą propozycją na zimowe poranki jest dodające energii i rozgrzewające smoothie z jarmużu i imbiru.

Składniki (porcja dla 1 osoby):

• 30 g jarmużu
• 1 cm korzenia imbiru
• szklanka soku pomarańczowego
• 1/3 banana

Przygotowanie:
Jarmuż myjemy, po czym odrywamy jego miękkie liście i wkładamy je do blendera. Następnie dorzucamy pokrojony imbir, obranego banana i dolewamy sok pomarańczowy. Całość miksujemy do momentu uzyskania gładkiej konsystencji.
Smacznego!

Bibliografia

1. Scott D. Appell; “Kale: Delicious, Nutritious, and Easy to Grow”; data dostępu: 2019-05-31
2. Stuart Exchange; “Kale”; data dostępu: 2019-05-31
3. J. Luštinec, Biotechnology in Agriculture and Forestry ; “Kale (Brassica oleracea L. var. acephala, medullosa, ramosa, sabellica)”; data dostępu: 2019-05-31
4. T. H. Chan Harvard School of Public Health ; “Kale”; data dostępu: 2019-05-31
5. Megan Migliozzi i in.; “Lentil and Kale: Complementary Nutrient-Rich Whole Food Sources to Combat Micronutrient and Calorie Malnutrition”; data dostępu: 2019-05-31
6. Erin Lewis; “Kale and Your Brain”; data dostępu: 2019-05-31